Ekshumacje ofiar powojennego terroru komunistycznego na Powązkach Wojskowych. Fot. PAP/R. Guz
Dalsze poszukiwania ofiar zbrodni komunizmu, m.in. na tzw. Łączce w Warszawie, będzie najskuteczniejsze po zmianie przepisów - zgodzili się uczestnicy spotkania w Kancelarii Prezydenta. W miejscach tajnych pochówków UB główną przeszkodą w ekshumacji są współczesne groby.
"Uczestnicy spotkania byli zgodni, że najskuteczniejszym sposobem przezwyciężenia wszystkich dotychczasowych trudności byłaby nowelizacja Ustawy z dnia 28 marca 1933 roku o grobach i cmentarzach wojennych oraz Ustawy z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych" - czytamy w komunikacie, w którym dodano, że zostały przedyskutowane możliwe scenariusze prowadzące do zmiany przepisów.
O spotkaniu, które dotyczyło dalszych prac nad ekshumacją szczątków ofiar reżimu komunistycznego na tzw. Łączce na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, poinformowała w czwartkowym komunikacie Kancelaria Prezydenta. W spotkaniu uczestniczyli m.in. szef kancelarii Jacek Michałowski oraz przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej i Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
W ocenie wiceprezes IPN Agnieszki Rudzińskiej oraz sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzeja Krzysztofa Kunerta, którzy podczas spotkania poinformowali o zagrożeniach utrudniających realizację ekshumacji, przezwyciężenie formalno-prawnych trudności jest niezbędnym warunkiem ich dalszej realizacji.
Do tej pory na Łączce podczas dwóch pierwszych etapów ekshumacji w latach 2012-2013 odnaleziono szczątki ok. 200 osób. Do wydobycia pozostało jeszcze ok. 90 osób, ale przeszkodą w ekshumacji są współczesne groby, które znajdują się w miejscu, gdzie komunistyczna bezpieka w latach 40. i 50. ukrywała zwłoki ofiar.
Do tej pory na Łączce podczas dwóch pierwszych etapów ekshumacji w latach 2012-2013 odnaleziono szczątki ok. 200 osób. Do wydobycia pozostało jeszcze ok. 90 osób, ale przeszkodą w ekshumacji są współczesne groby, które znajdują się w miejscu, gdzie komunistyczna bezpieka w latach 40. i 50. ukrywała zwłoki ofiar. Według IPN, wydobycie szczątków ofiar komunizmu powinno poprzedzić czasowe usunięcie współczesnych nagrobków. Wymaga to jednak uzyskania zgody rodzin pochowanych tam osób, co w ocenie instytutu jest bardzo skomplikowanym przedsięwzięciem.
"Uzyskanie zgody rodzin, przy 192 istniejących grobach, gdzie uprawnionymi do jej wyrażenia są również dzieci, wnuki, a w niektórych przypadkach nawet prawnuki, jest po prostu niewykonalne" - podkreślił w rozmowie z PAP w kwietniu br. prezes IPN Łukasz Kamiński.
Prace poszukiwawcze ofiar zbrodni komunistycznych prowadzone są na Łączce przez Instytut Pamięci Narodowej we współpracy m.in. z Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Ministerstwem Sprawiedliwości i Pomorskim Uniwersytetem Medycznym. Wśród zidentyfikowanych do tej pory ofiar byli m.in. mjr Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka" oraz mjr Hieronim Dekutowski "Zapora". Nadal poszukiwane są szczątki tak wybitnych postaci jak gen. August Emil Fieldorf "Nil" oraz rotmistrz Witold Pilecki.
W poniedziałkowej rozmowie z PAP i IAR wiceprezes IPN Agnieszka Rudzińska zapewniła, że "poszukiwania ofiar reżimu komunistycznego mają dla IPN priorytetowe znaczenie". "Nikt nie ma zamiaru zaprzestać tych prac, ani nie ma zamiaru w nich przeszkadzać. Niepoważnym wydaje się stwierdzenie, że kierownictwo instytutu, które zainicjowało te poszukiwania, w tej chwili stara się je zablokować" - powiedziała Rudzińska. W ten sposób skomentowała spekulacje niektórych mediów, że IPN wzbrania się przed konsekwentnym wydobywaniem szczątków ofiar komunizmu.
Poza tematem prac na tzw. Łączce podczas spotkania poruszono także kwestię innych miejsc pochówku ofiar reżimu komunistycznego z lat 1944–1956. Omówiono również temat wzniesienia na terenie powązkowskiej nekropolii Panteonu Narodowego upamiętniającego żołnierzy powojennego podziemia antykomunistycznego, którzy padli ofiarą reżimu komunistycznego. "W celu przyspieszenia wzniesienia Panteonu na Powązkach wojewoda Jacek Kozłowski zadeklarował podjęcie szybkich działań zmierzających do nadania statusu Cmentarza Wojennego części kwatery "Ł" (Łączki - PAP), już dziś przygotowanej do realizacji tego zadania" - głosi komunikat.
W czwartkowym spotkaniu poza szefem kancelarii, wiceprezes IPN, sekretarzem Rady i wojewodą mazowieckim uczestniczyli m.in. dyrektor Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN Dariusz Gabrel, wiceminister administracji i cyfryzacji Stanisław Huskowski, prezydencki minister Maciej Klimczak i doradca prezydenta prof. Tomasz Nałęcz. (PAP)
nno/ ls/ mag/
