Pod hasłem "Białystok z Polską" w stolicy województwa podlaskiego obchodzono we wtorek 94. rocznicę wyzwolenia miasta spod okupacji niemieckiej. Na cmentarzu wojskowym i przy pomniku marszałka Józefa Piłsudskiego złożono kwiaty i zapalono znicze. Uroczystość na cmentarzu wojskowym była najważniejszym punktem obchodów, w których wzięli udział m.in. przedstawiciele władz miejskich i wojewódzkich, kombatanci i poczty sztandarowe.
Białystok pod okupacją rosyjską znajdował się od 1807 roku do 1915 roku, kiedy do miasta wkroczyły wojska niemieckie i okupowały je aż do 1919 roku.
Choć Polska odzyskała niepodległość 11 listopada 1918 roku, to niemiecka okupacja Białegostoku zakończyła się kilka miesięcy później - 19 lutego 1919 roku. Wtedy wygasło bowiem polsko-niemieckie porozumienie, na mocy którego Niemcy mogli korzystać z linii kolejowej przebiegającej przez miasto do transportowania swoich wojsk stacjonujących na Wschodzie - do Prus Wschodnich. Z miasta odjechał ostatni pociąg z niemieckim wojskiem, a na ulicach pojawili się pierwsi polscy żołnierze, witani entuzjastycznie przez mieszkańców.
Wojska polskie uroczyście powitano w wyzwolonym Białymstoku 22 lutego 1919 roku.
Formalnie Białystok stał się częścią II Rzeczypospolitej dopiero 2 sierpnia 1919 roku, na mocy ustawy o podziale administracyjnym kraju, która utworzyła województwo białostockie ze stolicą w Białymstoku.
Jak zaznaczyła PAP dr hab. Małgorzata Dajnowicz, historyk z Uniwersytetu w Białymstoku, data 11 listopada 1918 roku, czyli odzyskanie przez Polskę niepodległości, było dla Białegostoku wyzwoleniem symbolicznym, a prawdziwa wolność przyszła dopiero właśnie 19 lutego 1919 roku. Jak przypomniała, miasto zostało wyzwolone stosunkowo późno, bo późno niepodległość odzyskał cały region. Zdaniem Dajnowicz, późniejsze wyzwolenie miasta skutkowało "opóźnieniem w demokratyzacji", w porównaniu do reszty kraju.
Dajnowicz podkreśliła, że wraz z wyzwoleniem nastąpiło ożywienie w tworzeniu struktur samorządowych: najpierw odbyły się wybory do rady miasta, a następnie parlamentarne. W tym czasie uwidoczniła się też aktywność mniejszości narodowych w mieście. Białystok w tym okresie był miastem wielonarodowościowym, gdzie obok siebie żyli m.in. Polacy, Żydzi, Rosjanie i Niemcy. (PAP)
rof/ swi/ hes/
