Dyrektor stołecznego Muzeum Narodowego Łukasz Gaweł. Fot. PAP/M. Marek
W polskiej kulturze znaczenie plakatu jest nie do przecenienia. Poza walorami artystycznymi wyróżniał się mistrzowskim operowaniem metaforą – powiedział PAP dyrektor Muzeum Plakatu w Wilanowie, Oddziału Muzeum Narodowego w Warszawie, dr hab. Łukasz Gaweł. Placówka powstała 55 lat temu.
Polska Agencja Prasowa: Muzeum Plakatu obchodzi właśnie 55. urodziny. Jaką rolę odgrywa ta placówka na kulturalnej mapie Warszawy i Polski?
Dr hab. Łukasz Gaweł: Muzeum Plakatu powstało na początku czerwca 1968 r. na terenie zespołu pałacowo-ogrodowego w Wilanowie, w miejscu dawnej ujeżdżalni pałacowej, projektu wybitnego architekta XIX wieku - Franciszka Marii Lanciego. Później rozbudowano je o Nową Galerię. Z pewnością jest niezwykłym miejscem, nie tylko w wymiarze polskim czy europejskim. To pierwsze muzeum plakatu na świecie. Mówiąc o wilanowskiej instytucji, mamy zwykle na myśli polską szkołę plakatu, ale nie możemy zapominać o fantastycznych polskich plakatach z okresu międzywojennego. Plakat artystyczny rodził się na przełomie XIX i XX wieku w okresie Młodej Polski. Później były znakomite dla polskiego plakatu lata niepodległej II Rzeczypospolitej: to m.in. plakaty projektu Tadeusza Gronowskiego, Tadeusza Trepkowskiego, Stefana Norblina, Władysława Jarockiego, Witolda Chomicza czy Henryka Uziębły. Po II wojnie światowej polski plakat stał się znany już na całym świecie. Walcząc z cenzurą, artyści musieli szukać subtelnych i nieoczywistych symboli. Poza walorami plastycznymi polski plakat wyróżniał się właśnie mistrzowskim operowaniem metaforą. Widać to choćby w plakatach tworzonych na potrzeby kina czy spektakli teatralnych. Warto pamiętać, że plakat nie rozwijał się jako odosobniona dziedzina, trzeba go czytać poprzez inne dziedziny sztuki, poprzez życie kulturalne swojej epoki.
PAP: Jak możemy dziś podsumować 55 lat działalności Muzeum Plakatu, a przynajmniej ostatnią dekadę? Jakie są plany na najbliższą przyszłość?
Ł. Gaweł: Dziś kolekcja muzeum liczy ponad 60 tys. obiektów. Oczywiście w naszych zbiorach są także plakaty zagraniczne, lecz dla nas szczególną wartość ma kolekcja plakatu polskiego. Znajdują się w niej kanoniczne dzieła polskich artystów. Myślę, że jesteśmy na ważnym etapie naszego rozwoju. Ekspozycja Muzeum jest chwilowo nieczynna właśnie z powodu remontu pawilonu muzealnego. Mamy już gotowy projekt nowej aranżacji wystawy stałej, poświęconej historii polskiego plakatu i ich twórcom. To bardzo ważne, że zwiedzający Muzeum Narodowe w Warszawie będą mogli poznawać dzieje plakatu polskiego na wystawie stałej, a nie tylko w ramach wystaw czasowych. Wierzę, że przyczyni się to do dalszego wzrostu zainteresowania tą niezwykłą dziedziną sztuki. Muzeum Plakatu wzbudza również zainteresowanie wielu zwiedzających z zagranicy. Sąsiedztwo i koegzystencja z Pałacem w Wilanowie jest jednocześnie wspaniała, ale i trudna. Goście przybywający do tak znaczącego miejsca dziedzictwa kulturowego, jakim jest pałac, czasem czują się zdezorientowani, jeśli chodzi o Muzeum Plakatu. Są tacy, którzy przyjeżdżają do Wilanowa specjalnie, by odwiedzić Muzeum. Wilanów jest nieco oddalony od centrum Warszawy, mamy jednak nadzieję, że po remoncie nasze muzeum będzie się cieszyło jeszcze większym zainteresowaniem.
Pomysłodawczynią powstania Muzeum Plakatu była historyk sztuki, pracownica wyodrębnionego w Galerii Sztuki Współczesnej Działu Plakatu w Muzeum Narodowym w Warszawie (MNW), kustosz Janina Fijałkowska.
Dzięki jej determinacji i przychylności ówczesnego dyrektora MNW, prof. Stanisława Lorentza, a także dzięki wsparciu merytorycznym dr Ireny Jakimowicz podjęto studia i prace badawcze nad tą dyscypliną. Plakat zaczął być traktowany równorzędnie z innymi obiektami graficznymi, a jego autorzy uzyskali nobilitujący status artystów - grafików projektowych. Inauguracja Muzeum Plakatu w Wilanowie odbyła się 4 czerwca 1968 r. Premierową wystawą była prezentacja dorobku twórczego Wojciecha Zamecznika (1923-1967).
Kompleks budynków muzealnych został zaprojektowany przez Jacka K. Cydzika i Barbarę Kossuth, z którymi współpracował konstruktor Adam Pulikowski. Zachowano oryginalną, klasycyzującą fasadę dawnej ujeżdżalni (ok. 1848).
Ważny wkład w proces formowania kolekcji miały donacje twórców, historyków sztuki oraz instytucji. Wśród ofiarodawców warto przypomnieć m.in. Mieczysława Bermana, Jana Białostockiego, Szymona Bojko, Tadeusza Gronowskiego, Witolda Chomicza, Romana Cieślewicza, Aleksandra Felistaka, Wiktora Górkę, Johna Fabiona, Józefa Mroszczaka, Jana Mucharskiego, Stanisława Miedzę-Tomaszewskiego, Ignacego Witza oraz Marka Żuławskiego.
Muzeum Plakatu zorganizowało ponad 300 wystaw w kraju i za granicą.(PAP)
autor: Maciej Replewicz
mr/ skp/
