Solidarność przypomniała, że człowiek to istota mająca prawo mieć prawa - mówił metropolita katowicki arcybiskup Wiktor Skworc podczas uroczystości w 40-lecie powstania tego związku.
„Wypłyńcie na głębię intencji i treści podpisanych 40 lat temu porozumień. Działajcie w mocy bożego ducha. Umacniajcie rozumne prawa, strzeżcie i promujcie wartości” - apelował hierarcha podczas czwartkowej mszy w katowickiej Archikatedrze Chrystusa Króla.
Msza była jednym z punktów regionalnych obchodów 40-lecia powstania związku. Bierze w nich udział m.in. premier Mateusz Morawiecki oraz sygnatariusze Porozumienia Jastrzębskiego i Porozumienia Katowickiego, które były dopełnieniem porozumień zawartych w sierpniu 1980 r. między ówczesną władzą a strajkującymi robotnikami.
Nawiązując w homilii do wydarzeń sprzed 40 lat, abp Skworc mówił, że wiele osób pamięta te „rozdygotane emocjami dni”. „Były one szczególnie niespokojne w Jastrzębiu – w mieście zbudowanym na węglu i dla węgla. Mieszkańcy Górnego Śląska i Jastrzębia zadawali sobie wtedy, kiedy nic nie było pewne, pytanie: zwycięży dialog i porozumienie czy wariant przemocy stosowanej wobec robotników i całego społeczeństwa w roku 1956, 1970 i 1976” - powiedział hierarcha.
„Wierzymy, że w pamiętne dni roku 1980 działały nie tylko ludzkie siły; działał w ludziach ten, którego przywołał nad Polską rok wcześniej papież z rodu Polaków, Jan Paweł Wielki wołający na Placu Zwycięstwa: +Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi; tej ziemi+” - dodał.
Abp Skworc przypomniał słowa francuskiego socjologa, który mówił, że „Solidarność wyróżniała kluczowa cecha - nie mówiła językiem interesów, lecz językiem praw. Mówiła w imieniu ludzi, którzy odkrywali, że są istotami mającymi prawo mieć prawa, gotowymi do podjęcia odpowiedzialności za siebie i za swój los”.
„Solidarność przypomniała, że człowiek to istota mająca prawo mieć prawa” - powiedział metropolita, przypominając postulaty, wypracowane w Porozumieniu Jastrzębskim.
Hierarcha przypomniał, że historyczna tablice i dokumenty z postulatami protestujących przed 40 laty zawierają również katalog praw i wartości. Wiele z nich może być chronionych i zagwarantowanych tylko wtedy, gdy będą one wpisane w sferę wspólnych dóbr, gdy służyć będą całej wspólnocie, a nie tylko poszczególnym jej członkom – zaznaczył.
Abp Skworc podkreślał, że przyszłość Polski i Górnego Śląska powinna być budowana na wartościach, takich jak rodzina, a także wolne od pracy niedziele, co – w jego opinii – powinno być zagwarantowane w konstytucji.
„O prawo do niedzielnego odpoczynku zmagali się strajkujący robotnicy Wybrzeża i Górnego Śląska. Sprawa ta powraca akurat w 40. rocznicę podpisania jastrzębskich porozumień. Tym bardziej więc nie można się godzić na ustępstwa w sprawie niedzieli; nie można się godzić na niszczenie tkanki społecznej poprzez pozbawiania jej tego spoiwa, jakim jest wspólne przeżywanie czasu wolnego i świętowanie niedzieli w rodzinach i przez całe społeczeństwo. To element naszej kulturowej tożsamości” - przekonywał hierarcha.
Zaapelował też, by dziś, kiedy wspominane są wydarzenia sprzed 40 lat, modlić się także w intencji rozwiązania współczesnych problemów branży górniczej. „Ponawiamy tę intencję pamiętając, że aktualne jest zapisane 40 lat temu wezwanie do racjonalnej gospodarki złożami węgla, co dzisiaj oznacza proces restrukturyzacji, który powinien być związany z równoległym, a nawet poprzedzającym procesem inwestycji, co dotyczy przede wszystkim miast górnośląskiej metropolii, zbudowanych na węglu i dla węgla” - powiedział.
„Nie zawsze o tym pamiętano, o czym możemy się naocznie przekonać. Tam, gdzie umiera kopalnia – matka żywicielka pokoleń, pozostaje niszcząca pustka i dochodzi do destrukcji infrastruktury i człowieka. Dlatego potrzeba dialogu, wytrwałej cierpliwości i solidarnej tarczy, aby w bliskiej i dalekiej perspektywie – zachowując społeczny pokój - rozwiązywać nabrzmiałe problemy górniczej branży, której los wydaje się być przesądzony” - wskazał.
Rocznicowe uroczystości rozpoczęły się rano przy kopalni Zofiówka w Jastrzębiu-Zdroju, gdzie delegacje Komisji Krajowej „S” oraz regionalnych i lokalnych struktur związku złożyły kwiaty przy pomniku Porozumienia Jastrzębskiego na placu im. Tadeusza Jedynaka – jednego z sygnatariuszy Porozumienia.
Po mszy w katedrze uczestnicy obchodów przejadą do Zabrza, gdzie po południu w Hali Widowiskowo-Sportowej „Pogoń” rozpocznie się uroczysta Nadzwyczajna Sesja Walnego Zebrania Delegatów Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”. (PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ krap/