Car Bułgarii Borys III. Źródło: Wikimedia Commons
W Bułgarii w niedzielę obchodzono 81. rocznicę uratowania prawie 50 tys. miejscowych Żydów od zagłady w niemieckich obozach koncentracyjnych. W tym dniu w 1943 r., obecnie w kraju świętowanym jako dzień tolerancji, w Płowdiwie ludność na czele z metropolitą Cyrylem stanęła na torach przed pociągami, mającymi deportować Żydów do obozów zagłady.
Szczególną rolę odegrali wówczas autor petycji do cara Borysa III o niedopuszczenie deportacji poseł Dymitar Peszew oraz metropolita Płowdiwu Cyryl, późniejszy patriarcha i zwierzchnik Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego, który zapowiedział otwarcie wszystkich świątyń prawosławnych dla Żydów.
Do petycji przyłączyli się wielu polityków i intelektualistów. Ostatecznie władze cofnęły rozkaz o deportacji Żydów chociaż Bułgaria była wówczas sojusznikiem hitlerowskich Niemiec. Wielu bułgarskich działaczy zostało później uznanych przez Izrael za Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
W niedzielę w Sofii organizacja bułgarskich Żydów Szalom zorganizowała marsz tolerancji pod hasłem "Pamiętamy".
Holokaust
"10 marca dla nas, bułgarskich Żydów jest dniem ocalenia z obozów śmierci. Zawsze powinniśmy pamiętać szlachetny gest naszych wybawicieli, którzy nie bali się nas obronić, niezależnie od faktu, że Bułgaria była sojusznikiem Niemiec. Ocalenie Żydów w Bułgarii jest powodem narodowej dumy, jest elementem wychowania, nauką, że zjednoczony naród może czynić cuda" – podkreśliła Sara Luna, przedstawiciela społeczności żydowskiej na niedzielnej uroczystości.
Ambasador Izraela Josi Levi Safari oświadczył, że nie zna innego państwa europejskiego, które ocaliło swoich Żydów. Podkreślił, że Bułgaria była jedynym państwem w Europie, w którym po II wojnie światowej liczba Żydów była większa niż przed jej rozpoczęciem.
Jednocześnie z rocznicą wydarzeń w Płowdiwie upamiętniono pamięć 11 tys. Żydów deportowanych do obozów z terytoriów okupowanych wówczas przez Bułgarię. W 2013 r. Bułgaria uznała oficjalnie swą odpowiedzialność za udział w deportacjach Żydów z terenów Grecji, Macedonii Północnej i Serbii, będących podczas II wojny światowej pod administracją bułgarską.
Ewgenia Manołowa (PAP)
man/ adj/
