Kubek ze zbiorów Muzeum Pamięci Sybiru, fot. materiały prasowe
Białostockie Muzeum Pamięci Sybiru poszerzyło zbiory związane z bieżeństwem, czyli masową ucieczką ludności w 1915 r. z zachodnich guberni ówczesnego Imperium Rosyjskiego w głąb Rosji. Placówka kupiła na aukcji srebrny kubek z dedykacją od polskich bieżeńców. Niewykluczone, że unikalny eksponat trafi na stałą wystawę.
Bieżeństwo (z ros. uchodźstwo) to masowa ucieczka ludności głównie (choć nie tylko) wyznania prawosławnego, latem i wczesną jesienią 1915 r. przed nadciągającą armią niemiecką. Miało miejsce na ziemiach obecnej wschodniej Polski oraz zachodniej Białorusi i Ukrainy.
Armia rosyjska, cofając się pod naporem wojsk niemieckich, przyjęła wówczas taktykę spalonej ziemi, z pozostawianych terenów wypędzając ludność, a majątek przejmując lub niszcząc. Historycy piszą o milionach osób, które w panice i chaosie opuszczały swoje domy i ruszały w głąb Rosji. Duża część uchodźców nie przeżyła wygnania. W województwie podlaskim, gdzie są największe w kraju skupiska prawosławnych, od kilku lat pamięć o bieżeńcach jest przywracana.
Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku (MPS), dokumentujące przede wszystkim historię związaną z deportacjami na Wschód, stara się też zbierać pamiątki związane właśnie m.in. z bieżeństwem.
Kupiony na aukcji kubek ma dedykację "Symbirscy Wygnańcy, z podziękowaniem za opiekę, 11/24 – X – 1915". "Jeżeli chodzi o eksponaty związane z bieżeństwem, to należy podkreślić, że są to pamiątki niezwykle rzadkie. Pamięć o bieżeńcach przechowywali jedynie potomkowie tych, którzy w 1915 r. wyruszyli w głąb Rosji. Kubek został podarowany nieznanej z imienia i nazwiska osobie" – powiedział dyrektor MPS prof. Wojciech Śleszyński.
Muzeum przypomina, że wśród uchodźców (bieżeńców) byli też Polacy, którzy schronienie znaleźli m.in. w guberni symbirskiej. Jak podaje, w 1916 roku pod opieką Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Piotrogradzie, w guberni symbirskiej, przebywało 39 tys. uchodźców, w tym ponad 2,7 tys. Polaków.
Kubek został poddany analizie mikroskopowej w muzealnej pracowni konserwatorskiej i oczyszczony z powierzchniowych zanieczyszczeń. Niewykluczone, że trafi na stałą wystawę białostockiego muzeum.
Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku oficjalnie otwarto 17 września 2021 roku. Jego wystawa stała, o powierzchni ok. 2 tys. mkw., przedstawia historię polskiej obecności na Syberii - od carskich zsyłek w głąb Rosji, po represje i zbrodnie sowieckie, w tym deportacje na Wschód.
W zbiorach placówki jest obecnie ok. 12 tys. eksponatów. Prowadzi też ona działalność naukową i edukacyjną.(PAP)
rof/ drag/
