Budynek modernistycznej bramowej nastawni stacji kolejowej w Bytomiu został wpisany w całości do rejestru zabytków – wynika z informacji władz miasta. Rozpoczęta już przebudowa stacji Bytom obejmuje układ torów z uwzględnieniem efektownej poniemieckiej nastawni.
Na początku września br. PKP Polskie Linie Kolejowe rozesłały informację o pracach na stacji Bytom, w ramach trwającej przebudowy odcinka linii kolejowej nr 131 między Chorzowem Batorym i Nakłem Śląskim. Prace na bytomskiej stacji rozpoczęły się wówczas od budowy tymczasowego peronu dla pociągów relacji Bytom – Gliwice (ruch pociągów w głównej relacji Chorzów Batory – Nakło Śląskie i dalej do Tarnowskich Gór jest wstrzymany).
Jak podano we wrześniu, przebudowa zakłada m.in. odnowienie poniemieckiej hali peronowej nad peronami - zgodnie z ustaleniami pomiędzy PKP Polskimi Liniami Kolejowymi a miastem Bytom oraz Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków – m.in. z zachowaniem historycznych przeszkleń, co pozwoli na odtworzenie zabytkowego charakteru stacji.
Na samej stacji zostanie przebudowanych ok. 28 km torów, a także sieć trakcyjna i urządzenia sterowania ruchem. Układ torowy w stacji został zaprojektowany z uwzględnieniem istniejącej nastawni bramowej – napisano w informacji PLK. O ochronę prawną poniemieckiej nastawni apelowali lokalni miłośnicy zabytków i kolei, nie było bowiem jasności co do zakresu zachowania obiektu.
Jak przekazał w ostatnich dniach bytomski magistrat, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach po ponownym przeanalizowaniu dokumentów w sprawie historycznej bramowej nastawni znajdującej się na linii kolejowej nr 131 w Bytomiu, zdecydował 30 września br. o wpisaniu całego obiektu do rejestru zabytków woj. śląskiego.
„To oznacza, że prawnej ochronie będzie podlegać nie tylko nadwieszona stalowa część budynku modernistycznej bramowej nastawni kolejowej +Bt+ z półkolistym zakończeniem, stalowe filary, a także suwakowe urządzenia sterowania ruchem kolejowym, będące wyposażeniem nastawni, ale również północna, murowana część budynku z klatką schodową i częścią parterową” – wyjaśniło miasto.
Wpisanie całego budynku nastawni do rejestru zabytków, wraz z decyzją PLK o zaprojektowaniu układu torowego stacji w Bytomiu tak, aby zachować nastawnię w nienaruszonym stanie oznacza, że historyczny obiekt zostanie uratowany i pozostanie na swoim miejscu.
Miasto przypomniało, że kolejna już decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w sprawie nastawni bramowej w Bytomiu jest skutkiem uchylenia przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pierwszej decyzji WKZ z 20 lipca 2021 r., w której wpisana do rejestru zabytków została tylko nadwieszona stalowa część nastawni bez parterowego pawilonu i kubatury klatki schodowej.
Decyzja wzbudziła wątpliwości ministerstwa w zakresie ochrony konserwatorskiej obiektu bez ujęcia jego murowanej części, wobec czego przekazano sprawę do ponownego rozpatrzenia (pierwotnie rozważano m.in. przeniesienie jedynie nadwieszonej stalowej część nastawni w rejon stacji Bytom Karb Wąskotorowy.
Jak napisano w wydanej 30 września br. decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, nastawnia w całości posiada wartość historyczną, ilustrując modernizację i rozbudowę stacji kolejowej w Bytomiu oraz jej historycznej rangi na terenie Górnego Śląska.
„Obiekt posiada także unikatową wartość architektoniczną i naukową, gdyż w sposób autentyczny ilustruje myśl techniczną i projektową inżynierii kolejowej o nietypowych rozwiązaniach konstrukcyjnych oraz z zachowanym wyposażeniem technologicznym” – podkreślił Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Kontekstem są prace w ramach wartej ponad 1,5 mld zł brutto przebudowy magistrali węglowej w centralnej części woj. śląskiego, w tym w Bytomiu. Po zawarciu umowy pod koniec 2020 r. z początkiem br. dobiegło końca projektowanie inwestycji. Prace i utrudnienia rozpoczęły się w połowie marca br. i są kontynuowane między Chorzowem Batorym a Chorzowem Starym.
Prace obejmujące zaprojektowanie i wykonanie inwestycji wykonuje firma PORR. Ostatnio front robót rozszerzył się o odcinek Bytom Północny – Radzionków. Na czas prac PLK ustaliły z przewoźnikami możliwą obsługę komunikacyjną. Na odcinku Katowice - Tarnowskie Góry funkcjonuje zastępcza komunikacja autobusowa za pociągi regionalne. Realizacja inwestycji zakładana jest do końca 2024 r.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ pat/
