Archanioł Michał na fresku Bronzina. Źródło: Wikimedia Commons
W Kościele katolickim 29 września obchodzone jest święto archaniołów św. Michała, Gabriela i Rafała. W tradycji chrześcijańskiej Michał Archanioł jest najważniejszym spośród aniołów. Nazywany jest wodzem wojsk niebieskich i pogromcą złych duchów, który chroni dzieci Kościoła.
Katechizm Kościoła Katolickiego wyjaśnia, że aniołowie są stworzeniami czysto duchowymi, które posiadają rozum i wolę. To byty osobowe i nieśmiertelne, które przewyższają doskonałością wszystkie stworzenia widzialne. Ich zadaniem jest wielbienia Boga oraz niesienie pomocy ludziom na drodze wiary.
W tradycji chrześcijańskiej Michał Archanioł to pierwszy i najważniejszy spośród aniołów obdarzony przez Boga szczególnym zaufaniem. Hebrajskie imię Mika'el znaczy "Któż jak Bóg". Wzmianka o Michale Archaniele pojawiają się już w Starym Testamencie, gdzie w Księdze Daniela czytamy, że "w owych czasach wystąpi Michał, wielki książę, który jest opiekunem dzieci twojego narodu". "Książę królestwa Persów sprzeciwiał mi się przez dwadzieścia jeden dni. Wtedy przybył mi z pomocą Michał, jeden z pierwszych książąt" - napisał dalej prorok Daniel.
W Nowym Testamencie Archanioł Michał wspominany jest dwukrotnie - w Apokalipsie św. Jana oraz w liście Judy Tadeusza. "Archanioł Michał, gdy z diabłem wiódł spór i układał się o ciało Mojżesza, nie ośmielił się wypowiedzieć bluźnierczego sądu, lecz rzekł: Niech cię Pan potępi" - zwrócił uwagę Apostoł Juda.
W Apokalipsie wzmianka jest o walce, którą archanioł stoczy z demonem. "I nastąpiła walka na niebie: Michał i jego aniołowie mieli walczyć ze Smokiem. I wystąpił do walki Smok i jego aniołowie, ale nie przemógł, i już się miejsce dla nich w niebie nie znalazło" - czytamy w Apokalipsie.
Kult św. Michała Archanioła ma długą tradycję. W VI wieku w Konstantynopolu było już 10 kościołów poświęconych tej postaci. W samym mieści w V w. istniał obraz św. Michała, czczony, jako cudowny w jednym z klasztorów pod jego imieniem.
W V wieku w południowych Włoszech św. Michał Archanioł objawił się biskupowi Sipontu, Wawrzyńcowi (późniejszemu świętemu). Niebiański dowódca powiedział: "Ja jestem Archanioł Michał, stojący przed obliczem Boga. Grota (Góra Gargano - PAP) jest mnie poświęcona; ja jestem jej strażnikiem. Tam, gdzie się otwiera skała, będą przebaczone grzechy ludzkie. Modlitwy, które będziecie tu zanosić do Boga, zostaną wysłuchane. Idź w góry i poświęć tę grotę dla kultu chrześcijańskiego".
Na Górę Gargano pielgrzymował m.in. papież Jan Paweł II w 1987 r. Wyznał wówczas, że przychodzi jako pielgrzym, aby uczcić "Wodza niebieskich zastępów" i "błagać go o pomoc w czasach, kiedy tak trudno dawać autentyczne świadectwo chrześcijańskie bez popadania w kompromisy i łatwe przystosowania". "Walka z demonem, który jest przeciwieństwem postaci św. Michała Archanioła, jest aktualna również dzisiaj, ponieważ demon wciąż jest żywy i działa w świecie" - zaznaczył papież.
Obecnie kult św. św. Michał Archanioła z Gargano jest także żywy w Polsce.
Od 2013 r. figura św. Michała Archanioła pochodząca z sanktuarium w Monte Sant’Angelo rozpoczęła się peregrynację po świecie.
W Rzymie pod koniec VI wieku (ok. 590 r.) w czasie epidemii dżumy, papież Grzegorz I zarządził modlitwy o ustanie epidemii wyznaczając siedem kościołów, w których miano się modlić. W oznaczonym czasie ze wszystkich tych świątyń wyruszyły procesje pokutne, kierując się do bazyliki Santa Maria Maggiore, gdzie papież wygłosił kazanie. Tradycja mówi, że nad mauzoleum Hadriana zobaczył postać anioła, (zdaniem niektórych Archanioła Michała) chowającego do pochwy skrwawiony miecz. Na pamiątkę tych wydarzeń mauzoleum otrzymało nazwę Zamku Świętego Anioła, gdzie obecnie wznosi się posąg św. Michała Archanioła.
Mozaika przedstawiająca św. Michała Archanioła, wykonana w latach 1757/1758 przez Bernardino Regoli i Giovanniego Fanni, będąca wierną repliką obrazu Guido Reni, namalowanego w 1636 roku stoi w bazylice św. Piotra, po prawej stronie, w ołtarzu bocznym.
Napisana przez papieża Leona XIII w latach osiemdziesiątych XIX wieku modlitwa do św. Michała Archanioła to jeden z egzorcyzmów. Papież polecił rozesłać ją do wszystkich ordynariuszy na świecie, aby kapłani odmawiali ją wraz z wiernymi po każdej mszy św. cichej. Po soborze watykańskim II odstąpiono od tego obowiązku, ale zalecano kontynuowanie jej odmawianie prywatnie.
Papież Jan Paweł II podczas międzynarodowego Roku Rodziny w 1984 r. powiedział, że los ludzkości jest w poważnym niebezpieczeństwie i wezwał wówczas ludzi Kościoła do odmawiania tej modlitwy codziennie, aby pokonać siły ciemności i zła na świecie. "Niech ta modlitwa ( papieża Leona XII- PAP) umacnia nas do walki duchowej, o której mowa w Liście do Efezjan" - powiedział także 24 kwietnia 1994 r. w rozważaniach po "Regina Coeli".
Na szczególną rolę Michała Archanioła wskazał również papież Franciszek. W czasie poświęcenia postumentu Księcia Aniołów 5 lipca 2013 r. w ogrodach watykańskich przypomniał, że "Michał walczy o przywrócenie boskiej sprawiedliwości; broni Ludu Bożego od jego wrogów, a zwłaszcza od głównego nieprzyjaciela, diabła".
W Polsce powstały dwa zgromadzenia zakonne pod wezwaniem św. Michała: męskie (michalitów) i żeńskie (michalitek), założone przez bł. Bronisława Markiewicza. Mówił on, że "Kościół walczy z tymi samymi potęgami zła, które św. Michał w imię Pana strąca do piekła. (...) Walczy dla sprawy Bożej, by w duszach ludzkich i w Kościele Chrystusowym na ziemi królował pokój święty".
Imię Archanioła Gabriela po hebrajsku Gabri-El można przetłumaczyć, jako "Mąż Boży", "Bohater Boży" albo "Bóg jest mocą". W Biblii poznajemy go, jako przekaziciela Bożej woli. To on zwiastował Maryi Pannie, że zostanie Matką Syna Bożego. Ukazuje się także Zachariaszowi zapowiadając mu narodziny syna Jana Chrzciciela.
Niemal wszystkie obrządki w Kościele uroczystość św. Gabriela mają w swojej liturgii tuż przed lub tuż po uroczystości Zwiastowania. Tak było również w liturgii rzymskiej do roku 1969; czczono go wówczas 24 marca, w przeddzień uroczystości Zwiastowania Pańskiego.
Imię Archanioła Rafał można przetłumaczyć z hebrajskiego "Bóg uleczy". W Księdze Tobiasza w Biblii przedstawiony jest, jako jednym z "siedmiu aniołów, którzy stoją w pogotowiu i wchodzą przed majestat Pański". Czytamy tak również, że towarzyszy młodemu Tobiaszowi wędrującemu z Niniwy do Raga w Medii i opiekował się nim, chroniąc go przed demonami. Po powrocie uzdrowił jego ojca.
Pierwsze ślady kultu św. Rafała Archanioła datują się na VII wiek w Wenecji, gdzie wystawiono ku jego czci kościół. Papież Benedykt XI w roku 1921 rozszerzył święto ku jego czci na cały Kościół. Wyznaczył wówczas 24 października na datę jego wspomnienia.(PAP)
Autor: Magdalena Gronek
mgw/ mhr/
