18 listopada pracownicy Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN zakończyli kolejny, trzeci etap poszukiwań w kwaterze 45N na Cmentarzu Bródnowskim. Chowano tam ofiary stalinowskiego terroru zamordowane w tzw. Toledo – więzieniu karno-śledczym Praga III.
"Od 14 do 18 listopada zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji przeprowadził i zakończył trzeci etap prac poszukiwawczych na terenie kwatery 45N na Cmentarzu Bródnowskim. Tam pracowaliśmy już w 2015 i 2017 roku i poszukiwaliśmy zbrodni stalinowskiego terroru. Tam właśnie miały być przewożone zwłoki ofiar zamordowanych w
w praskim więzieniu tzw. Toledo. W poprzednich etapach odnaleźliśmy szczątki łącznie dwudziestu czterech osób. Teren nie był jednak przebadany w całości" - powiedział PAP ks. Tomasz Trzaska z Biura Poszukiwań i Identyfikacji.
Pochówki na Cmentarzu Bródnowskim znacznie różniły się od dokonywanych na terenie Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Tutaj ofiary grzebane były wyjątkowo płytko – na głębokości zaledwie ok. 40-60 cm. W 2017 r. odnaleziono szczątki 17 osób. W trakcie poprzednich poszukiwań na bródnowskim cmentarzu odnaleziono szczątki trzech osób zamordowanych "metodą katyńską" - strzałem w potylicę.
Pochówki na Cmentarzu Bródnowskim znacznie różniły się od dokonywanych na terenie Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Tutaj ofiary grzebane były wyjątkowo płytko – na głębokości zaledwie 40–60 cm. W 2017 r. odnaleziono szczątki 17 osób. W trakcie poprzednich poszukiwań na bródnowskim cmentarzu odnaleziono szczątki trzech osób zamordowanych „metodą katyńską” – strzałem w potylicę.
Celem prac realizowanych w dniach 14-18 listopada przez zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN było przebadanie, wcześniej niedostępnych, skrajnych fragmentów kwatery więziennej. W wyniku przeprowadzonych działań zweryfikowano w.w. miejsca nie natrafiając na pochówki więzienne.
W kwaterze 45N, pod współczesnymi pochówkami wciąż znajdują się miejsca, gdzie mogą spoczywać szczątki ofiar zbrodni komunistycznych. Instytut kontynuuje starania o zgodę na przebadanie wytypowanych miejsc.
Prowadzone analizy dokumentów archiwalnych i relacji świadków (w tym byłych więźniów), badania fotografii lotniczych, planów i map geodezyjnych oraz wyniki wizji lokalnej wskazały, iż na terenie dawnego, dziś nieistniejącego Więzienia Karno-Śledczego Warszawa III, istnieje wciąż niezabudowany obszar, który mógł być wykorzystywany w latach terroru stalinowskiego jako miejsce egzekucji i pochówków osadzonych tam więźniów.
Teren byłego więzienia "Toledo" przy ulicy Namysłowskiej na warszawskiej Pradze był szczególnym miejscem na mapie komunistycznego terroru w Warszawie.
W pewnym momencie było ono nawet ważniejsze niż więzienie przy ulicy Rakowieckiej. W latach 1944-48 tam wykonywano większość egzekucji. Obecnie na terenie dawnego więzienia, znajduje się osiedle mieszkaniowe, powstałe w latach 80. Od 2015 r. Instytut Pamięci Narodowej stara się zidentyfikować miejsca, o których mówili świadkowie a które mogą kryć szczątki ofiar komunistycznych zbrodni.
Praskie więzienie karno-śledcze nr III w Warszawie powstało pod koniec 1944 r. na miejscu byłych koszar 36. Pułku Piechoty Legii Akademickiej wybudowanych jeszcze w okresie rosyjskich zaborów. (PAP)
autor; Maciej Replewicz
mr/ pat/