Wręczono Krzyże Wolności i Solidarności zasłużonym działaczom opozycji antykomunistycznej

Uroczystość wręczenia odznaczeń odbyła się w Narodowym Instytucie Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie. W imieniu prezydenta Andrzeja Dudy odznaczenia wręczył prezes IPN dr Jarosław Szarek.

Odznaczonych został kilkudziesięciu działaczy opozycji antykomunistycznej z lat 1956–1989. Wśród nich jest m.in. Tomasz Czesław Gutry, który 9 marca 1968 r. brał udział w demonstracji studentów przed gmachem Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej w Warszawie za co został skazany na 6 tygodni aresztu i 50 złotych grzywny. Gutry od 1975 r. jest członkiem Warszawskiego Towarzystwa Fotograficznego, którego był wieloletnim wiceprezesem i prezesem. Od 1980 r. dokumentował przemiany w Polsce, wielokrotnie przygotowywał serwis fotograficzny z Mszy św. za Ojczyznę, publikował zdjęcia w opozycyjnym "Przeglądzie Wiadomości Agencyjnych". W roku 1989 jego zdjęcia znalazły się w pierwszych numerach "Gazety Wyborczej".

Odznaczonych został kilkudziesięciu działaczy opozycji antykomunistycznej z lat 1956–1989. Wśród nich jest m.in. Tomasz Czesław Gutry, który 9 marca 1968 r. brał udział w demonstracji studentów przed gmachem Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej w Warszawie za co został skazany na 6 tygodni aresztu i 50 złotych grzywny. Gutry od 1975 r. jest członkiem Warszawskiego Towarzystwa Fotograficznego, którego był wieloletnim wiceprezesem i prezesem. Od 1980 r. dokumentował przemiany w Polsce, wielokrotnie przygotowywał serwis fotograficzny z Mszy św. za Ojczyznę, publikował zdjęcia w opozycyjnym "Przeglądzie Wiadomości Agencyjnych". W roku 1989 jego zdjęcia znalazły się w pierwszych numerach "Gazety Wyborczej".

CZYTAJ TAKŻE

Dekada Gierka

Odznaczenie otrzymała także Ewa Brojer, która pracowała w Instytucie Hematologii w Warszawie i była działaczką NSZZ "Solidarność". Po 13 grudnia 1981 r. uczestniczyła w spotkaniach, których celem było powołanie utajnionych struktur Związku "Solidarność", a także zorganizowanie akcji propagandowej w postaci druku i kolportażu ulotek oraz biuletynów. Uczestniczyła w wydawaniu nielegalnych pism "Głos Mazowsza", "Monitor Mazowsza" i "Serwis Informacyjny Mazowsza". Od stycznia do lipca 1982 r. była internowana.

Odznaczony został również Mirosław Andrzej Dakowski, który w latach 60. był członkiem Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie. W 1980 r. napisał wraz z Michaiłem Nazarem książkę pt. "Solidarnost’ – o raboczem dwiżenii w Polsze i o raboczem dwiżenii w Rossii", wydaną w 1981 r. we Frankfurcie, która była kolportowana w ZSRR i bazach Armii Czerwonej w Polsce. Od wiosny 1981 r. był członkiem NSZZ "Solidarność" w miejscu pracy - Instytucie Badań Jądrowych w Świerku. Po wprowadzeniu stanu wojennego kontynuował działalność w podziemnych strukturach Związku. Organizował druk i kolportaż wydawnictw bezdebitowych oraz ich przerzut za granicę. W latach 1982-1983 był autorem artykułów i drukarzem pisma "W okopach", wydawanego w Instytucie. Współpracował z wydawnictwem Krąg. W 1983 r. z Andrzejem Urbańskim założył podziemną oficynę wydawniczą "Wydawnictwo", która funkcjonowała do 1985 r. (wydano około 60-ciu tytułów książek i broszur). W latach 1986-1989 publikował w paryskiej "Kulturze". Z powodu prowadzonej działalności opozycyjnej, w latach 1982-1987 był inwigilowany przez SB. W 1986 r. został zwolniony z pracy w IBJ oraz wielokrotnie zastrzegano mu prawo wyjazdu za granicę.

CZYTAJ TAKŻE

39 lat temu wprowadzono stan wojenny

Pośmiertne odznaczenie otrzymał m.in. Zbigniew Władysław Kędzierski - były żołnierz AK, ranny w Powstaniu Warszawskim. Po zakończeniu wojny był członkiem PSL Stanisława Mikołajczyka. W 1981 r. został członkiem Obywatelskiego Komitetu Budowy Pomnika Ofiar Zbrodni Katyńskiej. W latach następnych kontynuował działalność opozycyjną w Konfederacji Polski Niepodległej. 22 grudnia 1984 r. przewodniczył obradom II Kongresu KPN. W tym samym miesiącu został objęty śledztwem prowadzonym przez Prokuraturę Wojewódzką w Warszawie, dot. kolportażu wydawnictw Konfederacji. 9 marca 1985 r. przeprowadzono rewizję w jego mieszkaniu przy ul. Bernardyńskiej w Warszawie. Odnaleziono wydawnictwa KPN i NSZZ "Solidarność". Śledztwo zostało umorzone w 1986 r. na podstawie ustawy z 17 lipca 1986 r. o szczególnym postępowaniu wobec sprawców niektórych przestępstw. W 1989 r., po oficjalnym zarejestrowaniu, został wiceprzewodniczącym Komitetu Pamięci Katynia.

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm w 2010 r. dla uhonorowania osób, które w latach 1956-89 "mimo zagrożenia bezpośrednimi represjami, zasłużyły się czynnie dla odzyskania przez Polskę pełnej niepodległości i suwerenności oraz dla obrony praw człowieka i obywatela w PRL". Z wnioskiem o odznaczenie Krzyżem Wolności i Solidarności występuje do prezydenta RP prezes IPN z inicjatywy własnej lub organizacji społecznych i zawodowych.

Odznaczony pośmiertnie został także Andrzej Roman, żołnierz AK ps. "Kot", po wojnie m.in. dziennikarz redakcji sportowej "Kuriera Polskiego". W latach 1980-1981 był członkiem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność", należał również do grupy organizatorów "odnowy" w Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich. W 1982 r. został negatywnie oceniony przez komisję weryfikującą dziennikarzy, zaś w wyniku likwidacji gazety stracił pracę. Został zatrudniony w redakcji sportowej Spółdzielni Usług Dziennikarskich "Omnipress". Jednocześnie był stałym współpracownikiem nielegalnego wydawnictwa "Most", w którym opublikował, poza debitem, kilka własnych książek. W latach 1985-1989 był spikerem audycji Programu III Radia "Solidarność", pisywał też do podziemnych czasopism m.in. "Tygodnika Wojennego", "CDN – Głos Wolnego Robotnika" i "KOS".

CZYTAJ TAKŻE

Lata 1983-1987

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm w 2010 r. dla uhonorowania osób, które w latach 1956-89 "mimo zagrożenia bezpośrednimi represjami, zasłużyły się czynnie dla odzyskania przez Polskę pełnej niepodległości i suwerenności oraz dla obrony praw człowieka i obywatela w PRL". Z wnioskiem o odznaczenie Krzyżem Wolności i Solidarności występuje do prezydenta RP prezes IPN z inicjatywy własnej lub organizacji społecznych i zawodowych.

CZYTAJ TAKŻE

39 lat temu podpisano Porozumienia Sierpniowe

Krzyż Wolności i Solidarności jest wzorowany na Krzyżu Niepodległości – drugim po Orderze Wojennym Virtuti Militari najwyższym odznaczeniu wojskowym okresu międzywojennego, ustanowionym przez prezydenta Ignacego Mościckiego dla tych, którzy przyczynili się do odzyskania przez Polskę suwerenności w 1918 r. (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ aszw/