W czwartek parlamentarny zespół ds. reparacji wojennych przyjął projekt rezolucji Rady Europy w sprawie pomocy humanitarnej i prawnej dla ofiar wojen i konfliktów zbrojnych oraz ich prawa do odszkodowania; zespół chce, by RE zbadała modele wypłacania odszkodowań na przykładach różnych konfliktów.
Jak powiedział przewodniczący zespołu poseł Arkadiusz Mularczyk (PiS) "intencją rezolucji jest to, by doszło do zbadania przez Radę Europy modelu dochodzenia roszczeń w wyniku różnych konfliktów zbrojnych czy wojen".
Mularczyk wskazał, że na tym tle zespół chce pokazać, jak Niemcy zachowywały się wobec roszczeń obywateli Polski, którzy "często nie mieli możliwości dochodzenia swoich roszczeń". Zdaniem Mularczyka, Rada Europy mogłaby sprawdzić czy nie dochodziło tutaj do dyskryminacji ze względu na narodowość czy religię.
Jak napisano w projekcie rezolucji, "ofiary naruszeń praw człowieka, zwłaszcza związanych z konfliktami, wymagają pomocy humanitarnej", a jej zapewnienie na przestrzeni lat "było niewystarczające".
Według autorów dokumentu, ofiary oraz rodziny ofiar konfliktów zbrojnych mają prawo do odszkodowań, które zostało im zagwarantowane w art. 8 Powszechnej deklaracji praw człowieka, art. 2 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz art. 68 i 75 Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego.
Odszkodowania te - jak wskazano w projekcie - obejmują "naprawienie szkody, zadośćuczynienie i rehabilitację".
"Zgromadzenie (Rady Europy - PAP) z niepokojem zauważa brak wsparcia dla ofiar naruszeń praw człowieka związanych z konfliktami oraz brak egzekwowania prawa do odszkodowania. Zgromadzenie wzywa do zbadania: niedostatków w świadczeniu pomocy humanitarnej, niedoskonałości porządku prawnego w zakresie wspierania ofiar konfliktów i zapewnienia im stosownego zadośćuczynienia, rehabilitacji i naprawienia szkody oraz wzywa do zaproponowania międzynarodowego modeli egzekwowania prawa do odszkodowań" - zapisano w projekcie rezolucji.
Mularczyk zapowiedział, że jej treść zostanie rozesłana do krajów członkowskich RE oraz rozpocznie się zbieranie pod nią podpisów; przypomniał, że potrzeba minimum 20 podpisów parlamentarzystów z pięciu krajów.
"Na najbliższej sesji (Rady Europy - PAP), która będzie w czerwcu w Strasburgu, chciałbym by wniosek (ws. przyjęcia projektu rezolucji - PAP) został złożony w sekretariacie RE i żeby był w przyszłości procedowany" - oświadczył poseł.
Pod koniec września 2017 r. z inicjatywy PiS powołano parlamentarny zespół ds. oszacowania wysokości odszkodowań należnych Polsce od Niemiec za szkody wyrządzone w trakcie II wojny światowej. Jego przewodniczącym został Arkadiusz Mularczyk. Zgodnie z opinią Biura Analiz Sejmowych - o którą wnioskował Mularczyk - zasadne jest twierdzenie, że Rzeczypospolitej Polskiej przysługują wobec Republiki Federalnej Niemiec roszczenia odszkodowawcze, a twierdzenie, że roszczenia te wygasły lub uległy przedawnieniu jest nieuzasadnione.
Z opinii zespołu naukowców Bundestagu wynika zaś, że polskie roszczenia są bezzasadne.
Na początku marca Mularczyk mówił w Polsat News, że waloryzując powojenny raport o stratach wojennych o wartość dolara, reparacje od Niemiec dla Polski za II wojnę światową mogłyby wynieść ok. 850 mld dol. Prezes PiS Jarosław Kaczyński wyraził wcześniej opinię, że Polska nigdy nie otrzymała odszkodowania za gigantyczne straty wojenne, których - jak mówił - "tak naprawdę nie odrobiliśmy do dziś".
W październiku 2017 r. z inicjatywy Mularczyka grupa 100 posłów PiS zwróciła się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z konstytucją przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, z których wywodzi się zasadę immunitetu sądowego obcych państw w sprawach o odszkodowania z tytułu m.in. zbrodni wojennych.
W listopadzie 2018 r., w stanowisku prokuratora generalnego, przesłanym do TK po wniosku posłów PiS napisano, że przepis kodeksu postępowania cywilnego, dotyczący immunitetu obcych państw, na podstawie którego polski sąd bezwarunkowo musi odrzucić pozew w sprawach dot. zbrodni wojennych jest niezgodny z konstytucją.(PAP)
autor: Maciej Zubel
zub/ godl/
