Wystawa "Oręż Niepodległej 1944" w Nowym Jorku
Unikalne mundury wojskowe, dokumenty, ordery, odznaczenia, modele samolotów z lat II wojny światowej - to tylko część eksponatów na nowojorskiej wystawie "Oręż Niepodległej 1944". Jej otwarcie nastąpiło w sobotę w Centrum Polsko-Słowiańskim (CPS).
Ekspozycja obejmuje działy: "Powstanie Warszawskie", "Cichociemni", "Arnhem", "Monte Cassino", "Normandia" oraz "Szable Wojska Polskiego".
"Wystawę przygotowaliśmy z okazji 80. rocznicy m.in. Powstania Warszawskiego, Pierwszej Pancernej w Normandii, bitwy pod Monte Cassino. Do najciekawszych eksponatów zaliczyłbym jedną z 26 oznak dla żołnierzy lądujących na szybowcach pod Arnhem, kombinezon – jeden z tych, w których byli zrzucani Cichociemni, mundury i opaski żołnierzy Powstania Warszawskiego. Nie sądzę, żeby w Ameryce ktoś miał szansę to zobaczyć poza nami" – ocenił w rozmowie z PAP kurator wystawy Wojciech Budzyński.
Jest łazik wojskowy z czasów wojny światowej, Willys MB, oraz zdalnie sterowany pojazd gąsienicowy, "Goliat" używany przez Niemców do rozmieszczania ładunków wybuchowych, w tym min.
Za najważniejszego kolekcjonera kurator uznał Romana Stasiuka, który wypożyczył 90 proc. z blisko 700 przedstawionych eksponatów. Jak dodał, organizator ekspozycji, polonijny Klub Miłośników Militariów Polskich im. Andrzeja Zaremby posiada zbiory historyczne od XVI wieku.
Powstanie Warszawskie - 80. rocznica
"Dzisiaj skupiliśmy się na 1944 roku, nie licząc białej broni wystawionej na życzenie Polonii, wśród której jest szabla ministra w rządzie londyńskim, Aleksandra Kawałkowskiego" – tłumaczył Budzyński.
Stasiuk powiedział PAP, że wszystkie mundury, hełmy, nakrycia głowy, odznaczenia pochodzą z jego prywatnej kolekcji. Interesuje się tym niemal od 40 lat i ma, akcentował, największy na świecie zbiór pamiątek po Cichociemnych.
"Kupowałem na różnego rodzaju giełdach i aukcjach polskie militaria, jakie tylko można było znaleźć. Inspiracją do tego są moje tradycje rodzinne z kresów wschodnich, a zwłaszcza dziadek, który walczył m.in. w wojnie polsko-bolszewickiej, a także w 79. pułku piechoty i był w Armii Krajowej" – wyliczył kolekcjoner.
W opinii Stasiuka w kolekcjonerstwie polskich militariów nie chodzi tylko o pieniądze. Ciężko określić, ile coś jest warte, ale nawet za 100 tys. dolarów pamiątek np. po Cichociemnych nie można nabyć.
Do najciekawszych eksponatów zaliczyłbym jedną z 26 oznak dla żołnierzy lądujących na szybowcach pod Arnhem, kombinezon – jeden z tych, w których byli zrzucani Cichociemni, mundury i opaski żołnierzy Powstania Warszawskiego. Nie sądzę, żeby w Ameryce ktoś miał szansę to zobaczyć poza nami – mówi PAP kurator wystawy Wojciech Budzyński.
Patronat honorowy nad ekspozycją objęli CPS, konsulat RP i Instytut Piłsudskiego.
Dyrektor wykonawcza CPS Agnieszka Granatowska wyraziła w rozmowie z PAP zadowolenie zwłaszcza z tego, że wydarzeniu wzięło udział wiele młodzieży. Wzbogacił ją występem pieśni patriotycznych chór Vox Cordis z New Jersey.
"Wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom Polonii i przygotowujemy różnorakie uroczystości. Chcieliśmy zrobić też coś czego dotychczas w naszym Centrum nie było, stąd w rocznicowa, patriotyczna wystawa, a pełna sala świadczy, że inicjatywa spotkała się z zainteresowaniem" – mówiła Granatowska.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ sp/
