Portugalia rozpoczęła tworzenie listy swoich obywateli, którzy ucierpieli przez Trzecią Rzeszę. Ze wstępnych szacunków historyków wynika, że z rąk niemieckich nazistów zginęło blisko 100 Portugalczyków, w tym 70 w obozie Auschwitz-Birkenau.
Jak poinformował PAP prof. Fernando Rosas z Uniwersytetu Nowego w Lizbonie, który kieruje pracami zespołu portugalskich historyków, inicjatywa stworzenia listy ofiar nazizmu narodziła się przed dwoma laty na terenie byłego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau.
“Jeden z badaczy odwiedzających to miejsce kaźni (...) zwrócił uwagę na portugalskie nazwiska w spisie więźniów Auschwitz-Birkenau. Przedstawił (...) propozycję stworzenia spisu portugalskich ofiar Trzeciej Rzeszy” - powiedział prof. Rosas.
Lizboński badacz wyjaśnił, że listy obywateli Portugalii, którzy ucierpieli z rąk nazistów, nigdy nie utworzono w tym iberyjskim kraju, gdyż reżim salazarystów - panujący do 1974 r. - unikał tematów związanych z Trzecią Rzeszą, bo jej cichym sympatykiem w pierwszych latach II wojny światowej był dyktator Antonio Salazar.
“Pierwsze dekady po wojnie były decydujące dla podjęcia rzeczowego śledztwa w sprawie krzywd, wyrządzonych obywatelom Portugalii przez niemieckich nazistów. Niestety, przed upadkiem dyktatury nie istniały warunki do utworzenia takiego spisu. W kolejnych latach po upadku reżimu kwestia ta została zepchnięta na dalszy plan” - dodał Rosas, który w przeszłości był liderem reprezentowanego w parlamencie Bloku Lewicy.
Wyraził przekonanie, że lista ofiar może w przyszłości posłużyć Portugalii ws. wystąpienia do Niemiec o wypłatę odszkodowań w imieniu rodzin poszkodowanych przez nazistów.
“W pierwszej kolejności chcemy, aby ofiary te zostały uczczone przez samą Portugalię. Ich ojczyzna nie pamiętała nich przez długie lata” - powiedział prof. Rosas.
Ze wstępnych szacunków historyków wynika, że z rąk niemieckich nazistów zginęło blisko 100 Portugalczyków, w tym 70 w obozie Auschwitz-Birkenau. Pozostałych 300 osób było więzionych w obozach pracy, głównie we Francji i w Niemczech.
Autorzy studium historycznego, wspieranego finansowo przez jedną z niemieckich fundacji, twierdzą, że większość obywateli Portugalii, którzy ucierpieli przez Trzecią Rzeszę to żołnierze francuskiego ruchu oporu, lewicowi aktywiści oraz Żydzi i Cyganie.
Choć podczas II wojny światowej Portugalia była państwem neutralnym, dostarczała hitlerowskim Niemcom surowce mineralne, głównie wolfram. Dopiero w 1943 r. nastąpiła zmiana polityki Salazara, który udostępnił bazy wojskowe aliantom na Azorach.
Z Lizbony Marcin Zatyka (PAP)
zat/ jo/ amac/
