Powstaje album „Żydzi Płoccy. Album Pamięci” z fotografiami i biogramami mieszkańców Płocka pochodzenia żydowskiego od końca XIX wieku do lat. 30 XX wieku. To wspólny projekt płockiego Muzeum Mazowieckiego i tamtejszego oddziału Archiwum Państwowego.
„Album będzie prezentował fotografie, które dotychczas nie były nigdzie pokazywane i publikowane. To swego rodzaju hołd złożony Żydom, mieszkańcom Płocka, ofiarom Holocaustu” – powiedziała PAP autorka książki Gabriela Nowak z płockiego Muzeum Mazowieckiego.
W albumie znajdzie się ok. 1 tys. fotografii, w tym ponad 900 zachowanych w zespole Akta miasta Płocka tamtejszego oddziału Archiwum Państwowego, największym w Polsce archiwalnym zbiorze akt miejskich. Będą też zdjęcia z kolekcji płockiego Muzeum Mazowieckiego oraz Towarzystwa Naukowego Płockiego, najstarszej tego typu instytucji w Polsce, działającej od 1820 r.
„Album będzie prezentował fotografie, które dotychczas nie były nigdzie pokazywane i publikowane. To swego rodzaju hołd złożony Żydom, mieszkańcom Płocka, ofiarom Holocaustu” – powiedziała PAP autorka książki Gabriela Nowak z płockiego Muzeum Mazowieckiego.
„Fotografie z Archiwum Państwowego pochodzą z przechowywanych tam podań o wydanie dowodu osobistego. Zdjęcia te ukazują cały przekrój społeczności żydowskiej, mieszkającej w Płocku w okresie II Rzeczpospolitej. Są przedsiębiorcy, handlowcy, wyrobnicy, kupcy, a także młodzież, uczniowie” – wyjaśniła Nowak. Dodała, że najstarsza fotografia, która zostanie zamieszczona w albumie pochodzi z 1872 r. i przedstawia Maksymiliana Lewinsohna, urodzonego w 1853 r. w Płocku, ucznia ówczesnego Gimnazjum Płockiego, późniejszego handlowca.
Przy każdej fotografii publikowanej w albumie znajdzie się krótka nota biograficzna przedstawianej osoby: imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia, dane, dotyczące rodziców oraz wykonywany zawód. „Biogramy z podstawowymi danymi uzupełniały będą dodatkowe informacje o aktywności i działalności poszczególnych osób, które udało się odnaleźć w innych materiałach archiwalnych i publikacjach” – wyjaśniła Nowak. Przyznała, że opracowanie biogramów do albumu trwało z przerwami kilka miesięcy.
Album będzie wydawnictwem dwujęzycznym: po polsku i angielsku, ze wstępem na temat historii płockich Żydów, odnoszącym się zwłaszcza do przełomu XIX i XX wieku. Po raz pierwszy zostanie zaprezentowany na początku września tego roku podczas „Płockich Dni Żydowskich”, cyklicznej imprezy organizowanej przez płockie Muzeum Żydów Mazowieckich, prezentującej różne aspekty historii i tradycji społeczności żydowskiej regionu. „Noty biograficzne są już gotowe. Trwa wykonywanie skanów fotografii z zasobów Archiwum Państwowego” – zaznaczyła Nowak.
Płoccy Żydzi stanowili jedną z najstarszych społeczności żydowskich na ziemiach polskich - tuż przed wybuchem II wojny światowej przygotowywali się do obchodów jubileuszu 700-lecia osiedlenia się w tym mieście. Przed II wojną światową ludność pochodzenia żydowskiego stanowiła tam ok. 9 tys. osób, blisko jedną trzecią wszystkich mieszkańców. Holokaust przeżyła nieliczna grupa, która w większości opuściła miasto, emigrując pod koniec lat 50., a następnie 60. XX wieku, głównie do Izraela i USA.
Z Płockiem związani byli m.in. Nahum Sokołow (1859-1936) - pisarz, sekretarz generalny Światowego Kongresu Syjonistycznego, Natan Korzeń (1895-1941) - malarz, Izaak Grunbaum (1879-1970) - polityk, poseł na Sejm II Rzeczpospolitej, po emigracji w 1932 r. sygnatariusz deklaracji z 1948 r. o utworzeniu państwa Izrael, a także Edward Flatau (1868-1932) - lekarz zaliczany do pionierów polskiej i światowej neurologii oraz Stefan Themerson (1910-1988) - prozaik, poeta, twórca koncepcji poezji semantycznej i autor awangardowych filmów. (PAP)
mb/ jbr/
