KL Plaszow to jedno z ostatnich tego typu miejsc, które nie zostało jeszcze we właściwy sposób zaopiekowane przez państwo polskie – ocenił wicepremier Piotr Gliński, który w środę odwiedził teren b. niemieckiego obozu w Krakowie. Od marca w opiekę nad KL Plaszow włączył się resort kultury.
Jak przypomniał wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Piotr Gliński, od 1 marca tego roku resort kultury wspólnie z miastem Kraków współprowadzi nową instytucję kultury: Muzeum - Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie. Niemiecki nazistowski obóz pracy i obóz koncentracyjny (1942-1945). Umowa zawarta w tej sprawie obowiązuje od 1 marca 2021 roku do 31 grudnia 2051 roku.
„To jest przedsięwzięcie wspólne i działanie na które od dawna oczekiwaliśmy (…). Chcemy zorganizować tutaj w sposób cywilizowany miejsce pamięci, muzeum, które będzie w jeszcze lepszy sposób przypominało i edukowało o tym, co w tym miejscu się działo w czasie II wojny światowej” - zaznaczył minister.
Muzeum KL Plaszow od 1 marca jest współprowadzone przez MKDNiS
Według niego teren po niemieckim obozie KL Plaszow jest jednym z ostatnich tego typu miejsc, które „nie zostało jeszcze w sposób właściwy zaopiekowane przez polskie państwo”. W ostatnich latach – wskazał Gliński – uporządkowano we współpracy z samorządami zasady funkcjonowania b. niemieckich obozów w Treblince i Gross-Rosen.
„Podobnie zdecydowaliśmy, ze KL Plaszow także powinno stać się taką instytucją - to polskie państwo, ale wraz z obywatelami i samorządami dba o pamięć, także tę pamięć dotyczącą Holokaustu, pamięć niebywale gorzką, i myślę, że spełniamy swoje zadanie” - ocenił szef resortu kultury.
Poinformował on, że zgodnie z zawartą umową z Krakowem, obie strony będą wspólnie finansować działalność Miejsca Pamięci KL Plaszow i inwestycje zaplanowane na tym obszarze. Całość kosztów przedsięwzięcia ma osiągnąć ok. 50 mln zł, po połowie ponoszone przez dwóch partnerów.
„Dla tego miejsca więcej nie trzeba, bo jest tu potrzebna mądra koncepcja, bo to miejsce jest szczególne” - ocenił Gliński.
Jak zaznaczył, trwają prace nad konkretnymi rozwiązaniami, ale zgodnie z przyjętymi już założeniami nie będzie dużej ingerencji w teren samego obozu – zostanie on usystematyzowany i uporządkowany w sensie muzealniczym poprzez np. wytyczenie ścieżek edukacyjnych. Wszystkie obiekty kubaturowe służące przyjmowaniu odwiedzających zostaną zlokalizowane poza terenem obozu.
„Sam teren z uwagi na to, że tu były cmentarze, masowe egzekucje, jest miejscem szczególnym, świętym, chcemy jak najmniej ingerować” – zaznaczył wicepremier.
Sam teren z uwagi na to, że tu były cmentarze, masowe egzekucje jest miejscem szczególnym świętym, chcemy jak najmniej ingerować” - zaznaczył wicepremier. Według niego ogrodzone będą prawdopodobnie tylko cmentarze żydowskie ze względu na potrzebę odpowiedniej ochrony miejsc tych miejsc, a pozostały teren pozostanie otwarty lub półotwarty.
„To musi być pogodzenie kilku racji, tego charakterystycznego terenu naturalnego, z nowoczesnymi środkami edukacji muzealniczej oraz zabezpieczeniem tego, co dotychczas nie było odpowiednio zabezpieczone, czyli przede wszystkim terenów cmentarzy” - wskazał Gliński.
Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie rozpoczęło działalność 1 stycznia br. Powstało na gruntach należących do Gminy Miejskiej Kraków, Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie oraz Skarbu Państwa. Obejmuje teren o powierzchni ok. 40 hektarów: w tym obszar ok. 37 ha, który od 2002 r. jest wpisany do rejestru zabytków, a także teren przyległy o powierzchni około 3 ha.
Muzeum KL Plaszow jest zarządzane przez Muzeum Krakowa, które w ramach przygotowań do utworzenia i uruchomienia działalności statutowej Muzeum – Miejsca Pamięci opracowało scenariusz nowego upamiętnienia byłego KL Plaszow oraz przeprowadziło badania archeologiczne na terenie poobozowym. Muzeum prowadziło również prace badawcze i edukacyjne w zakresie wiedzy i pamięci o byłym obozie. Działania te były finansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Krakowa. Od 1 stycznia 2021 r. prace nad upamiętnieniem kontynuuje już samodzielnie Muzeum KL Plaszow.
3 tys. przedmiotów wykopali archeolodzy na terenie b. niemieckiego obozu KL Plaszow
Projekt upamiętnienia zakłada pozostawienie terenu dawnego obozu w możliwie niezmienionym i autentycznym stanie, umieszczenie tablic informacyjnych i oznaczeń ważnych miejsc, takich jak masowe groby czy plac apelowy. Natomiast obok – przy ul. Kamieńskiego - powstanie nowy budynek muzealny, tzw. Memoriał, z wystawą stałą poświęconą historii KL Plaszow, a także parking i park. Wyremontowany zostanie też Szary Dom (budynek należący przed wojną do administracji cmentarza krakowskiej gminy żydowskiej, w czasie wojny włączony w struktury KL Plaszow). Projekt nie przewiduje odtwarzania infrastruktury obozowej, jak również wznoszenia innych obiektów budowlanych w obszarze poobozowym. Wstęp na teren poobozowy będzie bezpłatny.
Niemiecki nazistowski obóz Plaszow został założony w październiku 1942 r. na terenie dwóch cmentarzy żydowskich. Początkowo funkcjonował jako obóz pracy, a od stycznia 1944 r. został przekształcony w obóz koncentracyjny. Jego teren stale powiększano, z kilkunastu hektarów rozrósł się do 80 ha. Szacuje się, że przez cały okres funkcjonowania KL Plaszow Niemcy więzili tam około 30-40 tys. osób, a zamordowali - ok. 5-6 tys. Prochy ofiar rozsypano na terenie obozu.(PAP)
autor: Rafał Grzyb
rgr/ aszw/
