Centrum edukacyjne Instytutu Pamięci Narodowej Przystanek Historia zostanie oficjalne otwarte w najbliższy czwartek w Częstochowie. Ośrodek ma być m.in. miejscem przybliżających historię Polski konferencji, spotkań autorskich i tematycznych oraz wydarzeń rocznicowych.
„Przystanek Historia będzie miejscem rozwijania zainteresowań dla pasjonatów historii, uczniów, studentów, naukowców czy świadków minionych wydarzeń” – wyjaśnia Monika Kobylańska z IPN w Katowicach.
Częstochowski ośrodek mieści się w zabytkowej kamienicy przy Alei Najświętszej Maryi Panny 52, w samym centrum miasta. To kolejna taka placówka uruchamiana przez IPN, który – oprócz Przystanków Historia – opiekuje się także centrami edukacji, klubami historycznymi oraz izbami pamięci w różnych częściach Polski. Odbywają się tam wykłady, prelekcje, zajęcia warsztatowe oraz spotkania ze świadkami wydarzeń.
W Przystanku Historia będą prezentowane wystawy, najnowsze książki i gry wydawane przez IPN czy filmy dokumentalne. W uroczystym otwarciu częstochowskiego ośrodka 4 marca ma wziąć udział prezes IPN Jarosław Szarek, który w nowej placówce m.in. wręczy zasłużonym opozycjonistom z okresu PRL Krzyże Wolności i Solidarności.
Patronem częstochowskiego centrum edukacyjnego będzie Janusz Gąsiorowski (1889-1949) - generał brygady, działacz niepodległościowy, legionista, pionier polskiej bibliografii wojskowej, w latach 1931-35 szef Sztabu Głównego Wojska Polskiego, a później – do 1939 r. - dowódca częstochowskiej 7. Dywizji Piechoty, którą dowodził w czasie ciężkich zmagań w rejonie Częstochowy we wrześniu 1939 r. Dostał się do niewoli niemieckiej - przebywał m.in. w oflagu w Murnau. Po wojnie pozostał na emigracji, angażując się w działalność naukową i patriotyczną.
„Ciekawostką jest fakt, że w odległości około stu metrów od siedziby Przystanku Historia znajduje się budynek dawnego dowództwa częstochowskiej 7. Dywizji Piechoty, w którym w latach 1935-1939 gen. Gąsiorowski na co dzień przebywał i pracował jako dowódca dywizji” – przypomniała Monika Kobylańska.
Otwarcie Przystanku Historia poprzedzi odsłonięcie tablicy upamiętniającej młodzieżową organizację antykomunistyczną „Wolna Młodzież“ w budynku IX Liceum Ogólnokształcącego im. Cypriana Kamila Norwida w Częstochowie. Tablica została ufundowana przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach.
Antykomunistyczna organizacja młodzieżowa „Wolna Młodzież” działała w Częstochowie w latach 1949-1953. Założyli ją uczniowie z ówczesnego Państwowego Liceum Pedagogicznego, które mieściło się w budynku obecnego liceum im. Norwida przy ul. Jasnogórskiej. Organizacja nawiązywała do tradycji „Szarych Szeregów” i ruchu harcerskiego, z których wywodziła się część członków. Za cel stawiano sobie wychowanie w duchu wierności niepodległej Polsce.
Do organizacji „Wolna Młodzież” należała nie tylko młodzież ówczesnego Liceum Pedagogicznego w Częstochowie, ale również innych szkół, np. Technikum Handlowego, Liceum ss. Nazaretanek, Liceum im. Traugutta, Technikum Włókienniczego i Wyższej Szkoły Ekonomicznej. Niektóre z sekcji działały w szkołach poza Częstochową, np. we Włoszczowie. Latem 1953 r. w wyniku inwigilacji służb bezpieczeństwa PRL doszło do licznych aresztowań członków organizacji, zarówno w Częstochowie, jak i w Warszawie. Niemal wszyscy zostali skazani na kilkumiesięczne lub wieloletnie więzienia - nawet 12 lat.(PAP)
autor: Marek Błoński
mab/
