Neville Chamberlain, premier Wielkiej Brytanii w latach 1937-1940. Źródło: WikimediaCommons
Izraelski portal „The Times of Israel” we wtorek opublikował po raz pierwszy telegram, który w marcu 1939 r. polscy Żydzi wysłali do premiera Wielkiej Brytanii Neville'a Chamberlaina, prosząc o umożliwienie im emigracji do Palestyny.
Telegram został wysłany 17 marca 1939 roku i podpisany przez dwie partie żydowskie działające w Polsce: ortodoksyjną Agudas Israel (Związek Izraela) i Organizację Syjonistyczną w Polsce.
"W najciemniejszych i najtragiczniejszych godzinach historii i istnienia Żydów, trzy i pół miliona Żydów w Polsce apelują do rządu Jego Królewskiej Mości, (do) władzy, która podjęła się odpowiedzialności za utworzenie siedziby narodu żydowskiego w Palestynie, aby rozważyła zarówno zaufanie, jakie naród żydowski pokłada w Anglii, (jak) i najświętsze nadzieje żydowskie i nie stosowała polityki w Palestynie, która rzuca masy żydowskie w otchłań rozpaczy" - napisano w telegramie.
Portal przypomina, że już pod koniec 1938 roku sytuacja Żydów w Europie - i tak bardzo trudna w Niemczech i krajach zagrożonych inwazją niemiecką - dramatycznie się pogorszyła. 30 września tego roku Chamberlain podpisał układ monachijski, który pozwalał Hitlerowi na aneksję części terytorium Czechosłowacji, licząc, że ustępstwa przyniosą „pokój dla naszych czasów”, ale w rzeczywistości stało się odwrotnie. "Słabość Chamberlaina ośmieliła Hitlera do rozpoczęcia II wojny światowej zaledwie 11 miesięcy później" - zaznacza "The Times of Israel".
J. Sellin: gdyby istniało państwo polskie, żadnego Holokaustu by nie było
Jak czytamy w artykule, układ monachijski utorował drogę do Holokaustu, który rozpoczął się niecałe sześć tygodni później pogromem "nocy kryształowej" 9 listopada 1938 roku. Była ona zapowiedzią losu, który czeka sześć milionów innych Żydów w całej Europie - zaznacza gazeta. "Po +nocy kryształowej+ nikt nie mógł twierdzić, że nie wie o zamiarach Hitlera wobec Żydów" - dodaje.
"W 1939 roku perspektywy europejskich Żydów nigdy nie były gorsze" - podkreśla się. Agencja Żydowska, organizacja działająca na rzecz imigracji żydowskiej do Palestyny, wzywała rząd brytyjski do zezwolenia większej liczbie europejskich Żydów na emigrację do Palestyny. W tym samym czasie Wysoki Komitet Arabski, reprezentujący Arabów palestyńskich, stanowczo sprzeciwiał się jakiejkolwiek dalszej imigracji Żydów.
Portal konstatuje, że telegram "nie poruszył rządu brytyjskiego". W rzeczywistości żaden z dokumentów rządowych nie odzwierciedla dyskusji na jego temat, w tym tego, czy Chamberlain lub ktokolwiek w jego biurze w ogóle widział telegram.
Rząd brytyjski nie udzielił też odpowiedzi polskim Żydom, dopóki nie opublikował kolejnej białej księgi, ogłaszającej nową politykę palestyńską, dokładnie dwa miesiące później, 17 maja 1939 roku. Ograniczyła ona żydowską imigrację do Palestyny do maksymalnie 75 tys. osób w latach 1939–1944.
"Skutki polityki imigracyjnej białej księgi były katastrofalne" - pisze "The Times of Israel", podkreślając, że spośród 3,5 mln polskich Żydów, którzy prosili Chamberlaina o pomoc w marcu 1939 roku, tylko 75 tys. żyło jeszcze na początku 1945 roku. "Bez względu na motywy i intencje Hitler i Chamberlain działali w milczącym sojuszu, aby skazać na śmierć sześć milionów Żydów w Europie" - konkluduje ostro dziennik.
Portal skonsultował się z wieloma ekspertami zajmującymi się historią Holokaustu i podkreślił, że żaden z nich nie słyszał o telegramie ani nie widział go nigdzie opublikowanego.(PAP)
baj/ akl/
