W Muzeum Narodowym zakończono rearanżację Galerii Sztuki Starożytnej

Galeria Sztuki Starożytnej została zamknięta dla zwiedzających w lipcu 2011 roku. Po blisko dziesięciu latach przerwy sztuka starożytna powróciła na stałe do sal wystawowych Muzeum Narodowego w Warszawie. Nowa galeria jest efektem wspólnej pracy i zaangażowania wielu kuratorów, badaczy antyku, konserwatorów, pracowników i kolejnych dyrektorów Muzeum. Zbiory sztuki starożytnej Muzeum należą do największych i najbogatszych w Polsce.

W nowej galerii znajdzie się około 1,8 tys. uporządkowanych chronologicznie zabytków starożytnych cywilizacji Egiptu, Bliskiego Wschodu, Grecji i Rzymu.

Galerię zwiedził we wtorek wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Piotr Gliński. "10 lat trwało przebudowywanie, renowacja i stworzenie nowej przestrzeni wystawienniczej, którą udało się zaaranżować w sposób niebywale efektowny" - powiedział minister kultury. "Te wszystkie formy, operowanie światłem, operowanie nastrojem, są tak wysublimowane i dobrze przygotowane, że możemy być chyba zadowoleni z tego, że w tak efektowny sposób ta sztuka starożytna, która przecież nie jest łatwa poznawczo, jest prezentowana" - ocenił.

Minister kultury wyraził nadzieję, że galeria będzie "hitem wystawienniczym". Przypomniał, że Muzeum Narodowe w Warszawie "zawsze kojarzyło się ze sztuką starożytną". Jak mówił, "to jeszcze kwestia polskiej szkoły archeologicznej, wykopalisk, które były prowadzone i są od lat prowadzone w wielu miejscach na świecie, przez polskich archeologów". "Ten cały dorobek związany z prof. Kazimierzem Michałowskim, to wszystko wreszcie znalazło swoje właściwe, docelowe miejsce i jest prezentowane tak, jak być powinno prezentowane" - zaznaczył.

Wicepremier Gliński poinformował, że inwestycja kosztowała prawie 20 mln zł. "Z czego większość to są pieniądze z polskiego budżetu, częściowo także środki europejskie" - dodał. "Myślę, że to jest bardzo dobrze przemyślana ekspozycja, poszczególne epoki, tematy, są odpowiednio zaaranżowane, współgrają z tą aranżacją, z ekspozycją, więc mam nadzieję, że to zachęci nas wszystkich do zapoznawania się także z bardziej pogłębioną wiedzą na temat starożytności. Skądś ta nasza kultura pochodzi i to bardzo wyraźnie widać - chociażby jeden z motywów, czyli motyw śmierci i losów człowieka po śmierci, w pewnych kulturach, jeszcze przed chrześcijaństwem, był motywem szalenie istotnym i ważnym. To jest także motyw, który mówi o szacunku dla życia i dla stworzenia człowieka, istnienia człowieka w takim szerszym, głębszym, sensie" - zwrócił uwagę szef resortu kultury.

Dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie dr hab. Łukasz Gaweł powiedział, że "otwarcie galerii jest zawsze wielkim świętem dla muzeum". "To jest praca naprawdę całego zespołu, a w naszym przypadku praca, która trwała kilka dobrych lat i przewinęło się przez ten projekt bardzo wiele osób. Jesteśmy szczęśliwi, że skończyliśmy projekt, który przywraca tak naprawdę sztukę starożytną naszym widzom, bo myślę, że nie trudno znaleźć widzów w Warszawie, którzy nie pamiętają tej galerii, a przez całe lata przecież muzeum narodowe słynęło m.in. z kolekcji starożytności, więc jak tylko skończy się pandemia, jak tylko otworzymy drzwi muzeum, serdecznie zapraszamy" - dodał.

Jak mówił, zwiedzający znajdą w nim "bardzo nowocześnie wyposażoną, świetnie oświetloną, pięknie zaaranżowaną, niezwykle bogatą w zabytki Galerię Sztuki Starożytnej - od Egiptu po Grecję i Rzym, ale znajdą też program edukacyjny, oprowadzania i wszystkie te towarzyszące wydarzenia, które pomogą lepiej zrozumieć to, co jest prezentowane".

Pytany, czy Galeria Sztuki Starożytnej będzie dostępna online, odpowiedział: "docelowo są takie plany, żeby galerie stałe były dostępne w internecie". "Dowodem na to, że warto to robić jest nasza wystawa czasowa +Polska. Siła obrazu+, którą obejrzało w internecie ponad 40 tys. osób. Tak, chcielibyśmy, żeby ta galeria była dostępna w wersji cyfrowej, żeby można ją było także obejrzeć w internecie" - dodał dyr. Gaweł.

Do najciekawszych zabytków prezentowanych w galerii należą m.in: sarkofag i kartonaż kapłana Hor Dżehuti z mumią nieznanej kobiety, zapisany hieroglifami papirus z Księgą Umarłych (niemal 10-metrowej długości), rytualne ślepe wrota z mastaby egipskiego urzędnika imieniem Izi i portret młodego chłopca pochodzący najpewniej z oazy Fajum (Egipt). Do najcenniejszych obiektów należy pochodząca z Iranu złota maska (protoma) w kształcie głowy byka. Zaprezentowane zostaną także monumentalne rzeźby antyczne z marmuru. Jedną z sal wypełnią zabytki wyrafinowanego greckiego malarstwa wazowego. Będzie można tu podziwiać m.in. naczynie z wizerunkiem poetki Safony. Na ekspozycji znajdzie się także wiele innych wybitnych dzieł sztuki. Prezentowane dzieła poddano gruntownej konserwacji, dzięki czemu odzyskały one swój niepowtarzalny blask. Wystawa ukaże więzi łączące starożytne kultury, opowie także o recepcji antyku w czasach nowożytnych.

Charakter nowej Galerii Sztuki Starożytnej współtworzy gra świateł i cieni. Jasna kolorystyka ścian przywołuje obraz pustynnego piasku i egipskiego słońca. Rozświetlone przestrzenie sąsiadują z mrokiem sal przypominających wnętrza antycznych grobowców i rzymskich katakumb. Jedno z pomieszczeń w całości pokrywają hieroglify, inne przywołuje obraz wnętrza rzymskiego domu. Nowa Galeria Sztuki Starożytnej to także szlachetność materiałów wykorzystanych do jej budowy, m.in. naturalnego malachitu, z którego wykonano elementy zdobień czy marmuru posadzek pod greckimi i rzymskimi posągami. Odległa przeszłość łączy się tu ze współczesną technologią. Zwiedzający będą mogli skorzystać z urządzeń multimedialnych. Ekspozycja jest w pełni dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Projekt aranżacji przygotowała i zrealizowała pracownia Nizio Design International.

Większość zbytków w Galerii Sztuki Starożytnej należy do kolekcji MNW. Są wśród nich dary osób prywatnych (np. Władysława Semerau-Siemianowskiego), instytucji (UNESCO) oraz dzieła zakupione przez Muzeum. Część obiektów pochodzi z kolekcji, które po 1945 roku stały się częścią zbiorów MNW, m.in. Radziwiłłów z Nieborowa, Potockich z Jabłonnej czy Czartoryskich z Gołuchowa oraz przedwojennych zbiorów niemieckich, m.in. ze Śląska, Królewca i Braniewa, formowanych z zakupów na rynku antykwarycznym pod koniec XIX i w na początku XX wieku. Na ekspozycji znajdą się także dzieła ze zbiorów Muzeum Luwru, część z nich przechowywana jest w MNW już od 1960 roku. Liczne obiekty pochodzą z polskich wykopalisk prowadzonych w czasach, gdy prawo pozwalało na pozyskanie części znalezisk odkrytych w toku prac archeologicznych.

Największe osiągnięcia polskiej archeologii łączą się z osobą prof. Kazimierza Michałowskiego (1901–81), związanego z MNW i Uniwersytetem Warszawskim. Uczony kierował wieloma misjami archeologicznymi w Europie i Afryce. W Galerii Sztuki Starożytnej znajdą się zabytki odkryte podczas wykopalisk prowadzonych przez polskich archeologów w Edfu (1937–38), Myrmekionie (lata 50. XX wieku), Tell al-Atrib (prace rozpoczęte w latach 50. XX wieku) i Faras (1961–64), kierowanych przez prof. Michałowskiego. Średniowieczne zabytki nubijskiej sztuki chrześcijańskiej pochodzące z tych wykopalisk zaprezentowano w Galerii Faras sąsiadującej z Galerią Sztuki Starożytnej. (PAP)

autor: Katarzyna Krzykowska

ksi/ pat/