Misterium oparte na tekstach zaczerpniętych ze średniowiecznego Pontyfikału Płockiego, najstarszej tego typu księgi zachowanej w Polsce, wystawione w katedrze na Wzgórzu Tumskim w Płocku 22 bm., z udziałem aktorów miejscowego Teatru Dramatycznego i Scholi Gregoriana Silesiensis, 2019 r. Fot. PAP/Piotr Augustyniak
W katedrze w Płocku 29 listopada ponownie wystawione zostanie, tym razem w ramach jubileuszu 950-lecia tej diecezji, misterium oparte na tekstach ze średniowiecznego Pontyfikału Płockiego, najstarszej tego typu księgi zachowanej w Polsce. Premiera tego dramatu liturgicznego odbyła się tam w 2019 r.
Pontyfikał Płocki, który został spisany na 214 pergaminowych kartach, datowany jest na koniec XII lub przełom XII i XIII wieku. Manuskrypt zawiera opisy oraz normy 85 obrzędów, w tym opis czynności biskupich, które praktykowano w diecezji płockiej do XVI wieku oraz najstarszy na ziemiach polskich opis rezurekcji, a także opis obłóczyn zakonnic i opis egzorcyzmów nad osobą opętaną.
Na podstawie Pontyfikału Płockiego powstał dramat liturgiczny „Mundi conditor, luminis auctor, syderum fabricator” - „Stworzycielu świata, Sprawco światła, Twórco gwiazd”, którego premierowe przedstawienie w wykonaniu aktorów Teatru Dramatycznego w Płocku oraz chórzystów Scholi Gregoriana Silesiensis odbyło się w płockiej katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w listopadzie 2019 r.
- Teraz przypomnimy ten spektakl w tym samym miejscu z okazji jubileuszu 950-lecia diecezji płockiej. Będzie to ta sama inscenizacja z jedną tylko zmianą. W odróżnieniu od wersji premierowej w części muzycznej przedstawienia wystąpi Chór Pueri et Puellae Cantores Plocenses - powiedział we wtorek PAP Cezary Supeł z płockiego Teatru Dramatycznego. Jak dodał, misterium zostanie wystawione w płockiej bazylice wieczorem 29 listopada.
Jak poprzednio, reżyserem spektaklu „Mundi conditor, luminis auctor, syderum fabricator” - „Stworzycielu świata, Sprawco światła, Twórco gwiazd” będzie Marek Mokrowiecki, dyrektor i aktor Teatru Dramatycznego w Płocku. Scenariusz inscenizacji opracował ks. prof. dr hab. Henryk Seweryniak, zarazem konsultant teologiczno-liturgiczny przedstawienia. Przekładu oryginalnego tekstu dokonał natomiast prof. dr hab. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski.
Podczas spektaklu przypomniane zostaną we fragmentach recytowanych po polsku średniowieczne misteria: pojednanie pokutników w Wielki Czwartek, Pasja i żałobny orszak z krzyżem w Wielki Piątek oraz nawiedzenie grobu Chrystusa przez trzy Marie i apostołów w Wielkanocny poranek. Z kolei śpiewy - jak zapowiada w anonsie wydarzenia płocki Teatr Dramatyczny - zostaną wykonane po łacinie „i być może to one najlepiej pozwolą wczuć się w atmosferę tamtej liturgii oraz jej dramatyzacji”.
Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli biskup płocki Szymon Stułkowski oraz marszałek województwa mazowieckiego Adam Struzik.
Pontyfikał Płocki został zrabowany przez Niemców w czasie II wojny światowej. Losy tej bezcennej, zabytkowej księgi były nieznane od 1940 r. aż do 1973 r., gdy Bawarska Biblioteka Państwowa w Monachium nabyła ją na licytacji. Manuskrypt został zidentyfikowany w 1977 r. przez polskich badaczy. Od tego czasu diecezja płocka domagała się jego zwrotu.
Na początku 2015 r. ówczesny biskup płocki Piotr Libera ponowił prośbę o zwrot Pontyfikału Płockiego w liście do dyrektora Bawarskiej Biblioteki Państwowej. Ostatecznie uroczystość jego przekazania odbyła się w kwietniu 2015 r. w gmachu Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie. Po powrocie do diecezji płockiej zabytkowa księga została poddana badaniom i konserwacji.
W 2020 r. ukazała się monografia „Studia nad Pontificale Plocense”, pierwsze, szczegółowe naukowe opracowanie, dotyczące Pontyfikału Płockiego. Publikacja ta była podsumowaniem wyników wspólnych badań naukowców z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Badacze ustalili m.in., na podstawie stylu pisarskiego, że pierwszy pisarz manuskryptu wywodził się z opactwa św. Wawrzyńca w Liege w Belgii.
Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Płocku, gdzie ponownie wystawione zostanie misterium „Mundi conditor, luminis auctor, syderum fabricator” - „Stworzycielu świata, Sprawco światła, Twórco gwiazd”, została wzniesiona przez biskupa Aleksandra z Malonne w latach 1130-1144. Jest jedną z pięciu najstarszych w kraju, a także jedną z trzech, gdzie spoczywają polscy władcy. Bazylika ta, w której pochowani są m.in. Władysław I Herman (1043-1102) i jego syn Bolesław III Krzywousty (1086-1138), uznawana jest też za największą nekropolię Piastów.
Erygowana w 1075 r. decyzją papieża św. Grzegorza VII diecezja płocka, która obejmuje obecnie części województw mazowieckiego i kujawsko-pomorskiego, należy do najstarszych w Polsce. Obchody jej 950-lecia, na które składają się wydarzenia zarówno liturgiczne, jak i dotyczące dziedzictwa kulturowego, zostały zainagurowane w listopadzie 2024 r. i potrwają do stycznia 2026 r.
Główne uroczystości, którym przewodniczył specjalny wysłannik Ojca Świętego kard. Laszlo Nemet, odbyły się w czerwcu tego roku w płockiej Orlen Arenie, na dawnych błoniach miasta, w miejscu, gdzie 34 lata temu Eucharystię sprawował w czasie swej czwartej papieskiej pielgrzymki do Polski św. Jan Paweł II. Z okazji jubileuszu każda z diecezjalnych parafii otrzymała księgę Dziejów Apostolskich z dodanymi pustymi stronami do zapisywania przez kolejne 50 lat nazwisk nowo ochrzczonych i bierzmowanych oraz niewielki krzyż dębowy wykonany z drewna wałów obronnych grodu Mieszka I na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. (PAP)
mb/ dki/
