IPN. Fot. PAP/Jakub Kaczmarczyk
We wtorek odbędzie się wysłuchanie ubiegających się o stanowisko Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Przed kolegium IPN, które ma rekomendować kandydata na szefa tej instytucji, stanie dziewięć osób, w tym pełniący obowiązki prezesa Karol Polejowski.
Przewodniczący Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej ogłosił w sierpniu konkurs na szefa IPN. Wobec wyboru na urząd prezydenta RP ze stanowiska musiał zrezygnować Karol Nawrocki, który był prezesem IPN od 2021 r. Ostateczny głos w sprawie wyboru prezesa ma Sejm - to on na wniosek Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, za zgodą Senatu, powołuje i odwołuje prezesa.
Na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej poinformowano, że na pytania członków Kolegium IPN kandydaci będą odpowiadać w kolejności alfabetycznej: dr Aldona Dydek, dr Arkadiusz Kazański, dr Marek Kołłątaj, dr Maciej Kossowski, dr Joanna Napierała, dr Karol Paterski, dr hab. Karol Polejowski, dr Emilian Prałat, dr Marcin Wałdoch.
Konkurs składa się z dwóch etapów. W pierwszym sprawdzane były dokumenty i oświadczenia złożone przez kandydatów. Drugi etap polega na publicznym wysłuchaniu kandydatów, podczas którego prezentują oni swoje umiejętności i przedstawiają koncepcje kierowania IPN. W kolejnym kroku Kolegium IPN podejmuje uchwałę w sprawie wyłonienia kandydata na stanowisko prezesa IPN w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów. Jeżeli w pierwszym głosowaniu żaden z kandydatów nie uzyska bezwzględnej większości głosów, wówczas przeprowadza się kolejne głosowanie zwykłą większością głosów, z udziałem kandydatów, którzy uzyskali dwie kolejne największe liczby głosów.
Jeżeli w głosowaniach żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości głosów, Kolegium IPN, w drodze uchwały, uznaje konkurs za nierozstrzygnięty, a jego przewodniczący ponownie go ogłasza.
Informacja o rekomendowanym przez Kolegium IPN kandydacie na stanowisko prezesa zostanie przekazana do publicznej wiadomości po wcześniejszym poinformowaniu Marszałka Sejmu RP we wtorek po południu.
Ostateczny głos ma Sejm - to on na wniosek Kolegium IPN, za zgodą Senatu, powołuje i odwołuje prezesa IPN.
Funkcję prezesa Instytutu w przeszłości sprawowali Leon Kieres, Janusz Kurtyka, Łukasz Kamiński, Jarosław Szarek i Karol Nawrocki. 6 sierpnia 2025 r. Nawrocki został zaprzysiężony na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; w zaistniałej sytuacji ma zastosowanie zapis ustawy: „W przypadku innej przyczyny opróżnienia stanowiska Prezesa Instytutu Pamięci, termin zgłaszania się kandydatów do konkursu na to stanowisko wynosi 30 dni od dnia ogłoszenia konkursu. Przesłuchania kandydatów na stanowisko prezesa Instytutu Pamięci mają charakter publiczny”.
Prezes IPN, którego kadencja trwa pięć lat, w sprawowaniu swego urzędu jest niezależny od organów władzy państwowej. Ta sama osoba nie może być prezesem więcej niż przez dwie kolejne kadencje. W ustawie znalazł się również zapis, że prezes IPN nie może być bez zgody Sejmu pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Są w tym względzie jednak wyjątki, np. ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania.
Publiczne przesłuchanie kandydatów odbędzie się w siedzibie Instytutu, Centralnym Przystanku Historia im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Warszawie (ul. Marszałkowska 107).
Transmisja na żywo z przebiegu wysłuchania kandydatów na stanowisko Prezesa IPN na kanale IPNtv w serwisie YouTube.
wnk/ aszw/
