Pokazy archeologii eksperymentalnej, warsztaty archeologiczne, prelekcje naukowe, pokazy filmów i konferencja "Droga Krzemionek do UNESCO" zaplanowano w weekend podczas VIII Krzemionkowskich Spotkań z Epoką Kamienia w Muzeum Archeologicznym i Rezerwacie "Krzemionki" k. Ostrowca Świętokrzyskiego.
Krzemionki to region prehistorycznych kopalń krzemienia pasiastego oraz związanych z nimi pradziejowych osad. 6 lipca podczas 43. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa w Baku, jego członkowie zdecydowali o wpisaniu na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO "Krzemionkowskiego regionu prehistorycznego górnictwa krzemienia pasiastego", obejmującego neolityczne kopalnie krzemienia pasiastego oraz związaną z nimi osadę. Poza Krzemionkami są to kopalnie "Borownia" i "Korycizna" i neolityczna osada na wzgórzu Gawroniec.
W sobotę i w niedzielę w Muzeum Archeologicznym i Rezerwacie "Krzemionki", odbędzie się ósma edycja Krzemionkowskich Spotkań z Epoką Kamienia - imprezy ukazującej życie człowieka neolitu i wczesnej epoki brązu oraz popularyzującej pracę archeologów.
Pokazy archeologii eksperymentalnej i warsztaty archeologiczne będą się odbywały w tutejszej wiosce neolitycznej. Poprowadzą je archeolodzy oraz pasjonaci tej dziedziny nauki z całej Polski. Będą m. in: pracownia obróbki krzemienia, pokaz prymitywnych technik ogniowych, prezentacja łucznictwa epoki kamienia, warsztat pradziejowej garncarki i pokaz neolitycznej plastyki glinianej.
Będzie można także dowiedzieć się, jak dawniej przygotowywano pożywienie i obejrzeć rekonstrukcję obozowiska łowców ze schyłkowego paleolitu oraz przyjrzeć się życiu codziennemu w osadzie ludności kultury pucharów lejkowatych.
W ramach pokazów specjalnych Bractwo Wojów Wiślańskich "Krak" zaprezentuje pochówek rytualny kultury amfor kulistych (sobota) i eksperymentalny wytop miedzi (niedziela). Każdy będzie mógł poczuć się jak archeolog, podglądając pracę i samemu uczestnicząc w eksperymentalnym wykopie archeologicznym. W laboratorium archeologicznym specjaliści zdradzą czym zajmuje się traseologia, paleobotanika i archeozoologia.
W pobliżu neolitycznej wioski prowadzone będą też animacje dla dzieci. Z kolei w budynku muzeum zaplanowano prelekcje i prezentacje dotyczące archeologii nieinwazyjnej oraz projekcje filmów: "Czy leci z nami archeolog?" (sobota) i "Megality – historia sprzed 5500 lat" (niedziela).
Ważną częścią tegorocznej imprezy będzie sobotnia sesja popularnonaukowa "Droga Krzemionek do UNESCO". Do udziału w przedsięwzięciu zaproszono autorów wniosku o wpis "Krzemionkowskiego regionu prehistorycznego górnictwa krzemienia pasiastego" na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz osoby wspierające muzeum w procesie nominacyjnym. Zaplanowano wystąpienia: kierownika zespołu ds. światowego dziedzictwa z Narodowego Instytutu Dziedzictwa Katarzyny Piotrowskiej, kustosza w dziale archeologii krzemionkowskiego muzeum Artura Jedynaka i niezależnego eksperta Jerzego Tomasza Bąbla.
Wstęp na VIII Krzemionkowskie Spotkania z Epoką Kamienia jest bezpłatny. Natomiast bilety wstępu będą obowiązywały dla osób chcących zwiedzić ekspozycję muzealną i rezerwat.
Jak powiedziała w piątek PAP p.o. dyrektora Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Ostrowcu Św. Beata Kobiałka (w ramach którego działa Muzeum Archeologiczne i Rezerwat "Krzemionki") od momentu ogłoszenia wpisu Krzemionek na listę UNESCO, unikatowy zabytek wzbudza olbrzymie zainteresowanie turystów. "W lipcu i sierpniu 2018 r. Krzemionki odwiedziło 7,5 tys. osób. W tym roku od momentu wpisu w lipcu, do połowy sierpnia, mieliśmy 16 tys. ludzi. Przez dwa miesiące mamy prawie połowę rocznego zwiedzania (do tej pory rocznie było to ok. 33 tys. osób - PAP). Chcemy pokazać to, o czym my od dawna wiemy że jest przepiękne, natomiast świat dopiero teraz się o tym dowiaduje" – zaznaczyła Kobiałka.
W październiku w Krzemionkach rozpocznie się realizacja projektu (współfinansowanego z funduszy unijnych), zakładającego m.in. dostosowanie zwiedzania muzeum do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, np. przez budowę windy, co ułatwi oglądanie podziemnej trasy, wydrążenie nowego chodnika przy trasie, wymianę oświetlenie trasy, likwidację zbędnych obiektów na terenie pola górniczego, remont znajdującej się tam kładki i dwóch budynków naszybowych.
Kopalnie krzemienia pasiastego w Krzemionkach odkrył tu w 1922 r. urodzony w Ostrowcu geolog prof. Jan Samsonowicz.
Podostrowieckie prehistoryczne kopalnie krzemienia pasiastego pochodzą z młodszej epoki kamienia i wczesnej epoki brązu (funkcjonowały pomiędzy IV a II tysiącleciem p.n.e). W Krzemionkach zlokalizowano ok. 4 tys. szybów połączonych siecią chodników. Szyby mają do 9 metrów głębokości. W kopalniach ze skał wapiennych wydobywano krzemień, który służył do wytwarzania narzędzi. Wyrabiane potem krzemienne siekiery rozprowadzono w odległości nawet kilkuset kilometrów od kopalń.
W Krzemionkach bardzo dobrze zachowała się zarówno podziemna architektura – wyrobiska oraz chodniki, którymi poruszali się górnicy, jak i krajobraz na powierzchni – w dalszym ciągu można obserwować leje poszybowe, dawne wejścia do kopalń otoczone fałdami gruzu wapiennego. W Krzemionkach można też zobaczyć – w przeciwieństwie do innych tego rodzaju obiektów archeologicznych – różne typy kopalń: od najpłytszych jamowych przez niszowe po głębokie filarowo-komorowe i komorowe.
Na terenie Krzemionek można zwiedzać podziemną trasę utworzoną z połączenia pokopalnianych wyrobisk – liczy 465 m i jest najdłuższą na świecie trasą w tego rodzaju obiektach. Z kolei spacerując po drewnianej kładce na powierzchni, można oglądać pole górnicze. Jest też wioska neolityczna – miejsce prowadzenia warsztatów archeologicznych i lekcji muzealnych.
W 2012 r., dzięki realizacji projektu współfinansowanego ze środków unijnych, otwarto tu nowe obiekty wystawiennicze i związane z obsługą ruchu turystycznego.
Teren Krzemionek uznano za zabytek już w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Od 1994 r. stanowi pomnik historii, a od 1995 r. także rezerwat przyrodniczy.
Na liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO jest ponad tysiąc obiektów. Z Polski to m.in. krakowskie Stare Miasto, zamek w Malborku, drewniane cerkwie, Puszcza Białowieska, wrocławska Hala Stulecia. Krzemionki są 16. obiektem z Polski wpisanym na prestiżową listę – pierwszym z województwa świętokrzyskiego.
Lista powstała, aby zapewnić właściwą ochronę najcenniejszym przykładów dziedzictwa ludzkości. (PAP)
Autor: Katarzyna Bańcer
ban/ agz/
