Familoki przy ul. Hallera 7 w Czerwionce-Leszczynach. Fot. Szlak Zabytków Techniki Woj. Śląskiego
Dwa pożary gasili strażacy we wtorek wieczorem w zabytkowym osiedlu robotniczym w Czerwionce-Leszczynach (Śląskie). Paliły się poddasza dwóch budynków; nie ucierpiał nikt z mieszkańców – wynika z informacji strażaków.
Chodzi o stuletnie osiedle robotnicze Familoki w Czerwionce-Leszczynach – jedno z niewielu z zachowanych tak rozległych i malowniczych w woj. śląskim. Familoki w 2017 r. zostały włączone do Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego, który skupia najbardziej wartościowe obiekty postindustrialne województwa.
Jak wynika z opisu na stronie Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego, Familoki to jeden z najlepiej zachowanych układów urbanistycznych osiedla robotniczego z I poł. XX w.: tworzy go całościowy kompleks, obejmujący zabudowę mieszkalną, gospodarczą i zieleń.
Budowę osiedla zainicjował koncern Zjednoczone Huty Królewska i Laura, będący w posiadaniu kopalni "Dębieńsko" w Czerwionce. Osiedle powstawało etapowo w latach 1898–1916. Do Czerwionki zaczęli przybywać nowi mieszkańcy, a wieś dzięki osiedlu nabrała charakteru miejskiego. Kompleks zaprojektował mistrz budowlany Stork z Czerwionki, pracujący dla koncernu.
Najcenniejsza część obejmuje obszar 15 ha. Zabudowę tworzą 84 budynki jedno- i dwukondygnacyjne, murowane z czerwonej cegły glazurowanej, z elementami "muru pruskiego", fragmentami gładkich piaskowych tynków i innymi wyróżniającymi się zdobieniami elewacji.
"Osiedle patronackie w Czerwionce, jak na swoje czasy, było nowoczesne, kompleksowe i samowystarczalne - znajdowało się w nim wszystko, co potrzebne pracownikowi do życia: kościół, szkoła, sklep, pralnia, suszarnia, magiel, piekarnia i lokal mieszkaniowy. Każdy z budynków miał własne podwórze, ogródek warzywny o wielkości ok. 150 mkw. z kilkoma zasadzonymi już drzewami owocowymi. Dla urozmaicenia wyglądu osiedla, założono ogródki kwiatowe i zieleńce, służące jako skwery oraz place zabaw dla dzieci. Ulice obsadzono licznie drzewami" - napisano na stronie SZT.
W sierpniu ub. roku przedstawiciele urzędu marszałkowskiego woj. śląskiego podpisali w Czerwionce-Leszczynach umowę o dofinansowanie projektu zakładającego termomodernizację 32 budynków osiedla. Zamiast pieców kaflowych, mają one być podłączone do sieci ciepłowniczej, będą też m.in. ocieplane od wewnątrz.
Wartość przedsięwzięcia, które ogółem obejmie 205 mieszkań, to 14,4 mln zł; wysokość dofinansowania jest bliska 11 mln zł. Prace mają potrwać około dwóch lat.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ aj/
