Źródło: Muzeum Karykatury
Blisko 450 prac znakomitego rysownika, grafika, ilustratora setek książek i komiksów Bohdana Butenki prezentuje Muzeum Karykatury na wystawie „Butenko dla małych i dużych” dostępnej dla publiczności od 30 czerwca.
Bohdan Butenko (1931-2019) tworzył ilustracje książkowe, okładki, komiksy, scenografie teatralne, projekty lalek, plakaty filmowe oraz wiele innych przedmiotów, na których odcisnął swoją charakterystyczną kreskę i często podpis „pinxit” – „Butenko pinxit”.
„Wystawa została pomyślana jako familijna - adresowana do rodziców i dzieci. Z bogatej, trwającej blisko siedem dekad pracy twórczej tego wybitnego artysty wybraliśmy 450 prac. Pokazujemy zarówno te znane i lubiane, jak i dzieła, które nigdy wcześniej nie były prezentowane publiczności” - powiedział PAP Paweł Płoski, dyrektor Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego. Ponieważ prac jest tak wiele zostały zaplanowane dwie odsłony ekspozycji: od końca czerwca do września i od września niemal do końca października. „Liczymy na to, że publiczność, która odwiedzi nas latem, powróci na drugą część wystawy” – dodał Płoski.
Podstawową część wystawy – w sali głównej - stanowi wybór żartów rysunkowych i krótkich humorystycznych form komiksowych, w tym oryginalnych plansz z przygodami Gapiszona. Ponadto - w dolnej sali - prezentowane są archiwalia. „Pomysł, aby połączyć twórczość satyryczną, tę znaną z +Przekroju+ i +Szpilek+ z rysunkami dla dzieci, powstał wówczas gdy na zaproszenie Moniki Grochowskiej, córki artysty, odwiedziliśmy z kuratorem Michałem Rzecznikiem archiwum Butenki. Zobaczyliśmy obok rysunków humorystycznych stertę prac dla dzieci” – mówił Paweł Płoski. „Zdecydowaliśmy, aby te dwa obszary twórczości pokazać równolegle” – dodał.
Zgodnie z aranżacją scenograficzną wystawy prace Butenki eksponowane są w dwóch pasmach. Na wysokości wzroku dorosłych rysunki satyryczne i żarty rysunkowe, niżej na wysokości wzroku dzieci prace dla najmłodszych.
W drugiej części ekspozycji – w dolnej sali – znalazły się prace z archiwów rodzinnych autora: projekty niewydanych książek i książek przygotowanych dla zagranicznych wydawców, niepublikowane ilustracje i kolaże, plansze telewizyjne, klisze animacyjne, abstrakcyjne grafiki, a także pejzaże z podróży do bardzo lubianej przez artystę Grecji.
„Archiwum Bohdana Butenki to skarb” – ocenił Paweł Płoski. „To ogromny zbiór dzieł niezwykle pracowitego twórcy, zbiór różnorodny a jednocześnie ukazujący jedyną w swoim rodzaju kreskę, wrażliwość wyobraźni i rozpoznawalny od razu styl artysty. Pośród prac niepublikowanych zwróciliśmy uwagę na m.in. projekt ilustracji do +Lokomotywy+ Juliana Tuwima. To niezwykle nowoczesne, wyprzedzające swój czas rysunki, a przecież powstały kilkadziesiąt lat temu. Gdyby ilustracje te zostały zrealizowane, mogłyby istotnie wpłynąć na sposób myślenia o ilustracji książkowej” – podkreślił.
„Bohdan Butenko był tytanem pracy i perfekcjonistą” – powiedział Michał Rzecznik, kurator wystawy. „Zaprojektował i zilustrował kilkaset książek, współpracował z czołowymi polskimi czasopismami, był autorem scenografii teatralnych i telewizyjnych. Zajął też poczesne miejsce w panteonie polskiego komiksu. Od połowy lat 60. stworzył tysiące krótkich i dłuższych historii obrazkowych dla dzieci, powołując do życia takich bohaterów jak Gucio i Cezar czy Kwapiszon. Na wystawie będzie można zobaczyć blisko 150 oryginałów historyjek z przygodami Gapiszona, dopełnionych wyborem żartów rysunkowych dla najmłodszych” – przypomniał.
Tym, co łączy rysunki Butenki to - zdaniem Pawła Płoskiego – rozmaite odcienie humoru, delikatna ironia, umiejętność „gry” z dawnymi stylami, oryginalne przywoływanie żartów sprzed lat, slapstiki a zarazem współczesna wrażliwość. „Uroczym, choć ciętym humorem, zachwycił też zagranicznych odbiorców” – dodał Michał Rzecznik.
W Muzeum Karykatury po raz pierwszy pokazany będzie szeroki wybór prac humorystycznych Bohdana Butenki publikowanych między innymi w Wielkiej Brytanii, Francji, Grecji, Danii i Szwecji.
„I Butence przytrafiła się ingerencja cenzury” – powiedział Płoski. „Otóż rysunek Gapiszona stojącego w kolejce przed sklepem i później sypiącego ziarenka karnie ustawionym w kolejce ptakom, został +zdjęty+ przez cenzurę z magazynu dla najmłodszych, z +Misia+”.
Wystawa „Butenko dla małych i dużych”, będzie dostępna dla publiczności w Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego od 30 czerwca do 29 października. Wernisaż – 29 czerwca. (PAP)
Anna Bernat
abe/ pat/
