Prof. Jan Łukasiewicz. Źródło: Wikipedia Commons
W stolicy Irlandii, Dublinie, odbyły się w poniedziałek uroczystości związane ze sprowadzeniem do Polski ciała prof. Jana Łukasiewicza – wybitnego logika, filozofa, ministra w rządzie II RP. We wtorek zostanie on pochowany w Alei Zasłużonych na warszawskich Powązkach.
Prof. Jan Łukasiewicz był jednym z twórców i najwybitniejszych przedstawicieli lwowsko-warszawskiej szkoły filozoficznej. Jego opublikowana w 1910 r. praca "O zasadzie sprzeczności u Arystotelesa" zapoczątkowała rozwój logiki matematycznej. W latach 1917–18 opracował zasady logiki trójwartościowej, a potem uogólnił ją na system n-wartościowy, najpierw ze skończoną, a następnie z nieskończoną liczbą wartości logicznych. Było to jego największe osiągnięcie naukowe i przyniosło mu światową sławę.
Logika wielowartościowa Łukasiewicza miała bardzo wyraźną motywację filozoficzną. Sądził on, że determinizm jest poglądem błędnym i związanym z logiką dwuwartościową. Dlatego, rozumował, odrzucenie determinizmu wymaga odrzucenia dwuwartościowości, tj. zasady, że każde zdanie jest prawdziwe lub fałszywe, a żadne nie jest zarazem prawdziwe i fałszywe. Zatem, jak wskazywał, poza zdaniami prawdziwymi i fałszywymi są jeszcze zdania "trzecie", czyli możliwe.
Był on także jednym z największych znawców logiki zdań. Dla jej badania wprowadził specjalną symbolikę, zwaną notacją Łukasiewicza lub notacją polską, która obywa się bez nawiasów. Zapis ten pozwala na całkowitą rezygnację z użycia nawiasów w wyrażeniach, jako że jednoznacznie określa kolejność wykonywanych działań. Obecnie jej modyfikacja, zwana odwrotną notacją polską, ma znaczne zastosowanie w informatyce.
Łukasiewicz przez niespełna rok, od stycznia do grudnia 1919 r., był ministrem wyznań religijnych i oświecenia publicznego w rządzie Ignacego Paderewskiego. Po odejściu z rządu wrócił na Uniwersytet Warszawski, dwukrotnie pełniąc stanowisko jego rektora. Pod koniec II wojny światowej, obawiając się wkraczającej Armii Czerwonej, wyjechał z Polski, przez Niemcy i Belgię trafił do Irlandii, gdzie w 1946 r. otrzymał stanowisko profesora logiki matematycznej w Królewskiej Akademii Nauk w Dublinie. Zmarł w 1956 r. w Dublinie i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Mount Jerome.
W uroczystościach pożegnania trumny z ciałem prof. Łukasiewicza, które odbyły się w kościele św. Audoena, siedzibie Duszpasterstwa Polskiego w Irlandii, wzięli udział ambasador RP w Irlandii Anna Sochańska, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Jan Dziedziczak, szef Służby Zagranicznej Arkady Rzegocki oraz szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Trumna z ciałem wieczorem zostanie przewieziona do Warszawy. We wtorek w warszawskim kościele pod wezwaniem Karola Boromeusza odbędzie się msza żałobna, po czym ciało prof. Łukasiewicza zostanie złożone w Alei Zasłużonych na Starych Powązkach.
Bartłomiej Niedziński (PAP)
bjn/ akl/
