Gazeta przygotowująca grunt pod powstanie styczniowe wśród chłopstwa na Białorusi „Mużyckaja Prawda” zostanie wznowiona w tym roku w Brześciu. Wszystkie numery będą poświęcone 150. rocznicy powstania – informuje we wtorek niezależny tygodnik „Nasza Niwa”. Pomysłodawcą wydania nowych numerów gazety jest inicjatywa kulturalno-oświatowa „Hrunt” z Brześcia. Jak podkreśla jej założyciel Wiktar Klimus, celem nie będzie jednak wzywanie obywateli na barykady, tylko edukacja.
„Planujemy opublikowanie siedmiu numerów, czyli tylu, ile wydał (przywódca powstania styczniowego na Białorusi i Litwie Konstanty) +Kastuś+ Kalinowski. Będą się one ukazywać w ciągu tego roku. Zamieścimy historyczne daty, informacje o wydarzeniach, miejscach bitew, bohaterach i innych ciekawych faktach, których wielu młodych ludzi dziś nie zna, a także ogłoszenia o innych imprezach związanych z tą tematyką” – powiedział Klimus.
„Mużyckaja Prawda” ukazywała się w języku białoruskim, choć nie cyrylicą, tylko w alfabecie łacińskim. Sześć numerów opublikowano w 1862 r., a po wybuchu powstania tylko jeden.
„+Mużyckaja Prawda+ była organem stworzonym specjalnie po to, by poderwać chłopów. Dla Kalinowskiego było bardzo ważne, by nadać temu powstaniu charakter narodowy, chłopski” – powiedział PAP dr historii Alaksandr Smalanczuk.
Uważa on, że ta propaganda okazała się dość skuteczna. ”Historycy obliczają, że największy odsetek chłopów - nawet do 17 proc. - uczestniczył w powstaniu na Grodzieńszczyźnie, czyli tam, gdzie rozpowszechniano +Mużycką Prawdę+” – podkreśla.
Powstanie styczniowe rozpoczęło się w Warszawie 22 stycznia 1863 roku Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego, czyli organu władz powstańczych. Objęło tereny zaboru rosyjskiego i miało charakter wojny partyzanckiej przeciwko rosyjskiemu imperium.
Za dzień wybuchu powstania na Litwie i Białorusi uznaje się 1 lutego, bo tego dnia przyłączył się do niego Prowincjonalny Komitet Litewski, szykujący zryw na tych terenach.
Jak oceniają historycy, podczas powstania doszło do ponad tysiąca starć, w których zginęło po stronie powstańczej kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Zryw został w 1864 roku stłumiony przez władze carskie, po czym nastąpiła fala surowych represji oraz wzmożona rusyfikacja.
Na Białorusi powstanie styczniowe nazwane jest powstaniem 1863-1864 roku lub powstaniem Kalinowskiego.
Z Mińska Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ kar/
