11. Masa Powstańcza w Warszawie. 2017 r. Fot. PAP/M. Obara
Ulicami stołecznej Woli, Młynowa, Muranowa, Starego Miasta, Śródmieścia Płn. i Płd. oraz Górnego Czerniakowa – szlakiem Batalionu „Parasol” – przejedzie w sobotę 13. Masa Powstańcza. Rowerzyści prowadzeni przez przewodnika poznają miejsca związane z powstańczą historią formacji.
W tym roku Masa będzie upamiętniać jeden z najbardziej znanych oddziałów powstańczych - Batalion "Parasol". "Trasa przejazdu będzie liczyła 19 km i obejmie prawie cały, bez Mokotowa, szlak bojowy formacji. Dodatkowo uczestnicy Masy przejadą przez teren aż siedmiu akcji zbrojnych prowadzonych przez żołnierzy +Agatu+/+Pegaza+ w latach okupacji niemieckiej"- opowiadał PAP kierownik Działu Archiwum Muzeum Powstania Warszawskiego Jarosław Maliniak. "Agat" i "Pegaz" to poprzednie kryptonimy oddziału dywersyjnego Kedywu Komendy Głównej AK. W wyniku kolejnej reorganizacji formacja przyjęła nazwę "Parasol".
A. Sobieszczański: melodia „Pałacyku Michla” sugeruje czas beztroski, ale na Woli trwały ciężkie walki
"Przejedziemy przez miejsca związane z oddziałem. Nasz przewodnik będzie opowiadał ich historię, towarzyszyć nam będą utwory powstańcze m.in. autorstwa Józefa Szczepańskiego +Ziutka+. Ciekawostką jest, że jednym z uczestników Masy ma być jego brat Janusz Szczepański. Będzie również grupa Polaków z Białorusi" - powiedział kierownik Działu Archiwum.
Trasa przejazdu Masy Powstańczej obejmie m.in. teren dawnych Zakładów Zbożowych Karol Michler, gdzie 5 sierpnia 1944 r. miała miejsce obrona tzw. Pałacyku Michla i największej na osi ul. Wolskiej barykady przy ul. Młynarskiej. "Miejsce związane z Batalionem mieści się już terenie Muzeum Powstania Warszawskiego, dawnej Elektrowni Tramwajów Miejskich, gdzie 1 sierpnia 1944 r. przed godziną +W+ odbyły się pierwsze walki m.in. sekcji żołnierzy baonu +Parasol+ działających w składzie improwizowanej grupy por. +Konrada+" - relacjonował Maliniak.
Jarosław Maliniak z MPW: Trasa przejazdu będzie liczyła 19 km i obejmie prawie cały, bez Mokotowa, szlak bojowy Batalionu „Parasol”. Dodatkowo uczestnicy Masy przejadą przez teren aż siedmiu akcji zbrojnych prowadzonych przez żołnierzy „Agatu”/„Pegaza” w latach okupacji niemieckiej.
Rowerzyści przejadą też obok willi Gawrońskich w al. Ujazdowskich. "Do 1939 r. mieściło się tam Poselstwo Królestwa Belgii, a w latach okupacji była siedziba Dowódcy SS i Policji na Dystrykt Warszawski. 1 lutego 1944 r. było to miejsce głośnej akcji +Kutschera+ wykonanej przez oddział do zadań specjalnych +Pegaz+, miejsce upamiętnione jest głazem z tablicą. Inny punkt jaki miną uczestnicy przejazdu znajduje się u zbiegu ul. Litewskiej, Marszałkowskiej i Oleandrów. Tam 7 września 1943 r. zespół oddziału +Agat+, dowodzony przez +Jeremiego+ Jerzego Zborowskiego, zlikwidował jednego z najokrutniejszych funkcjonariuszy Pawiaka SS-Oberscharfuehrera Franza Buerkla" - mówił.
"Tych miejsc jest rzeczywiście dużo, ponieważ ten oddział miał jeden z najdłuższych szlaków bojowych. Masa Powstańcza to aktywny sposób upamiętnienia rocznicy Powstania, inicjatywa ma również charakter edukacyjny. Do udziału w niej można się było zgłosić poprzez zarejestrowanie na stronie internetowej Muzeum. Można jednak także przyjść w dniu imprezy o 14.30 i zarejestrować się jeszcze na miejscu. Później zbieramy się przed siedzibą Muzeum i o 17.00 ruszamy" - dodał kierownik Działu Archiwum.
Masa Powstańcza w tym roku przejedzie trasą: Przyokopowa–Grzybowska–Siedmiogrodzka-Skierniewicka-Wolska-Młynarska-Żytnia-Okopowa-Anielewicza–Świętojerska-pl. Krasińskich-Długa-Bielańska-al. Solidarności-pl. Bankowy-al. Solidarności-Bielańska–Wierzbowa-pl. Piłsudskiego-Królewska- Marszałkowska–Rondo Dmowskiego–al. Jerozolimskie–Rondo de Gaulle’a–Nowy Świat-Książęca–Ludna- Wioślarska-Wilanowska-Czerniakowska-Cecylii Śniegockiej-Miechowska-Franciszka Ksawerego Dmochowskiego-Rozbrat-Myśliwiecka–Górnośląska–Piękna-al. Ujazdowskie–al. Jana Chrystiana Szucha-Litewska-Marszałkowska–pl. Zbawiciela–Marszałkowska–pl. Konstytucji–Marszałkowska–Rondo Dmowskiego–Marszałkowska-Świętokrzyska–Rondo ONZ–Prosta–Rondo Daszyńskiego-Przyokopowa.
Jej przejazd jest elementem obchodów 75. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.
Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 roku do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk w Warszawie zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy ok. 500 tys., wypędzono z miasta, które po Powstaniu zostało niemal całkowicie spalone i zburzone. (PAP)
autor: Anna Kondek-Dyoniziak
akn/aszw/
