Czaszka zielonej iguany (Iguana iguana): Brian Gratwicke. /commons.wikimedia.org
Nowe skamieniałości salamander, żab i jaszczurek sprzed 37 mln lat, m.in. krewnych „afrykańskich żab byczych”, dużych jadowitych jaszczurek zamieszkujących obecnie Amerykę Środkową i Północną oraz wymarłych, ciężko opancerzonych jaszczurek – opisali paleontolodzy z Polski i Kanady.
Skamieniałości te pochodzą z opuszczonej kopalni fosforytów w Quercy w południowej Francji. Wiek tego stanowiska – o nazwie La Bouffie – szacuje się na około 37 mln lat, co pokrywa się z późnym eocenem, który charakteryzował się tropikalnym klimatem.
– Kopalnie fosforytów w regionie Quercy od końca XIX wieku dostarczają bogatych znalezisk skamieniałości zwierząt. Miejsce znane jest przede wszystkim z bardzo zróżnicowanej fauny ssaków, w skład której wchodziły nawet torbacze i naczelne. Inne grupy zwierząt były dotąd słabo poznane. Dlatego teraz, wraz z Alfredem Lemierrem z Królewskiego Muzeum Paleontologii Tyrrella w Kanadzie, zbadaliśmy skamieniałości płazów i gadów, opisując liczne nowe okazy – powiedział PAP dr hab. Georgios Georgalis z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie.
Skamieniałości te należą do wielu różnych grup gadów i płazów. – Niektóre z nich to grupy egzotyczne, które nie mają obecnie żadnych krewnych w Europie. W La Bouffie znaleźliśmy krewnych „jaszczurek Gila Monster” (dużych jadowitych jaszczurek zamieszkujących obecnie Amerykę Środkową i Północną), co najmniej cztery różne gatunki iguan, krewnych „afrykańskich żab byczych”, a także szereg całkowicie wymarłych grup gadów, takich jak gliptosaury (ciężko opancerzone jaszczurki) i paleowaranidy (wcześni dalecy krewni współczesnych waranów, takich jak waran z Komodo). Cała ta różnorodność tworzyła fascynującą mozaikę herpetofauny w europejskich dżunglach sprzed 37 milionów lat – opowiadał paleontolog.
Szczególne zainteresowanie badaczy budzą dwa nowe gatunki jaszczurek, które były dotychczas nieznane nauce.
– Cadurcopanoplos był silnie opancerzoną jaszczurką z rodziny gliptosaurów. Jego nazwa oznacza w języku greckim „w pełni opancerzona jaszczurka z Cadurci”, gdzie Cadurci to lud zamieszkujący ten obszar Quercy w czasach rzymskich. Jak sugeruje nazwa, ta duża jaszczurka była całkowicie pokryta mocnym i grubym pancerzem oraz osteodermami na całym ciele, co zapewniało jej potężną ochronę, podobną do zbroi średniowiecznego rycerza. Cadurcopanoplos różni się od innych jaszczurek z rodziny gliptosaurów znanych w Europie pod względem anatomii osteoderm głowy. Glyptosauridae ostatecznie wyginęły w Europie pod koniec epoki eoceńskiej, około 34 milionów lat temu, kiedy to ochłodzenie klimatu i drastyczne pogorszenie warunków atmosferycznych wpłynęły na faunę i środowisko kontynentu – tłumaczył Georgios Georgalis.
Z kolei Phosphoriguana – kontynuował paleontolog – to nowy gatunek iguan. – Jej nazwa w języku greckim oznacza „iguana fosforowa”, co nawiązuje do faktu, że jej skamielina została znaleziona w kopalni fosforytów. Phosphoriguana była stosunkowo małą iguaną, która różniła się od innych iguan uzębieniem i budową anatomiczną dolnej szczęki – opowiadał.
Badania zostały przeprowadzone w ramach grantu finansowanego ze środków NCN. Wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Swiss Journal of Palaeontology, w otwartym dostępie. (PAP)
akp/ zan/
