Wymiana nawierzchni dziedzińca przed Kaplicą Matki Bożej i Bazyliką, kompleksowy remont drogi dojazdowej do klasztoru, renowacja tzw. rawelinu i Pokoi Królewskich – to wybrane prace zrealizowane na Jasnej Górze w ramach II etapu unijnego projektu. Podsumowali go w środę przedstawiciele sanktuarium.
Głównym celem inwestycji na Jasnej Górze jest zachowanie i odbudowa europejskiego dziedzictwa kulturowego. Projekt zakładał remont, modernizację oraz przystosowanie zabudowań - poza miejscem modlitwy - również do realizacji oferty kulturalno-edukacyjnej sanktuarium, a także poprawę dostępności dla pielgrzymów i turystów do znajdujących się na terenie klasztoru obiektów, w tym muzeów i wystaw.
Remont realizowany był w wielozadaniowym projekcie „Narodowe Perły Klasztoru Ojców Paulinów Jasna Góra w Częstochowie - ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego”. W latach 2016-2019 w Sanktuarium zrealizowano dwa jego etapy. W ich ramach udało się generalnie odremontować i na nowo wyposażyć Salę Papieską, łącznie z dostosowaniem jej dla potrzeb osób niepełnosprawnych. „Jest to sala na miarę XXI wieku, odpowiadająca najwyższym wymogom uczestników kultury i bezpieczeństwa” – podkreślają paulini.
„Z olbrzymią starannością wykonano prace konserwatorskie w atrium Kaplicy Matki Bożej. Zrewitalizowano wnętrze dwukondygnacyjnego krużgankowego +przedsionka serca Jasnej Góry+ i dawną zakrystię. Działania objęły tam sklepienia i ściany, portale kamienne, kamienną kropielnicę, drewniane drzwi i schody, czternaście obrazów drogi krzyżowej z XVIII w., kopię obrazu Matki Bożej Częstochowskiej i cykl +Golgoty+ Jerzego Dudy- Gracza” – podało Biuro Prasowe Jasnej Góry.
Jednym z ważniejszych zadań była adaptacja przestrzeni kurtyny południowej, w tym dawnej Kaplicy Pokutnej, na potrzeby utworzenia Kaplicy św. Jana Pawła II. Na razie zostały wykonane prace w zakresie architektury, konstrukcji i instalacyjne. Jeszcze w tym roku kaplica ma zostać wyposażona i oddana do użytku pielgrzymom. Będzie to całkiem nowe miejsce na mapie zwiedzania klasztoru.
Dopełnieniem pierwszego etapu prac była skomplikowana wymiana więźby dachowej i pokrycia dachowego na budynkach tzw. Pokoi Królewskich i Hospicjum wraz z nowym zabezpieczeniem przeciwpożarowym. Udało się dokonać renowacji murów rawelinu, czyli fragmentu obronnego twierdzy jasnogórskiej, gdzie wykonano kompleksowe prace budowlano-konserwatorskie pozwalające odtworzyć i zabezpieczyć mur i część obiektu, na którym znajdują się zabytkowe dzwony jasnogórskie, które teraz można oglądać z bliska.
Trudnym zadaniem okazała się wymiana nawierzchni drogi i dziedzińca przed kaplicą Matki Bożej i Bazyliką. Remont na wysłużonych już traktach spacerowych przyczynił się do zwiększenia komfortu i bezpieczeństwa pielgrzymów i turystów oraz lepszej dostępności dla osób niepełnosprawnych, np. na wózkach. Wszystkie stopnie schodów zastąpiono specjalnymi pochylniami. Zadbano także o wymianę instalacji i udrożnienie odpływów wody. Pojawiła się nowa kostka porfirowa, ale stara nie została całkowicie zlikwidowana - płytki i kamienie, po oczyszczeniu i zabezpieczeniu, a także po wyrównaniu terenu, wróciły na swoje miejsce. Renowacji poddano także trakt spacerowy pomiędzy bastionem św. Barbary, a bastionem św. Rocha. Wszystko po to, by zabezpieczyć narażony na dużą wilgotność obiekt.
Jak podają przedstawiciele sanktuarium, wielkim wyzwaniem w realizacji, zwłaszcza drugiego etapu projektu, było wykonywanie prac na zewnątrz i bez wyłączania obiektów z ruchu pielgrzymkowego. Jednym z elementów pracy była także digitalizacja, w ramach której utworzono kompleksowy wirtualny spacer po Jasnej Górze. Pozwala on w innowacyjny sposób, z każdego zakątka globu zwiedzić Jasną Górę, także w tych częściach, które nie są powszechnie dostępne.
Na obydwa etapy projektu klasztor paulinów uzyskał z Unii Europejskiej łączne dofinansowanie 28,8 mln zł. Realizację prac wsparł także Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach.
Administrator Jasnej Góry o. Czesław Brud ocenił, że bez unijnych środków śmiałe plany renowacji sanktuarium nie byłyby możliwe do zrealizowania. Jak zaznaczył, fundusze unijne zostały przeznaczone na ochronę dziedzictwa kulturowego jednego ze skarbów polskiej kultury. „Jasna Góra jest niezwykle cennym i wyjątkowym skarbem dziedzictwa kulturowego, nie tylko w wymiarze regionalnym czy krajowym, ale również światowym” – wskazał o. Brud.
Administrator zaznaczył, że Jasną Górę, podobnie jak wiele innych zabytkowych obiektów dotyka piętno upływającego czasu, warunków atmosferycznych oraz masowy ruch pielgrzymkowy i turystyczny. „Odpowiedzialność paulinów za to miejsce nakazuje nam podejmować działania, które pozwolą je odpowiednio odbudować, zabezpieczyć i zachować, aby i przyszłe pokolenia były świadkami tej pięknej historii” – powiedział zakonnik.
Jak przypomniał przedstawiciel Komisji Europejskiej Paweł Olechnowicz, klasztor jasnogórski otrzymał już w ostatnich kilku latach ok. 70 mln zł z ze środków unijnych na realizację różnych projektów. Jak podkreślił, że „klasztor reprezentuje europejskie wartości, bogactwa duchowe i kulturalne”. „Jednak kultura to nie tylko renowacja zabytków, kultura rozwija zaangażowanie społeczności, dialog, integrację, nowe kompetencje i umiejętności” – dodawał.
Kolejnym już rozpoczętym zadaniem jest na Jasnej Górze renowacja dalszej części bastionu św. Rocha i tzw. kurtyny północnej. 6 mln na ten cel będzie pochodziło z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 2014-2020. Prócz unijnego projektu, klasztor nieustannie prowadzi także prace remontowe we własnym zakresie oraz z pomocą dotacji ministerialnych.(PAP)
kon/ itm/
