Tarnobrzeg pamięta - spotkanie i Marsz Pamięci w 85. rocznicę wypędzenia przez Niemców żydowskich mieszkańców Tarnobrzega
Marsz Pamięci w 85. rocznicę wypędzenia z Tarnobrzega żydowskich mieszkańców przejdzie 2 października ulicami miasta Uroczystości w hołdzie ofiarom rozpoczną się na cmentarzu żydowskim; zaplanowano też pokaz filmu „Dowód tożsamości” i spotkanie z reżyserem Mikołajem Grynbergiem.
2 października 1939 Niemcy wypędzili z miasta wszystkich żydowskich mieszkańców. „Przepędzili ich do sowieckiej strefy okupacyjnej. Wiele osób tej drogi nie przeżyło. Utonęli w wodach Sanu, zostali zastrzeleni lub zmarli z wycieńczenia” – przypominają organizatorzy marszu.
Marsz Pamięci odbędzie się w Tarnobrzegu już po raz kolejny. Uroczystości w hołdzie ofiarom tamtych wydarzeń rozpoczną się na cmentarzu żydowskim. Historię społeczności żydowskiej w przedwojennym Tarnobrzegu przypomni dr hab. Tadeusz Zych. Licealiści wyrecytują wiersze Icchaka Kacenelsona, Primo Leviego i Ludwika Janiona. Zostaną też odczytane archiwalne relacje świadków i uczestników wydarzeń z 1939 r.
Następnie uczestnicy uroczystości pójdą w kierunku biblioteki miejskiej, gdzie dawniej mieściła się synagoga. Przed pamiątkową tablicą zapalą znicze. W bibliotece będzie można obejrzeć wystawę pt. „Dziewczyna z pamiętnika. W poszukiwaniu Rywki z łódzkiego getta”. Ekspozycja została udostępniona specjalnie na tę okazję przez Żydowskie Muzeum Galicja w Krakowie.
Dziennik żydowskiej dziewczynki tematem wystawy w Muzeum Galicja
Początki wystawy sięgają pamiętnika znalezionego w 1945 roku w wyzwolonym właśnie obozie Auschwitz-Birkenau. Był to zeszyt szkolny pisany przez nastoletnią Rywkę Lipszyc w łódzkim getcie między październikiem 1943 a kwietniem 1944 roku. Dziewczyna straciła rodzeństwo i rodziców. Po ponad 60 latach od odnalezienia pamiętnik trafił od Stanów Zjednoczonych, gdzie został przetłumaczony z języka polskiego, opatrzony historycznymi komentarzami i wydany w formie książki.
Wybrane fragmenty dziennika opatrzone zostały komentarzami ekspertów, m.in. historyków, lekarki, psychologa, rabinki. Wyjasnienia te pomagają zrozumieć kontekst czasów i wydarzeń, do których w swoim pamiętniku odnosi się Rywka.
Na wystawie znajdują się również unikalne historyczne artefakty i dokumenty pochodzące z muzeów z Polski, USA, Izraela, Niemiec i Belgii. „Korale, naparstek, zabawka, stanowią przejmujące świadectwo dokumentujące personalny wymiar zagłady, wymiar który tak łatwo pominąć ucząc o Holokauście” – tłumaczą twórcy wystawy z Żydowskiego Muzeum Galicja. Ekspozycję będzie można obejrzeć w tarnobrzeskiej bibliotece do końca października.
Z kolei 2 października późnym popołudniem w Tarnobrzeskim Domu Kultury odbędzie się pokaz filmu dokumentalnego „Dowód tożsamości” i spotkanie z jego reżyserem, a także pisarzem i fotografem Mikołajem Grynbergiem. Film jest próbą pokazania specyfiki bycia polskim Żydem i życia w kraju, którego historia obfitowała w wydarzenia, które miały ogromny wpływ na poczucie tożsamości wśród społeczności żydowskiej. Początek o godz. 18, wstęp jest wolny.
Organizatorami Marszu Pamięci są: Tarnobrzeskie Towarzystwo Historyczne, Tarnobrzeski Dom Kultury oraz Miejska Biblioteka Publiczna. Wydarzenia objęły swoim patronatem: Forum Dialogu i Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.(PAP)
al/ malk/
