Ppłk Stanisław Ślesicki. Fot. WCEO/Henryk Ratyna, Halina Nowacka
W wieku 102 lat zmarł w Warszawie ppłk Stanisław Ślesicki, jeden z ostatnich żyjących uczestników bitwy pod Mławą, obrońca Modlina i warszawskiej Pragi. Za bohaterską postawę w czasie kampanii polskiej 1939 roku został odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy.
Stanisław Piotr Ślesicki urodził się 18 stycznia 1913 roku w Cierpigorzu, w powiecie ciechanowskim, jako najstarsze dziecko z piątki rodzeństwa Tomasza i Genowefy z d. Jabłonowskiej. W 1920 roku rodzice przenieśli się do Chełmży, gdzie Stanisław ukończył państwowe Gimnazjum Humanistyczne.
Jesienią 1931 roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, które ukończył w 1935 roku. W 1936 roku został powołany do odbycia jednorocznej służby wojskowej w 20 Dywizji Piechoty, z której został skierowany na Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy.
Rok później - po odbyciu ćwiczeń wojskowych w 79 pułku piechoty - otrzymał stopień podporucznika rezerwy. W wyniku zaostrzającej się sytuacji w stosunkach polsko-niemieckich, pół roku później został powołany do czynnej służby wojskowej w 20 Dywizji Piechoty i skierowany do 80 pułku piechoty Strzelców Nowogródzkich. Objął dowództwo III plutonu 8 kompanii III Baonu 80 pułku.
W bitwie pod Mławą żołnierze 20 DP powstrzymywali ataki niemieckiego I Korpusu Armijnego z III Armii, w której skład weszły: 11 Dywizja Piechoty, 61 DP i Dywizja pancernej „Kempf", które uderzyły z północy z zamiarem rozbicia sił polskich i jak najszybszego dotarcia do Warszawy. Mimo ogromnej przewagi nieprzyjaciela obrona polska była prowadzona z dużą determinacją.
W nocy z 3 na 4 września dowódca Armii Modlin wydał rozkaz odwrotu, a oddział ppor. Stanisława Ślesickiego otrzymał zadanie ubezpieczenia wycofującego się III baonu 80 pp i wszedł w skład straży tylnej wycofujących się pododdziałów w kierunku Płońska.
Dywizja została przerzucona do Warszawy, gdzie zajęła wyznaczony odcinek obrony Pragi, z którego ustąpiła dopiero na rozkaz o kapitulacji Warszawy. Ówczesne władze wojskowe wysoko oceniły działania bojowe 20 DP.
W rozkazie pożegnalnym z 30 września gen. dyw. Juliusz Rómmel, d-ca Armii „Warszawa", zwracił się do żołnierzy 20 DP: "Dywizja wasza przeszła pod moje rozkazy 8 września, kiedy to w bohaterskiej walce pod Mławą stawiała zacięty opór trzykrotnie przeważającym siłom nieprzyjaciela w dniach l, 2 i 3 września. (...) W obronie Warszawy nie oddaliście Niemcom ani metra swoich stanowisk – odwrotnie, stale poszerzaliście zasięg swoich pozycji odpychając wroga coraz dalej od stolicy. Z całym uznaniem podkreślam waszą bojową pracę, męstwo, upór i zaciętość, z jaką walczyła 20 DP. Czyny tej kresowej dywizji przejdą do historii jako wzór spełniania swego obowiązku. Dziś rozstając się z wami, dziękuję wam, żołnierze wszelkich stopni za waszą tak ofiarną i bohaterską postawę w obronie naszej Ojczyzny. Pamiętajcie, że walka trwa nadal i jestem pewny, że zakończy się zwycięstwem" - podaje mjr Włodzimierz Tryka na stronie Wojskowego Centrum Edukacji Obywatelskiej.
Generał Rómmel uhonorował 10 żołnierzy 20 Dywizji Piechoty orderami Virtuti Militari, a wśród odznaczonych znalazł się ppor. Stanisław Ślesicki.
Po kapitulacji w październiku 1939 roku ppor. Ślesicki trafił do oflagu X A/Z Itzehoe, położonego na północny zachód od Hamburga. . W oflagu przebywał około roku. Na początku stycznia 1941 roku przeniesiono jeńców do Oflagu X A Sandbostel w Dolnej Saksonii. Kolejnym miejscem niewoli był Oflag X C Lubeka - kilkanaście baraków położonych na wzgórzach, obok koszar artyleryjskich. Ostatnim miejscem jenieckiej tułaczki był Oflag VI A w Dossel. Jeńców przetransportowano koleją do stacji kolejowej Warburg w Westfalii.
Pod koniec marca 1945 roku, z uwagi na zbliżający się front, nastąpiła ewakuacja obozu Dossel.
W sierpniu 1945 roku Stanisław Ślesicki rozpoczął pracę jako obrońca obywateli polskich, którzy weszli w konflikt z prawem w brytyjskiej strefie okupacyjnej Niemiec.
W 1947 roku został zatrudniony jako prawnik w Polskiej Misji Repatriacyjnej, a następnie w polskim Konsulacie Generalnym w Duesseldorfie. W 1948 roku, po raz pierwszy po wojnie, przyjechał na miesięczny urlop do Polski. Po likwidacji polskich konsulatów w strefie brytyjskiej krótko przebywał w polskiej misji w Berlinie, by w pierwszej połowie 1950 roku wrócić do kraju.
W styczniu 1950 roku poślubił nauczycielkę z rodziny polskich emigrantów sprzed I wojny światowej, zatrudnioną jako tłumaczka w polskim konsulacie. We wrześniu 1950 roku został radcą prawnym w Ministerstwie Kultury, z którym związał się na wiele lat pracy zawodowej.
W 1979 roku przeszedł na emeryturę.
25 stycznia 2013 roku minister Tomasz Siemoniak wręczył awans na kolejny stopień oficerski majorowi Stanisławowi Ślesickiemu. Kilka dni wcześniej, 18 stycznia, Bohater bitwy pod Mławą obchodził setną rocznicę urodzin.
ls/
