Pokazem fajerwerków w Tallinie zakończyły się w sobotę obchody 25. rocznicy wycofania się armii rosyjskiej z Estonii. 31 sierpnia 1994 r., na mocy porozumień podpisanych przez prezydentów Lennarta Meriego i Borysa Jelcyna, ostatni żołnierze rosyjscy opuścili kraj.
Pokaz sztucznych ogni zorganizowany został na wzgórzu Toompea, w rządowych ogrodach - w tym samym miejscu, w którym 25 lat temu po raz pierwszy świętowano wycofanie się rosyjskiej armii.
"Dzień 31 sierpnia oznacza, że (…) minęło 25 lat od kiedy ostatni rosyjskie oddziały opuściły estońską ziemię i odzyskanie niepodległości zostało w końcu zakończone" - podkreśliło estońskie MSZ w oficjalnym komunikacie. Minister Urmas Reinsalu podkreślił znaczenie estońsko-rosyjskich porozumień podpisanych 26 lipca 1994 r.
25 lat temu zlikwidowano Układ Warszawski
Obecny minister obrony Juri Luik, który pełnił tę funkcję także w tamtym okresie, zauważył, że kiedy ćwierć wieku temu Federacja Rosyjska opuszczała Estonię, istotną rolę odegrała "presja krajów zachodnich".
Estońskie władze w oficjalnych przekazach przypominają, że negocjacje ze stroną rosyjska w sprawie wycofania się wojsk rozpoczęły się zaraz po odzyskaniu przez kraju niepodległości w 1991 r. Początkowo Rosja obiecywała wycofać swoje oddziały do 2002 r., ale było to "nie do przyjęcia przez stronę estońską". Później Rosja proponowała rok 1997 i tłumaczyła to trudnościami związanymi z wycofaniem się tak dużego kontyngentu wojskowego. Ostatecznie dzięki lipcowym negocjacjom w 1994 r. w Moskwie prezydentów Meriego i Jelcyna uzgodniono, że rosyjskie wojska wyjadą ostatecznie do końca sierpnia tamtego roku.
W sobotę estońska telewizja nadała też specjalne rocznicowe wystąpienie ówczesnego prezydenta USA Billa Clintona. Estońskie MSZ podkreśliło przy tej okazji znaczący wkład w proces negocjacji amerykańskiego przywódcy oraz ówczesnego premiera Szwecji Carla Bildta.
W sierpniu 1991 r. w chwili odzyskania niepodległości według różnych źródeł armia rosyjska użytkowała w Estonii ok. 570 obiektów wojskowych i miała ok. 35 tys. personelu (w latach 80. liczby te były większe – ok. 1,5 tys. obiektów i ok. 45 tys. ludzi).
Estonia proklamowała niepodległość w 1918 r., wcześniej była częścią imperium rosyjskiego. W 1940 r. została zajęta przez ZSRR i do sierpnia 1991 r. funkcjonowała jako Estońska Socjalistyczna Republika Radziecka (ESRR). W 2004 r. kraj wstąpił do UE oraz NATO.
Przemysław Molik (PAP)
pmo/ kar/
