Obraz „Wieczór letni” Józefa Chełmońskiego. Źródło: Muzeum Narodowe w Poznaniu
Tylko do niedzieli w Muzeum Narodowym w Poznaniu podziwiać można „Wieczór letni” Józefa Chełmońskiego. Obraz przez ponad wiek uznawany był za zaginiony, wrócił na ekspozycję po przeszło 130 latach; miłośnicy sztuki ponownie zobaczą go w Poznaniu w 2025 roku.
Muzeum zakupiło dzieło w czerwcu. Prezentacja "Wieczoru letniego" miała miejsce pod koniec września.
Zastępca dyrektora MNP ds. naukowych dr Maria Gołąb powiedziała PAP, że możliwość zobaczenia obrazu jest wyjątkową okazją dla miłośników sztuki.
"Następna będzie dopiero podczas wielkiej wystawy monograficznej Chełmońskiego, przygotowywanej przez trzy placówki: Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie oraz Muzeum Narodowe w Poznaniu. Wystawa będzie najpierw prezentowana w Warszawie, następnie – dopiero w 2025 roku – w Poznaniu i na koniec w Krakowie" - powiedziała.
"Wieczór letni" Józefa Chełmońskiego powstał w najlepszym okresie twórczości malarza. Artysta namalował go w 1875 r. w pracowni w Hotelu Europejskim w Warszawie. Przedstawia scenę we wnętrzu. Główną bohaterką jest dziewczyna odpoczywająca przy otwartym oknie, a za drzwiami, kryją się dwie tajemnicze postacie mężczyzn.
"To dzieło wyjątkowe o najwyższej klasie artystycznej. Widać w nim mistrzostwo warsztatu malarza realisty. Fabuła jest otwarta na różne interpretacje historyczno–artystyczne. Zaciekawia, intryguje, prowokuje do zadawania pytań. Kim są mężczyźni w mroku? Nie widzimy twarzy dziewczyny. Odwrócenie plecami do widza oznacza tajemnicę, kontakt z absolutem, poczucie osamotnienia, wyalienowanie. Ten motyw jest szalenie wieloznaczny" – powiedziała dr Maria Gołąb.
"Okno od czasów renesansowego malarza i architekta Leona Battisty Albertiego miało swoje własne znaczenie symboliczne: to symbol sztuki, procesu artystycznego, tworzenia. Zatem obraz ma szalenie bogate konteksty interpretacyjne, sięgające XV wieku, ale z drugiej strony ma też prostotę wyrazu. Nie trzeba znać kontekstów symbolicznych, żeby kompozycja intrygowała" - dodała.
Dzieło ostatni raz prezentowane było publicznie w 1890 r. na wystawie w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.
"O tym, że Chełmoński namalował +Wieczór letni+ wiedzieliśmy z wielu źródeł, jednak przez ostatnie 133 lata obraz uznawany był za zaginiony. W sprawozdaniach Zachęty nie było informacji o sprzedaży. Przypuszczamy, że dzieło zostało sprzedane bezpośrednio z pracowni artysty i od tego czasu właściciele nigdy nikomu nie wypożyczali obrazu, ani nawet nie zdradzali, że są w jego posiadaniu" – powiedziała PAP dr Maria Gołąb.
W piątek i w sobotę Muzeum Narodowe w Poznaniu jest otwarte do godziny 20. W niedzielę, ostatniego dnia prezentacji, do godziny 17. Tego też dnia swój wykład o Józefie Chełmońskim wygłosi Tadeusz Matuszczak, najwybitniejszy znawca twórczości tego malarza. Początek o godzinie 11.15.
Obraz należy do serii dzieł poświęconych kobietom, cykl został namalowany przez Chełmońskiego w ciągu roku jego pobytu w pracowni, między jesienią 1874 r. a końcem 1875 r.; powstało tam także "Babie lato".
Muzeum Narodowe w Poznaniu zakupiło dzieło Józefa Chełmońskiego 17 czerwca, na aukcji sztuki dawnej w Desa Unicum. Obraz sprzedany został za 3,6 mln zł, wraz z opłatą aukcyjną ostateczna cena wyniosła ponad 4,3 mln zł.
"Wieczór letni" został kupiony dzięki dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pozyskanej decyzją premiera Mateusza Morawieckiego z rezerwy centralnej budżetu państwa. (PAP)
autor: Rafał Pogrzebny
rpo/ pat/
