Agnes Trawny, która przed laty jako pierwsza Mazurka odzyskała przed sądem gospodarstwo i las, które Skarb Państwa przejął, gdy ona w 1977 roku wyjechała do Niemiec, ponownie rozpoczyna sądową batalię o majątek. Domaga się 700 tys. zł za ziemię, którą Skarb Państwa sprzedał.
Rzecznik prasowa Sądu Okręgowego w Olsztynie sędzia Agnieszka Żegarska poinformowała PAP, że pozew wpłynął do sądu 17 października. Sąd nie wyznaczył jeszcze terminu rozprawy. Mimo, iż sąd nie podał pełnego nazwiska powódki, PAP ustaliła w kilku źródłach, że chodzi o Agnes Trawny, która przed laty jako pierwsza Mazurka wywalczyła zwrot gospodarstwa rolnego, które pozostawiła emigrując do Niemiec. W ślady Trawny poszło potem bardzo wielu Mazurów, których majątki po emigracji przejął - jak wykazywano: bezprawnie - Skarb Państwa.
"Powódka Agnes T. wniosła o zasądzenie od pozwanego tj. Skarbu Państwa - Wojewody Warmińsko-Mazurskiego na jej rzecz 700 tys. zł wraz z odsetkami" - podała sędzia Żegarska.
Pełnomocnik Trawny napisał w uzasadnieniu pozwu, że Mazurka była przed laty właścicielką gospodarstwa rolnego obejmującego grunty położone w miejscowościach Narty i Witówko na terenie gminy Jedwabno. W 1977 r. Agnes Trawny - podobnie jak setki innych Mazurów - wyjechała na stałe do Niemiec, pozostawiając swoje nieruchomości w Polsce. Mazurzy emigrowali, ponieważ propaganda PRL określała ich "Niemcami", spotykali się z ostracyzmem, a nawet wrogością sąsiadów.
"W dniu 2 listopada 1977 r. Naczelnik Gminy Jedwabno wydał decyzję o przejściu własności gospodarstwa powódki na rzecz Skarbu Państwa bez odszkodowania. Część nieruchomości wchodzących w skład tego gospodarstwa Skarb Państwa sprzedał lub przekazał w ramach komunalizacji Gminie Jedwabno. Wojewoda Olsztyński m.in. decyzją z dnia 14 sierpnia 1991 r. stwierdził nabycie przez Gminę Jedwabno nieruchomości oznaczonej ówcześnie jako działka nr 46/9 i 46/20, która była nieruchomością należącą do gospodarstwa Agnes T." - podała sędzia Agnieszka Żegarska.
Dalej sędzia Żegarska wyjaśniła PAP, że na wniosek Agnes Trawny Minister Administracji i Cyfryzacji decyzją z 11 maja 2015 r. stwierdził, że wskazana teraz w pozwie decyzja Wojewody Olsztyńskiego została wydana z naruszeniem prawa, a z uwagi na nieodwracalne skutki nie jest możliwe stwierdzenie jej nieważności. "Działki, które obejmowała decyzja Wojewody Olsztyńskiego nie są już własnością Gminy, bowiem zostały zbyte, a mianowicie, zostały sprzedane, a następnie zostały poddane licznym podziałom" - poinformowała rzecznik sądu.
Pełnomocnik Agnes Trawny mecenas Wojciech Wrzecionkowski powiedział PAP, że po otrzymaniu decyzji Ministra Administracji i Cyfryzacji Trawny zwróciła się do Skarbu Państwa z propozycją ugodowego załatwienia sprawy. "Ponieważ polubownie nie udało się tego załatwić, konsekwencja naszych działań jest pozew do sądu" - powiedział Wrzecionkowski.
Przez lata z terenu pozostawionego przez Agnes Trawny wyodrębniono ponad 20 innych działek. Trawny argumentuje, że "gdyby nie doszło do wydania wadliwej decyzji, nie utraciłaby własności nieruchomości, a zatem nie doznałaby uszczerbku w majątku".
Agnes Trawny urodziła się w 1938 roku pod Szczytnem, na Mazurach. W wywiadzie udzielonym "Gazecie Wyborczej" w 2009 roku mówiła, że urodziła się w bogatej rodzinie, jej rodzice mieli przed wojną 80 hektarów ziemi (pól, lasu). "Po wojnie zaczynaliśmy od zera, od jednej kury, która Ruskom uciekła i w lesie się przechowała. Tato miał przed wojną wielką stajnię, teraz musiał wziąć pożyczkę na jednego konia, żeby jakoś pole zaorać. Dali nam polskie obywatelstwo, nikt nie pytał, czy chcemy, w czterdziestym siódmym się otworzyła polska szkoła. Za mówienie po niemiecku już była wtedy jakaś kara. Linijką albo do kąta. Ale nauczyciele i tak odpadali. Nie umieli nas polskiego nauczyć. Nie mieli dosyć cierpliwości" - mówiła Trawny.
Przez wiele lat Agnes Trawny walczyła w polskich sądach o odzyskanie ojcowizny, która przeszła pod władanie Lasów Państwowych i Skarbu Państwa. Najwięcej emocji wzbudzała zwłaszcza sprawa domu w Nartach, w którym mieszkały dwie rodziny pracowników gospodarstw leśnych. Decyzją Sądu Najwyższego w grudniu 2005 r. Trawny odzyskała dom ale batalia z jego lokatorami trwała kolejne kilka lat. W efekcie dom został zwolniony a Trawny po odzyskaniu zburzyła go.
Obecnie Trawny mieszka w Niemczech. Działek, które odzyskała, nie sprzedała. (PAP)
Autorka: Joanna Kiewisz-Wojciechowska
jwo/ robs/
