Stan wojenny. Fot. PAP/CAF
Z okazji 40. rocznicy ogłoszenia stanu wojennego do mediów w ponad 60 krajach trafią wkrótce teksty o Polsce. „Artykuły tłumaczą tamten czas i pozwalają lepiej zrozumieć +polskiego ducha+” - mówi PAP Michał Kłosowski z Instytutu Nowych Mediów, organizatora projektu "Opowiadamy Polskę światu".
Wybitny historyk prof. Wojciech Roszkowski, prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki, filozof polityki i działacz opozycji demokratycznej Jan Rokita oraz francuski pisarz Michel Loyuot to tylko niektórzy z autorów najnowszej odsłony projektu.
"Stan wojenny w Polsce pamiętają ludzie w wielu krajach, także dziennikarze, którzy cieszą się z możliwości publikacji tekstów z Polski na temat stanowiący także dla nich ważne przeżycie pokoleniowe. (...) Przeczytają je w swoich gazetach i na portalach czytelnicy we Francji, Niemczech, Rosji, Włoszech i Hiszpanii, ale także krajach azjatyckich, afrykańskich i południowoamerykańskich, bo i stamtąd odnotowujemy stałe, rosnące wręcz zainteresowanie Polską" – podkreśla szef działu projektów międzynarodowych Instytutu Nowych Mediów.
"Dla Polaków owe osiem lat, które rozpoczął imitowany pucz 13 grudnia – to najczarniejszy czas w ciągu życia poprzedniego pokolenia. Nie tylko czas przemocy, pełnych więzień i skrytobójczych mordów, ale także degradacji jakości życia i ruiny ekonomicznej" – pisze Jan Rokita.
"Dla Polaków owe osiem lat, które rozpoczął imitowany pucz 13 grudnia – to najczarniejszy czas w ciągu życia poprzedniego pokolenia. Nie tylko czas przemocy, pełnych więzień i skrytobójczych mordów, ale także degradacji jakości życia i ruiny ekonomicznej" – pisze Jan Rokita.
Zdaniem prof. Roszkowskiego "w historii najnowszej nie zdarzyło się, by władze jakiegoś kraju wypowiedziały wojnę swojemu społeczeństwu". "Można powiedzieć, że komunizm był systemem, w którym władze stale walczyły ze społeczeństwem, stosując przemoc wobec mieszkańców, ale to, żeby mimo to należało dodatkowo ogłaszać stan wojenny, zdarzyło się tylko w komunistycznej Polsce w grudniu 1981 roku. Przyczyną był status Polski jako kraju wasalnego wobec ZSRR i chęć, zarówno na Kremlu, jak i w kręgach władzy w Warszawie, utrzymania za wszelką cenę komunistycznej dyktatury" - przekonuje historyk.
Od niedowierzania po inwencję twórczą, czyli stan wojenny w kulturze
Szef IPN Karol Nawrocki zauważa, że "wielu Polaków żyło po roku 1989 w poczuciu niesprawiedliwości transformacyjnej". "Ci, którzy w czasach komunistycznych sprzeciwiali się reżimowi, nieraz płacili za to wysoką cenę – więzieniem, złamaną karierą, niekiedy emigracją, zniszczonym życiem prywatnym. Ich oprawcy i ówcześni decydenci zazwyczaj przechodzili suchą stopą przez zmianę systemu, żyli nie niepokojeni w wolnej Polsce. Jaruzelski jeszcze w 2014 roku spoczął z honorami na warszawskich Powązkach Wojskowych – polskim Arlington. Instytut Pamięci Narodowej stara się dziś – na tyle, na ile to jeszcze możliwe – nadrobić te zaniedbania. Prokuratorzy IPN występują o uchylenie immunitetów tym sędziom i prokuratorom, którzy w stanie wojennym i w kolejnych latach ścigali bądź skazywali opozycjonistów. Czasu nie cofniemy, ale dążenie do przywrócenia elementarnej sprawiedliwości jest obowiązkiem demokratycznego państwa prawa" – konkluduje.
Michel Louyot pisze: "Faszyzm i nazizm były złymi duchami Zachodu. Wyjaśnia to, dlaczego nasze elity intelektualne długo miały upodobanie do komunizmu. +Ci, którzy nie myślą tak jak my, są faszystami+. To upodobanie trwa. Do jednego worka wrzuca się konserwatystów, ekstremistów, tradycjonalistów, patriotów. W ten sposób doprowadza się ich do rozpaczy. W Europie Środkowo-Wschodniej złym duchem był komunizm. Próżnię, którą pozostawiło jego zniknięcie, wypełniły religia i patriotyzm. Patriotyzm, od którego może wiać +odór nacjonalizmu+. Ale czy naszą rolą jest wydawać ukazy, czy też każdy naród powinien znaleźć swoją drogę ku demokracji? Czy takiej Europy pragnęli jej ojcowie założyciele?".
Wybitny historyk prof. Wojciech Roszkowski, prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki, filozof polityki i działacz opozycji demokratycznej Jan Rokita oraz francuski pisarz Michel Loyuot to tylko niektórzy z autorów najnowszej odsłony projektu.
Wcześniejsze edycje "Opowiadamy Polskę światu" związane były z rocznicami wybuchu II wojny światowej, wyzwolenia obozu Auschwitz, Bitwy Warszawskiej, Grudnia’70 czy urodzin św. Jana Pawła II. Ponad miliard zasięgu miały teksty na 40-lecie "Solidarności" opublikowane w 38 krajach. Z okazji 230. Rocznicy Konstytucji 3 Maja teksty o “polskiej duszy” opublikowały tytuły w 62 krajach, w 22 językach. W rocznicę 17 września 1939 roku teksty z Polski dotarły do ponad 70 krajów, w tym trzy teksty (prezydenta Andrzeja Dudy, brytyjskiego historyka Rogera Moorhouse’a i Karola Nawrockiego, prezesa IPN) zostały opublikowane w prasie rosyjskiej.
Najnowsza odsłona projektu "Opowiadamy Polskę światu" realizowana jest przez Instytut Nowych Mediów przy wsparciu Instytutu Pamięci Narodowej, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, i Polskiej Agencji Prasowej. Wszystkie teksty projektu opublikowane są na portalu www.WszystkoCoNajwazniejsze.pl. (PAP)
baj/ ap/
