Wystawa plenerowa "Odwaga i Pojednanie", zaprezentowana po jubileuszowym nabożeństwie ekumenicznym z okazji 25-lecia Mszy Pojednania Fot. PAP/M. Kulczyński
Wystawa "Odwaga i pojednanie", która w formie labiryntu opowiada o trudnej polsko-niemieckiej przeszłości to najnowsza propozycja Muzeum Historii Polski. Ekspozycję zaprezentowano w środę w Krzyżowej na Dolnym Śląsku w 25-lecie słynnej Mszy Pojednania.
Wystawę 20 listopada br. uroczyście otworzą premier Ewa Kopacz i kanclerz Niemiec Angela Merkel. "To przedpremierowy pokaz" - powiedział w środę Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski, które przygotowało ekspozycję.
"Pojednanie polsko-niemieckie wiąże się z trzema procesami - poza najgłębszym chrześcijańskim jest jeszcze proces historyczny i polityczny" - mówił Kostro. Podkreślił, że porozumienie między Polską a Niemcami wiązało się z dialogiem historyków. "Pojednanie nie zostało zbudowane na milczeniu, tylko na opowiedzeniu sobie historii - tej, która była bolesna, ale także tej, związanej z ładnymi kartami naszych dziejów" - mówił dyrektor MHP.
"Pojednanie polsko-niemieckie wiąże się z trzema procesami - poza najgłębszym chrześcijańskim jest jeszcze proces historyczny i polityczny" - mówił dyrektor MHP Robert Kostro. Podkreślił, że porozumienie między Polską a Niemcami wiązało się z dialogiem historyków. "Pojednanie nie zostało zbudowane na milczeniu, tylko na opowiedzeniu sobie historii - tej, która była bolesna, ale także tej, związanej z ładnymi kartami naszych dziejów" - mówił dyrektor MHP.
Wystawa "Odwaga i pojednanie" znajduje się na terenie zespołu pałacowego w Krzyżowej. W latach 40. w miejscu tym spotykali się niemieccy działacze antyhitlerowskiego ruchu oporu - Kręgu z Krzyżowej. Inauguracja ekspozycji z udziałem przywódczyń Polski i Niemiec wiąże się z 25-leciem Mszy Pojednania, podczas której premier Tadeusz Mazowiecki i kanclerz Niemiec Helmut Kohl przekazali sobie znak pokoju.
Ekspozycja ma formę labiryntu. Widzowie poruszają się wśród obrazów, które są naniesione na rdzewiejącą stal. W punkcie wyjścia ekspozycja uświadamia widzom zło i tragedię, jakimi były druga wojna światowa i zbrodnie III Rzeszy Niemieckiej. Następnie obrazy prowadzą zwiedzających przez czasy budowy nowego porządku międzynarodowego, napięć w stosunkach polsko-niemieckich aż do przełomu w 1965 r. związanego z listem biskupów polskich do niemieckich.
Kolejnym etapem jest pokazanie okresu współpracy pomiędzy środowiskami katolickich intelektualistów, opozycjonistów zza trzech granic, trudnej dekady lat osiemdziesiątych, aż po przełom 1989 r. i Mszę Pojednania. "Poruszając się wzdłuż osi narracyjnej widz spotyka się z tymi, którzy przecierali szlak pojednania" - podkreślają twórcy wystawy z MHP.
Zwiedzający będą mogli zapoznać się historią życia polskich i niemieckich bohaterów, którzy starali się zrozumieć i przezwyciężyć dziedzictwo XX wieku. To m.in. prawnik i publicysta Stanisław Stomma, abp. Bolesław Kominek, prof. Kazimierz Czapliński, przedstawiciele wrocławskiego i warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej, a także teolog świecki Guenter Saerchen, opozycjonista w NRD i obrońca praw człowieka Ludwik Mehlhorn, osoby związane z Bensberger Kreis oraz Akcją Znaki Pokuty.
Wystawa podzielona jest na przystanki tematyczne, m.in. "Terror, pogarda, eksterminacja", "Wrogość, nieufność, mur", "Listy, memoranda, spotkania", "Odważni, aby się jednać". Przedstawia również Krąg z Krzyżowej i przypomina działalność Helmuta Jamesa von Moltke, w którego majątku w Krzyżowej spotykali się niemieccy antyhitlerowscy opozycjoniści. "Dla nas powojenna Europa to nie kwestia granic i wojsk, skomplikowanych organizacji i wielkich planów. Powojenna Europa to pytanie: jak można odbudować w sercach naszych współobywateli obraz człowieka" - mówił cytowany na wystawie von Moltke.
Bronisław Geremek, były polski minister spraw zagranicznych, którego słowa również przypomina nowa ekspozycja, podkreślał, że wiedza o tym, co robił Krąg z Krzyżowej była odkryciem, które zmieniło jego stosunek do Niemiec. "Dla mojego pokolenia proces pogodzenia się z Niemcami jako narodem, Niemcami jako państwem jest w naturalny sposób trudny i nawet bolesny" - podkreślał Geremek cytowany na wystawie.
W Krzyżowej na Dolnym Śląsku odbyły się w środę uroczystości związane z 25-leciem Mszy Pojednania, podczas której premier Polski Tadeusz Mazowiecki i kanclerz Niemiec Helmut Kohl przekazali sobie znak pokoju. Wydarzenie to stało się fundamentem nowych relacji polsko-niemieckich po przemianach 1989 r.
Po jubileuszowym nabożeństwie ekumenicznym, które odprawił abp Alfons Nossol (25 lat temu arcybiskup przewodniczył Mszy Pojednania) oraz po prezentacji wystawy MHP planowana jest konferencja "25 lat polsko-niemieckiego pojednania. Znaczenie dla Europy i przykład dla świata". Konferencję przygotowała Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie.
***
Wystawa "Odwaga i pojednanie" zrealizowana została ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jej kuratorami są Waldemar Czachur i Kazimierz Wóycicki. (PAP)
nno/ par/
