W kopule zrewitalizowanej wieży ciśnień w Zabrzu trwa montaż wystawy o węglu. Unikatowy obiekt kupiło w 2017 r. miejscowe Muzeum Górnictwa Węglowego, które teraz kończy jego zagospodarowanie pod kątem wystawy oraz działalności społecznej i naukowej.
Górnicze muzeum uratowało w ten sposób, przy unijnym wsparciu, jedną z największych i najbardziej charakterystycznych wież ciśnień w regionie. Stojąca na wzniesieniu przy zabrzańskiej ul. Zamoyskiego, zbudowana w 1909 r. na planie ośmiokąta wieża ma 46 m wysokości i 23 m średnicy. Ekspresjonistyczny obiekt wyróżnia konstrukcja - u podstawy, między podtrzymującymi zbiornik ośmioma filarami, mieszczą się trzy kondygnacje z pomieszczeniami.
Ceglana budowla w poprzednich latach nie była używana i niszczała. Ostatni właściciel zabezpieczył ją i uprzątnął teren. W 2017 r. muzeum przy pomocy miasta przygotowało projekt rewitalizacyjny o charakterze muzealno-społecznym, pod kątem którego wykupiło następnie wieżę. Prace budowlane trwały od 2019 r.
W niedzielę w dobudowanej do wieży klatce schodowej odbył się bieg „Ciśniemy na wieżę”. Była to pierwsza okazja do bliższego spojrzenia na zrewitalizowany obiekt. Wewnątrz kopuły – jak podała prezydent miasta Małgorzata Mańka-Szulik – po zakończeniu prac rewitalizacyjnych trwa montaż nowoczesnej wystawy „Carboneum”, poświęconej węglowi jako pierwiastkowi chemicznemu oraz jego obiegowi w naturze.
Wystawę za niespełna 1,9 mln zł brutto urządza firma Adventure Ekspozycje. Zgodnie z przygotowanym wcześniej wstępnym projektem aranżacji główną część ekspozycyjną, umieszczoną w dawnym zbiorniku na wodę na wysokości ponad 20 metrów, podzielono na wyspy tematyczne.
Poświęcono je: wielkiemu wybuchowi i powstaniu węgla jako pierwiastka (film), występowaniu węgla (strefa interaktywna), węglowi jako pierwiastkowi, paliwom kopalnym, związkom chemicznym, węglowi i człowiekowi oraz zastosowaniu węgla (strefy interaktywne), laboratorium (strefa eksperymentów na potrzebę warsztatów i zajęć edukacyjnych) i obiegowi węgla w przyrodzie (strefa interaktywna). Na końcu przewidziano stół multimedialny z interaktywną grą (testem wiedzy).
Aby unijny projekt spełniał założenia rewitalizacji, obok funkcji związanych z celami muzealnymi, zakłada on przedsięwzięcia związane z szeroko rozumianą rewitalizacją społeczną. Pomyślano je tak, aby nawiązywały do działalności placówki. To dlatego np. Centrum Żywego Rzemiosła, które powstać ma w piwnicach wieży, ma odtwarzać tradycyjne zanikające zawody rzemieślnicze związane ze śląską tradycją, a jego pracę i produkty będzie można wykorzystywać w działalności Muzeum.
Na parterze, obok kasy i sklepiku, funkcjonować ma Centrum Aktywizacji Społeczno-Zawodowej i przestrzeń wystawiennicza (m.in. z historią i prezentacją działania wieży ciśnień). Na pierwszym piętrze zaplanowano Centrum Działań Rewitalizacyjnych i Ośrodek Dokumentacji Górniczej (powstający przy pomocy innego unijnego projektu), a na drugim - Akademię Młodych Talentów i Akademię Seniora.
W tzw. podzbiorniku wieży znaleźć mają się klubokawiarnia i przestrzeń wielofunkcyjna, a w niewielkiej latarni na szczycie wieży - punkt widokowy. W otoczeniu obiektu przewidziano m.in. parking na blisko 30 pojazdów i "podwórko śląskie" - pomyślane jako przestrzeń spotkań i aktywizacji społecznej mieszkańców. Ogółem w wieży do dyspozycji ma być ponad 920 m kw. powierzchni
Projekt dotyczący wieży przy ul. Zamoyskiego - o szacunkowej wartości 34,1 mln zł, przy dofinansowaniu 23,6 mln zł - jest jednym z kilku przedsięwzięć inwestycyjnych Muzeum, które koordynuje rozwijaną od 2008 r. działalność głównych atrakcji turystyki przemysłowej Zabrza. To: zabytkowa kopalnia węgla kamiennego Guido oraz drugi podziemny kompleks - Sztolnia Królowa Luiza.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ je/
