Październikowy numer "Mówią wieki"
Co łączy tak odległe od siebie w czasie postacie jak Ksenofont, Wallenstein, Bob Denard, żołnierze Legii Cudzoziemskiej czy ludzie z Blackwater (dziś Academi)? Wszyscy byli lub są najemnikami gotowymi walczyć za pieniądze. Według nieprzychylnego im stereotypu, interesują ich wyłącznie pieniądze. Cele wojny, narodowość, wyznanie czy osobowość chlebodawcy nie mają znaczenia − liczy się tylko to, czy jest on wypłacalny.
Triumf najemnictwa nastąpił pod koniec średniowiecza. Wojna stuletnia, wojny włoskie, a w Polsce wojna trzynastoletnia dowiodły wyższości najemników nad coraz mniej fachową, za to stawiającą polityczne żądania jazdą złożoną z własnych poddanych. Dopiero francuska ustawa o masowym poborze z 1793 roku zainicjowała epokę armii narodowych, a rodzący się nacjonalizm idealizował je, jednocześnie odsądzając od czci i wiary najemników z minionej epoki.
W tym numerze „Mówią wieki” żołnierzom fortuny poświęcono cztery artykuły. Można przeczytać o perypetiach Greka Ksenofonta i 10 tys. jego rodaków, którzy zaciągnęli się na służbę pretendenta do perskiego tronu, o Carmagnoli, jednym z najsławniejszych włoskich kondotierów, o księciu Wallensteinie, sławnym habsburskim wodzu podczas wojny trzydziestoletniej, wreszcie o Jamesie Spensie, który werbował żołnierzy do armii szwedzkiej w XVII wieku.
W mediach ciągle trwa gorączka wokół poszukiwań „złotego pociągu” w Wałbrzychu i innych poniemieckich skarbów na Dolnym Śląsku. Z tej okazji "Mówią Wieki" zapytały prof. Wojciecha Morawskiego, historyka gospodarki z SGH, o to, dlaczego złoto od tysiącleci budzi tak wielkie pożądanie ludzi i jaką rolę odgrywało i odgrywa w życiu gospodarczym i światowym systemie finansowym.
Ponadto w numerze są artykuły m.in.: o początkach kultu świętych w chrześcijaństwie, tajemniczym Angliku, który stworzył barwny i wnikliwy opis Rzeczypospolitej z końca XVI stulecia, południowoafrykańskich podróżach Polaka Antoniego Rehmana czy przejawach popkultury w dziewiętnastowiecznych miastach. Piotr Szlanta docieka, czy Niemcy mogli wygrać pierwszą wojnę światową na Zachodzie w 1918 roku, a Mariusz Hoffman przybliża krwawy konflikt miedzy Irakiem a Iranem, w rejonie świata, w którym także dziś jest niespokojnie. Przedstawiamy też sylwetki Brunona z Kwerfurtu, biskupa męczennika, jednego z pierwszych polskich świętych (chociaż Sasa z pochodzenia), i Mendoga, jedynego króla Litwy.
Redakcja poleca też dodatki: edukacyjny „Mówią wieki w szkole”, „Dziedzictwo dawnej Rzeczypospolitej” oraz „Dziedzictwo kultury wobec współczesnych zagrożeń” (pod patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego).
Spis treści numeru październikowego „MÓWIĄ WIEKI”
TELEGRAF HISTORYCZNY str. 4
ROZMOWY „MÓWIĄ WIEKI” • Pociąg do złota. Rozmowa z prof. Wojciechem Morawskim, historykiem gospodarki ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie – str. 9
TEMAT MIESIĄCA: KONDOTIERZY, NAJEMNICY, ŻOŁNIERZE FORTUNY
• Ryszard Kulesza: Ksenofont najemnik? - str. 12
• Dariusz Piwowarczyk: Carmagnola - kondotier przełomu epok – str. 16
• Paweł Skowroda: Albrecht von Wallenstein - bóg wojny trzydziestoletniej – str. 20
• Tomasz Bohun: Najemnicy Jamesa Spensa – str. 24
CZAS PRZESZŁY I ZAPRZESZŁY
• Paweł Nowakowski: Święci, cuda i inskrypcje – str. 28
• Jacek Kordel: Szpiegowskie przypadki w Osiemnastowiecznym Berlinie – str. 32
• Sebastian Sobecki, Alicja Sobecka: W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości – str. 35
• Mateusz Będkowski: Antoni Rehman w krainie diamentów – str. 39
MIASTO I NOWOCZESNOŚĆ
• Grażyna Szelągowska: Kultura popularna w dziewiętnastowiecznym mieście – str. 42
WOJENKO, WOJENKO
• Piotr Szlanta: Ostatni cios. Niemieckie ofensywy wiosenne w 1918 roku – str. 46
• Mariusz Hoffman: Irak kontra Iran. Zapomniana wojna – str. 50
POLSKA – LITWA. WSPÓLNA HISTORIA DWÓCH NARODÓW
• Andrzej Pleszczyński: Św. Bruno z Kwerfurtu – str. 54
• Eduardas Gudavičius: Tajemniczy Mendog – str. 57
"Okruchy historyczne" - str. 60
• "Tysiąclatki mają 50 lat" , autor Marek Stremecki"
SZLAKIEM ZAMKÓW I PAŁACÓW W NIEMCZECH
• Marcin Czajkowski: Kamień króla – str. 62
HISTORYCZNA AGENCJA TURYSTYCZNA
• Sławomir Koper: Nie tylko Praga. Samochodem przez Czechy – str. 65
TO WARTO PRZECZYTAĆ - str. 68
RECENZJE
• Dariusz Milewski: Czy tylko intrygi i seks? – str. 69
• Błażej Brzostek: Lekcja zaniku – str. 69
• Szymon Cydzik: Prawdy i mity o Kosowym Polu – str. 70
• Andrzej Brzozowski: Zbrodnia w imię niepodległości? – str. 70
• Szymon Cydzik: Obrona musi wytrzymać – str. 71
• Szymon Cydzik: Gra o tron Rzeczypospolitej – str. 71
NOTY O KSIĄŻKACH str. 72
NOWOŚCI HISTORYCZNE str. 73
DODATEK EDUKACYJNY „MÓWIĄ WIEKI W SZKOLE”
Szkolna Liga Historyczna – zadanie nr 2 – str. 75
Piotr Szlanta: Barwy kampanii – str. 76
Wojciech Kalwat: Elektor z przypadku – str. 77
DODATEK „DZIEDZICTWO DAWNEJ RZECZYPOSPOLITEJ”
• Renesansowe ostatki, manierystyczne inspiracje
• Prof. Tazbir o sarmatyzmie
• Obiad z epoki Odrodzenia
• Wawelski blask
• Dobry pieniądz
• Sarmata w sądzie
• Sarmacka moda
DODATEK „DZIEDZICTWO KULTURY WOBEC WSPÓŁCZESNYCH ZAGROŻEŃ” (pod patronatem Ministerstwa Kultury I Dziedzictwa Narodowego)
• Słowo wstępne Piotra Żuchowskiego, wiceministra kultury i dziedzictwa narodowego
• Dziedzictwo kulturowe nasz dar dla przyszłych pokoleń
• Dziedzictwo kultury podczas konfliktów zbrojnych
• Polski Komitet Błękitnej Tarczy
• Archeolog zakłada mundur. Refleksje Marka Lemiesza, archeologa, który uczestniczył w polskich misjach wojskowych w Iraku i Afganistanie
• Wojna o sztukę
• Bezpieczne archiwum polskiej historii. Rozmowa z Anną Czajką, kierowniczką Centralnego Laboratorium Konserwacji Zabytków AGAD
• Ochrona nieruchomości zabytkowych w Wojsku Polskim
• Zaproszenie na warszawskie TARGI DZIEDZICTWO
Redakcja zachęca do odwiedzenia strony internetowej WWW.MOWIAWIEKI.PL
Źródło: Mówią wieki
ls
