Nieznane pieśni Powstania Styczniowego, które zachowały się w tradycji Podkarpacia, zabrzmią podczas cyklu koncertów, które rozpoczną się w styczniu w regionie. Jedna z kolęd „W polskich sercach niby w żłobie leży dziś nasz Pan i Król” zostanie po raz pierwszy wykonana już w poniedziałek.
Koncerty to część nowego przedsięwzięcia pt. „Ballada o złotym oddziale - pieśni powstania styczniowego” realizowanego przez Stowarzyszenie Muzyka Dawna w Jarosławiu. Jego założeniem jest odkrywanie i popularyzacja zupełnie nieznanych pieśni powstania, zachowanych na Podkarpaciu, czyli na terenach wchodzących w skład ziem nazywanych w czasie powstania Galicją Wschodnią. Pieśni zachowały się w pamięci najstarszych mieszkańców Podkarpacia i zostały odnalezione przez znawcę śpiewu tradycyjnego Bartosza Gałązkę.
Jak poinformował PAP przewodniczący Stowarzyszenia Piotr Kaplita, tytuł projektu „Ballada o złotym oddziale” odnosi się do postaci Leona Czechowskiego, dowódcy oddziału powstańczego, który wyszedł z terenów Galicji Wschodniej do walk powstańczych. Spoczywa on na jarosławskim Starym Cmentarzu, a jego oddział nazywany był właśnie złotym.
„Tytuł ten koresponduje z tematyką pieśni, które jako całość składają się w liryczną, fabularną opowieść o losach powstańców z tych terenów, nawiązując jednocześnie do kończącego się wraz z powstaniem okresu romantyzmu” – zauważył Kaplita.
Cykl składa się z kilkudziesięciu pieśni, prezentujących w warstwie tekstowej wątki związane z historią powstania.
„Począwszy od wymiaru politycznego, np. prośby o zgodę pomiędzy ludami tworzącymi dawną Rzeczpospolitą czy napięcie pomiędzy Czerwonymi i Białymi, a skończywszy na osobistych doświadczeniach związanych z nadzieją na odzyskanie niepodległości, radości z wygranych potyczek, czy wreszcie smutku związanego ze śmiercią ludzi i upadkiem powstania” – wymienił przewodniczący Stowarzyszenia.
Zastrzegł jednocześnie, że nie są to typowe pieśni patriotyczne.
„W warstwie muzycznej jest to różnorodny materiał, zawierający ciekawe warianty dawnych tańców: polek, tramli, mazurków, okółek, jak i pieśni nabożnych, w tym kolęd (powstanie wybuchło w okresie bożonarodzeniowym), czy ballad” – wyjaśniał Kaplita.
Jego zdaniem dzięki temu repertuarowi zostanie upamiętnione powstanie i jego bohaterowie, w tym również regionalne doświadczenia związane z tym zrywem.
„Powstanie skierowane było przeciwko Rosji, a same walki powstańcze toczyły się w zaborze rosyjskim, ale również na naszych terenach sformował się oddział, który wziął w nich udział” – podkreślił Kaplita.
W ramach realizowanego projektu odbyły się już warsztaty w jednym z liceów w Jarosławiu, podczas których młodzież przygotowała kolędę „W polskich sercach niby w żłobie leży dziś nasz Pan i Król”.
Zostanie ona po raz pierwszy wykonana w poniedziałek na jarosławskim Starym Cmentarzu, w ramach miejskich uroczystości związanych z upamiętnieniem 161. rocznicy wybuchu powstania.
„Pieśń w ciekawy sposób kreśli paralelę pomiędzy radością z Bożego Narodzenia, a nadzieją na odrodzenie wolnej Rzeczypospolitej” – zauważył Kaplita.
Kolejnym elementem realizacji projektu będzie cykl koncertów zatytułowanych także „Ballada o złotym oddziale”, które odbędą w różnych miastach Podkarpacia i Polski. Koncerty wykona, związana ze Stowarzyszeniem Muzyka Dawna w Jarosławiu, C.K. Kapela specjalizująca się w repertuarze charakterystycznym dla terenów dawnej Galicji Wschodniej. Koncerty rozpoczną się w piątek 26 stycznia. Pierwsze trzy odbędą się w Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej i Muzeum Etnograficznym w Rzeszowie. Kolejne zaplanowano w kilku miastach Polski w lutym, marcu i sierpniu.
Realizacja projektu została dofinansowana ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863-1864”. (PAP)
Autorka: Agnieszka Pipała
api/ pat/
