Większość polskich uczelni obawia się, że w efekcie pandemii COVID-19 spadnie liczba nowych studentów z zagranicy. Spadku tej liczby o ponad połowę w porównaniu z rokiem akad. 2019/20 oczekuje 7 proc. uczelni, a 33 proc. prognozuje spadki sięgające od 20 do 50 proc. - wynika z raportu nt. internacjonalizacji polskich uczelni.
Raport "Internacjonalizacja w czasach pandemii. Wpływ COVID-19 na studentów zagranicznych w Polsce i rekrutację na studia w roku akademickim 2020/21" przygotowała Fundacja Edukacyjna Perspektywy wspólnie z Komisją ds. Współpracy Międzynarodowej Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich w ramach programu Study in Poland.
Wnioski oparto o badania ankietowe przeprowadzone na przełomie kwietnia i maja wśród 45 polskich uczelni akademickich (z wyjątkiem uczelni artystycznych).
W ankiecie pytano m.in. o prognozy uczelni na najbliższą rekrutację, na rok akademicki 2020/21. Uzyskano silnie zróżnicowane odpowiedzi. Zdecydowana większość jednostek nasiliła m.in. "targetowane" akcje promocyjne w mediach społecznościowych, wirtualne targi edukacyjne, a prawie połowa uczelni organizowała „dni otwarte online” - wynika z raportu. Jednocześnie zaznaczono, że skuteczność tych działań będzie można zweryfikować dopiero późną jesienią. 31 proc. uczelni ankietowanych uważa, że wynik rekrutacji studentów zagranicznych będzie podobny do roku 2019/20, druga grupa (33 proc.) obawia się znaczącego spadku rekrutacji zagranicznej – od 20 do 50 proc. Mniejsze straty - spadek do 20 proc. - prognozuje łącznie 16 proc. ankietowanych uczelni. Z kolei spadek o ponad połowę w porównaniu z rokiem 2019/20 – zakłada 7 proc. respondentów. Optymizm - i wzrost rekrutacji nawet do 10 proc. w stosunku do mijającego roku akademickiego - wyraziło 2 proc. uczelni.
W ramach ankiety pytano również o liczbę zagranicznych studentów, którzy opuścili Polskę. Badanie pokazało duży stopień zróżnicowania w ankietowanych uczelniach – jedna czwarta z nich odnotowała niewielki ubytek studentów zagranicznych - do 5 proc. W grupie tej jest podobna reprezentacja uczelni publicznych i niepublicznych. Taka sytuacja dotyczy przede wszystkim dużych ośrodków akademickich – Warszawy, Wrocławia, Poznania, Gdańska. W raporcie podkreślono, że prawie połowa ankietowanych uczelni odnotowała wyjazd średniej lub dużej grupy studentów zagranicznych, a w 13 proc. uczelni wyjechała ponad połowa wszystkich studiujących obcokrajowców. Największy odpływ studentów dotyczył przede wszystkim młodzieży, która przyjechała w ramach umów bilateralnych (wyjechało do 50 proc.), na drugim miejscu są tzw. Erasmusowcy (20-30 proc.), a wśród studentów regularnych odpływ jest najmniejszy.
Z raportu wynika (wg stanu na początek maja), że skala dokonanych rezygnacji ze studiów, spowodowanych koronawirusem, nie jest duża. Ponad połowa uczelni deklaruje brak rezygnacji. Blisko 27 proc. ogółu ankietowanych, deklaruje, że liczba ta nie przekracza 3 proc. wszystkich studentów zagranicznych. Zauważalną lub średnią skalę (3-25 proc.) deklaruje łącznie 11 proc. ankietowanych. "Tyle samo uczelni nie posiada jeszcze dokładnych danych, choć rezygnacje zostały już odnotowane" - czytamy w dokumencie.
Aż 42 proc. uczelni odnotowało problemy z opłatami od studentów zagranicznych. Wśród zgłaszanych powodów były kłopoty z międzynarodowymi systemami płatniczymi, a także przelewami. Jednak równo tyle samo (42 proc. uczelni) podobnych problemów nie odnotowało, a 16 proc. nie ma jeszcze na ten temat danych.
Ankietowane uczelnie pytane były też o przemoc i dyskryminację wobec swoich studentów. Z raportu wynika, że zdecydowana mniejszość uczelni odnotowała takie wydarzenia. Zgłoszone i przeanalizowane przez szkoły przypadki dotyczyły Warszawy, Gdańska i Białegostoku; odpowiedzi twierdzących udzieliło 6 proc. ankietowanych. Przypadki dyskryminacji dotyczyły sytuacji w przestrzeni publicznej (wobec studentów z Azji). Odnotowano też przejawy niechęci w akademikach.
Blisko połowa ankietowanych (prawie 49 proc.) jest przekonana, że przy zniesieniu obecnych restrykcji obecni studenci zostaną lub wrócą do Polski, jeśli wyjechali do domów. Jako niepokojący wskazano w raporcie fakt, że aż 42 proc. ankietowanych wstrzymuje się jednak z odpowiedzią na to pytanie.
W raporcie zauważono, że w czasie lockdownu spowodowanego przez koronawirusa nasiliły się problemy psychologiczne międzynarodowych studentów wynikające z oddalenia od domu. Są one jednak niwelowane częściowo poprzez wirtualne rozmowy grupowe, dyżury online pracowników uczelni i inne zajęcia organizowane specjalnie dla tej grupy studentów.
Prezentacja raportu odbędzie się we wtorek na webinarium, w którym weźmie udział m.in. wiceszef resortu nauki Wojciech Maksymowicz. Aby wziąć w nim udział, należy się uprzednio zarejestrować: http://perspektywy.pl/webinaria/. Pełen raport jest dostępny na stronie www.perspektywy.pl. (PAP)
autor: Szymon Zdziebłowski
szz/ ekr/
