Bronisław Geremek. Fot. PAP/L. Wawrynkiewicz
Senat ustanowił w piątek 2022 Rokiem Bronisława Geremka. Senat oddaje Mu szczególny hołd, wyraża szacunek oraz wielkie uznanie dla Jego życia, które było świadectwem umiłowania ojczyzny i rodaków. Służył Polsce, czytamy w uchwale.
Za uchwałą opowiedziało się 50 senatorów, 36 było przeciw, 9 wstrzymało się od głosu.
W 2022 r. przypada 90. rocznica urodzin Bronisława Geremka. "Urodził się 6 marca 1932 roku w Warszawie. Holocaust zabrał mu niemal całą rodzinę. Zapewne to tragiczne doświadczenie było praźródłem jego szczególnej wierności ideałom praw człowieka" - napisano w uchwale.
Jak podkreślono, Geremek "cieszył się w świecie najwyższym prestiżem". "Mogąc robić karierę w każdym miejscu na globie, pozostał wierny Ojczyźnie. Był polskim patriotą poczuwającym się do odpowiedzialności za losy kraju. Był człowiekiem odpornym na represje, prześladowania i przemoc. Mimo szykan i prześladowania nigdy nie brał pod uwagę wyjazdu z Polski" - zaznaczono.
W 2022 r. przypada 90. rocznica urodzin Bronisława Geremka. "Urodził się 6 marca 1932 roku w Warszawie. Holocaust zabrał mu niemal całą rodzinę. Zapewne to tragiczne doświadczenie było praźródłem jego szczególnej wierności ideałom praw człowieka" - napisano w uchwale.
Geremek był historykiem-mediewistą, profesorem nauk humanistycznych. Po ukończeniu studiów historycznych na Uniwersytecie Warszawskim, odbył studia podyplomowe w École Pratique des Hautes Études w Paryżu. Od tego czasu związał się naukowo z Francją, której historia stała się przedmiotem jego dysertacji doktorskiej, rozprawy habilitacyjnej oraz kolejnych badań i książek.
W uchwale przypomniano także, że Geremek pracował w Instytucie Historii PAN, ale też wykładał na Uniwersytecie Paryskim i kierował tamtejszym Centrum Kultury Polskiej. Uhonorowany został ponad dwudziestoma tytułami doktora honoris causa, m.in. przez Uniwersytet Boloński, Uniwersytet w Utrechcie, Columbia University, Uniwersytet Jagielloński i Europejski Uniwersytet Viadrina. Był profesorem wizytującym w College de France, członkiem Academia Europaea, Pen Clubu, Société Européenne de Culture oraz Stowarzyszenia Naukowego Collegium Invisibile.
Jak podkreślono w uchwale, "wszelako to nie dla zasług na polu naukowym został zapamiętany w Polsce i na świecie; szczególnie w Unii Europejskiej i USA". "Był człowiekiem honoru i zasad moralnych" - napisano.
W uchwale przypomniano, że Geremek w latach 1950-1968 był członkiem PZPR, z której wystąpił w proteście wobec inwazji Układu Warszawskiego (z udziałem Wojska Polskiego), na Czechosłowację. Od tamtego czasu współtworzył opozycję demokratyczną w PRL. "Działał jawnie i w podziemiu, z otwartą przyłbicą, bez przemocy" - czytamy.
Bronisław Geremek (1932-2008)
W grudniu 1975 r. był współautorem "Listu Siedmiu+ do władz komunistycznych o konieczności reformy ustrojowej, a w 1977 r. - współtwórcą listu w obronie represjonowanych działaczy Komitetu Obrony Robotników. Rok później został członkiem rady programowej i wykładowcą Towarzystwa Kursów Naukowych, niezależnego stowarzyszenie edukacyjnego, które za cel stawiało sobie przełamanie monopolu państwa w nauczaniu.
W 1980 r. wsparł protest sierpniowy, zgłaszając akces do Komisji Ekspertów przy Międzynarodowym Komitecie Strajkowym w Gdańsku. Był także sygnatariuszem apelu 64 naukowców, literatów i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami. Rok później, podczas I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność" przewodniczył Komisji Programowej; był głównym autorem projektu Samorządna Rzeczpospolita.
W stanie wojennym był przez rok internowany. Po odzyskaniu wolności nadal doradzał podziemnej "Solidarności", blisko współpracując z Lechem Wałęsą. 17 maja 1983 r. został aresztowany, a w lipcu zwolniony na mocy amnestii. "Odegrał kluczową rolę w sukcesie historycznego fenomenu, jakim był Okrągły Stół. Pokojowe przekazanie władzy w 1989 roku obywatelom było niejako zwieńczeniem jego niewzruszonej i bezkompromisowej drogi do demokratycznej Ojczyzny" - podkreślono w uchwale.
Bronisław Geremek był posłem do Sejmu X, I, II i III kadencji (1989–2001) oraz deputowanym do Parlamentu Europejskiego VI kadencji (2004–2008). Przewodniczył Komisji Spraw Zagranicznych, kierował też Komisją Konstytucyjną (1989–1991) i Komisją Prawa Europejskiego (2000–2001).
"Czas kierowania polską dyplomacją w latach 1997–2000 jeszcze za jego życia przeszedł do historii. To Bronisław Geremek 12 marca 1999 roku, w imieniu rządu Rzeczypospolitej przekazał na ręce sekretarz stanu USA, Madeleine Albright (z którą związany był wspólnotą losów i przyjaźnią), akt przystąpienia Polski do Traktatu Północnoatlantyckiego, ostatecznie przesądzający o przynależności Polski do świata Zachodu oraz o losach Europy Środkowej" - czytamy w uchwale.
"Czas kierowania polską dyplomacją w latach 1997–2000 jeszcze za jego życia przeszedł do historii. To Bronisław Geremek 12 marca 1999 roku, w imieniu rządu Rzeczypospolitej przekazał na ręce sekretarz stanu USA, Madeleine Albright (z którą związany był wspólnotą losów i przyjaźnią), akt przystąpienia Polski do Traktatu Północnoatlantyckiego, ostatecznie przesądzający o przynależności Polski do świata Zachodu oraz o losach Europy Środkowej" - czytamy w uchwale.
12 marca – 21. rocznica wstąpienia Polski do NATO
W uchwale przypomniano również, że w 2000 r. Geremek stworzył nową strategię polityki RP wobec Federacji Rosyjskiej. "Polegała ona na jednoczesnym wspieraniu demokratycznych dążeń krajów postkomunistycznych oraz pokojowym rozwiązaniu kwestii spornych na linii Warszawa-Moskwa" - napisano.
Geremek był oficerem francuskiej Legii Honorowej. Został nagrodzony Orderem Wolności, wyróżnieniem Instytutu Franklina i Eleonor Roosevelt. W 1998 r. wyróżniono go międzynarodową Nagrodą Karola Wielkiego. Wśród wielu innych przyznano mu dwa najważniejsze odznaczenia niemieckie: Order Zasługi RFN w klasie Wielkiego Oficera oraz najwyższe odznaczenie cywilne: Pour le Mérite. Otrzymał również litewski Krzyż Komandorski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina, Order Zasługi Republiki Włoskiej I klasy, estoński Order Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy oraz chilijski Krzyż Wielki Orderu Zasługi. Został również uhonorowany także najwyższym polskim odznaczeniem państwowym - Orderem Orła Białego.
Jak podkreślono w uchwale, "jego życie było niezwykłym świadectwem służby ojczyźnie". Senat RP, ustanawiając 2022 Rokiem Bronisława Geremka, "oddaje Mu szczególny hołd, wyraża szacunek oraz wielkie uznanie dla Jego dokonań, świadczącym o umiłowaniu Ojczyzny i rodaków". "Dobrze służył Polsce" - podsumowano.(PAP)
Autorka: Anna Kruszyńska, Olga Łozińska
akr/ oloz/ dki/
