31.05.2009 Bruksela,Rzym,Belin,Waszyngton,Sztokholm,Praga,Praga,Sofia (PAP) - Z okazji 20 rocznicy częściowo wolnych wyborów 4 czerwca 1989 r. polskie placówki dyplomatyczne i instytucje kulturalne poza granicami kraju organizują liczne imprezy, które mają przypomnieć, że upadek komunizmu i demokratyczne przemiany w Europie Środkowo-Wschodniej rozpoczęły się w Polsce. BELGIA
"Zamiast przemówień wybraliśmy bardzo niekonwencjonalną formę, by zaznaczyć, że ten dzień (4 czerwca) jest niezwykły" - powiedziała PAP Beata Podgórska, dyrektor nowo powstałego Instytutu Polskiego w Brukseli, który przygotował projekt wspólnie z Narodowym Centrum Kultury.
Przebrani w złote kombinezony mieszkańcy Bródna mają wspólnie przybyć do Brukseli specjalnie pomalowanym na tę okazję na złoto samolotem LOT-u, oznaczonym logo akcji "Wspólna sprawa". Następnie cała 160-osobowa grupa będzie podróżować po Brukseli, zwiedzając m.in. słynne Atomium, gmach Parlamentu Europejskiego, główny rynek Grande Place i park Królewski.
Jak tłumaczyła Podgórska, projekt ma charakter artystyczno-społeczny. Z jednej strony ubrana na złoto grupa ma zwrócić na siebie uwagę mieszkańców Brukseli, z drugiej - uczestnicy akcji mają zobaczyć mityczną Brukselę, o której tyle słyszeli z mediów.
"Projekt mówi o dokonywaniu ważnych wyborów" - tłumaczy Podgórska. Jego siłą są zwykli ludzi i zmiany, które sobą wnoszą, a które mogą zaburzyć bieg historii, jak w Polsce 20 lat temu.
Ponadto z okazji 20 rocznicy pierwszych częściowo wolnych polskich wyborów w Brukseli odbędzie się koncert kwartetu Tomasza Stańki. Darmowy i otwarty dla publiczności koncert odbędzie się w mogącej pomieścić 800 osób sali koncertowej Centrum Kultury Flagey, w którego budynku mieści się też Instytut Polski.
WŁOCHY
Piknik Demokratyczny w ogrodach ambasady RP w Rzymie 5 czerwca uświetni 20. rocznicę wyborów 4 czerwca. Na rodzinne przyjęcie zaproszono przedstawicieli korpusu dyplomatycznego, przedstawicieli Polonii oraz włoskich przyjaciół Polski.
Na 16 czerwca zapowiedziano otwarcie rocznicowej wystawy fotograficznej w siedzibie Senatu Włoch z udziałem przewodniczących izb wyższych parlamentu Włoch i Polski - Renato Schifaniego i Bogdana Borusewicza.
Tę samą ekspozycję można będzie potem obejrzeć na Malcie i w San Marino.
27 maja w Palazzo Ducale w Genui otwarto, między innymi z inicjatywy Instytutu Polskiego, wystawę 200 polskich plakatów teatralnych, które będzie można oglądać do 30 sierpnia. Przedstawiają one przede wszystkim przemiany, jakie zaszły w Polsce po 1989 roku. Kuratorem wystawy jest Sergio Maifredi, reżyser teatralny pracujący również w Polsce.
Plakaty autorstwa Wiesława Wałkuskiego, Wiktora Sadowskiego, Rafała Olbińskiego, Stasysa Eidrigeviciusa i innych twórców pochodzą z kolekcji Krzysztofa Dydo z Krakowa. Przygotowano także projekcje polskich filmów krótkometrażowych, w tym filmy dyplomowe Romana Polańskiego, Jerzego Skolimowskiego, Krzysztofa Kieślowskiego.
Ponadto - jak poinformował PAP dyrektor Instytutu Polskiego w Rzymie Jarosław Mikołajewski - wspólnie z kilkoma innymi placówkami kulturalnymi przygotowano książkę dla dzieci, zawierającą opowiadania inspirowane wydarzeniami 1989 roku w Europie. Tom ten ukaże się we włoskim wydawnictwie Orecchio Acerbo. Polską autorką, zaproszoną do współpracy przy tej książce jest Olga Tokarczuk.
NIEMCY
Niemcom o obchodzonej 4 czerwca rocznicy pierwszych częściowo wolnych wyborów w Polsce przypomina legendarny plakat wyborczy "Solidarności" z 1989 r. "W samo południe". Już 26 maja wielki baner z motywem z plakatu zawieszony został na fasadzie budynku byłej ambasady polskiej przy bulwarze Unter den Linden w Berlinie. Całostronicowe przedruki plakatu ukazały się również w najnowszym numerze miejskiego magazynu kulturalnego "Tip".
W samą rocznicę wolnych wyborów w Polsce - 4 czerwca - w jednym z berlińskich centrów kultury, "Radialsystem" polska ambasada wyda przyjęcie na ponad 400 osób, w którym udział weźmie burmistrz Berlina Klaus Wowereit. Moderatorem imprezy będzie znany w Polsce i Niemczech artysta kabaretowy i aktor Steffen Moeller.
Ważną dla Polski rocznicę upamiętnia także wiele wystaw i konferencji. W jednym z budynków niemieckiego parlamentu czynna jest ekspozycja "Solidarność. Pokojowa Rewolucja". W Instytucie Polskim w Berlinie można obejrzeć wystawę "Koniec komunizmu", na której prezentowane są dokumentujące czas przełomu fotografie Erazma Ciołka i Chrisa Niedenthala oraz plakaty Tomasza Sarneckiego, autora legendarnego plakatu wyborczego "W samo południe".
Instytut Polski jest również organizatorem polsko-niemieckiego festiwalu jazzowego pod hasłem "Sunds No Walls", który odbywał się w dniach 28-30 maja w Berlinie.
8 i 9 czerwca Niemcy odwiedzi były prezydent i przywódca Solidarności Lech Wałęsa. Weźmie udział w konferencji Niemieckiego Instytutu Polskiego w Darmstadt oraz wraz za byłą przewodniczącą Bundestagu Ritą Suessmuth w dyskusji o "spuściźnie i zadaniach dla Europy 20 lat później" w Katedrze Francuskiej w Berlinie.
Z kolei 17 czerwca przed budynkiem Reichstagu w Berlinie nastąpi odsłonięcie pomnika upamiętniającego Solidarność. Pomnik ten to fragment muru ze Stoczni Gdańskiej wraz z tablicą przypominającą rolę Gdańska i Solidarności w pokojowej rewolucji w dawnym bloku wschodnim. W uroczystości uczestniczyć będą prezydia Sejmu i Bundestagu. Możliwy jest również udział kanclerz Angeli Merkel.
USA
Mieszkańcom Chicago o kluczowej roli Polski w demontażu komunizmu w całej Europie Środkowo-Wschodniej przypomniał multimedialny koncert galowy "Freedom'89 - Born in Poland" (Wolność 89 - narodzona w Polsce), zorganizowany 29 maja w Parku Millenium. Na program koncertu złożyły się utwory Chopina w klasycznej i nowoczesnej - rockowej i jazzowej - interpretacji, wzbogacone sekwencjami filmowymi i tanecznymi. Wystąpili wybitni pianiści: Janusz Olejniczak i Leszek Możdżer, grupa muzyczna "Rock Loves Chopin", zespół baletowy "Folies Dance Company" i chór The Paderewski Symphony Orchestra of Chicago.
Na dużym ekranie pokazano etiudy filmowe o Polsce
współczesnej i jej najnowszej historii, ze szczególnym
uwzględnieniem powstania Solidarności, stanu wojennego, rozmów
Okrągłego Stołu, wyborów 4 czerwca i utworzenia rządu Tadeusza
Mazowieckiego.
Gościem honorowym imprezy był Lech Wałęsa. Tego samego
dnia były prezydent i twórca Solidarności wziął udział w
uroczystości nadania jego imienia największemu budynkowi na
campusie Uniwersytetu Northeastern Illinois w Chicago.
W Nowym Jorku 4 czerwca odbędzie się - jak to określił konsul generalny RP w tym mieście, Krzysztof Kasprzyk -"wieczór wspomnieniowo-integracyjny" pod nazwą "Dzień Odzyskanej Wolności". Konsulat nowojorski zaprosił na niego wszystkich politycznie zaangażowanych Polaków i zainteresowanych Polską Amerykanów.
11 czerwca dwaj czołowi uczestnicy rozmów Okrągłego Stołu: profesor Janusz Reykowski ze strony rządowej i profesor Janusz Grzelak ze strony solidarnościowej, wygłoszą w nowojorskim konsulacie wspólny wykład zatytułowany "Polska Droga do Wolności" - będą mówić na przemian o przebiegu tych historycznych negocjacji. Na wykład zaproszono przedstawicieli nowojorskich elit akademickich i medialnych.
Na 20 czerwca konsulat przygotowuje wydarzenie artystyczno-polityczne, mające przypomnieć nowojorczykom rolę Polski w "jesieni ludów" 1989 roku. Zabytkowy budynek placówki zostanie owinięty gigantycznym transparentem, nawiązującym do Solidarności i wydarzeń 1989 roku.
Autorem tego projektu artystycznego - podobnego do słynnych
instalacji Christo, który owijał w przezroczyste tkaniny
historyczne gmachy i mosty Paryża - jest Piotr Uklański, wybitny
polski plastyk, znany z artystycznych prowokacji o
polityczno-ideologicznym przesłaniu.
Konsulat planuje, że instalacja pozostanie na budynku do października, kiedy oczekuje się w USA serii imprez przypominających takie wydarzenia jak aksamitna rewolucja w Czechosłowacji, otwarcie granicy węgierskiej dla uchodźców z NRD czy zburzenie muru berlińskiego.
W Waszyngtonie, rocznicy przełomu 1989 roku poświęcono doroczne przyjęcie z okazji Święta Konstytucji 3 maja, które odbyło się tym razem w znanej galerii Corcoran w pobliżu Białego Domu. Przybyli przedstawiciele amerykańskich elit politycznych, m.in. były doradca prezydenta Cartera ds. bezpieczeństwa narodowego Zbigniew Brzeziński. W wygłoszonym przemówieniu mówił on o powstaniu Solidarności jako o historycznym sukcesie Polaków i zwrócił uwagę, że wynika z tego także lekcja na dziś - o potrzebie solidarnej współpracy w dalszym budowaniu demokracji w Polsce.
Ambasada RP w Waszyngtonie planuje także zorganizowanie konferencji o 20 rocznicy rozpoczęcia procesu transformacji gospodarczo-ustrojowej w Europie Środkowo-Wschodniej.
SZWECJA
Obchody 20. rocznicy demokratycznych przemian w Europie zainaugurowano w Szwecji 4 maja otwarciem wystawy plenerowej „Historia zza żelaznej kurtyny" przygotowanej przez Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku. Ekspozycja została sprowadzona do Sztokholmu z inicjatywy Ambasady RP oraz Instytutu Polskiego i była prezentowana w parku w centrum miasta w dniach 4-10 maja pod tytułem „Zaczęło się w Polsce".
Uroczystego otwarcia wystawy dokonał ambasador RP w Sztokholmie Michał Czyż wspólnie z Camillą Andersson, dyrektor znanego w Szwecji z rozpowszechniania wiedzy na temat zbrodni komunizmu stowarzyszenia Upplysning om Kommunismen (Stowarzyszenie Informowania o Komunizmie), które zaangażowało się w promocję obchodów dwudziestej rocznicy przemian 1989 roku. Z tej okazji UOK stworzyło logo oraz tematyczną stronę internetową www.1989-2009.org.
Wystawa została odnotowana w szwedzkich mediach, a dziennik Svenska Dagbladet zaapelował do rządu o odpowiednie uczczenie 20. rocznicy przemian w czasie rozpoczynającej się 1. lipca szwedzkiej prezydencji w Unii Europejskiej.
Kolejne imprezy rocznicowe polskie placówki w Szwecji planują na wrzesień. „Czerwiec to w Szwecji już sezon urlopowy, dlatego piknik polonijny połączony z koncertem zorganizujemy po wakacjach" - informuje konsul generalny RP w Malmoe, Jarosław Łasiński. Również Ambasada RP w Sztokholmie zorganizuje wówczas koncert oraz cykl wykładów, na które zaproszono m.in. Adama Michnika.
CZECHY
W Pradze obchody rocznicy wyborów z 1989 r. rozpoczną się 4 czerwca otwarciem wystawy "Dekada Solidarności 1979-1989" na stacji metra Malostranska, która z tej okazji tymczasowo zostanie przemianowana na "Stację Solidarności". Wystawę otworzy przewodniczący Senatu Republiki Czeskiej Przemysl Sobotka, a piosenkarz Vladimir Merta zaśpiewa czeską wersję pieśni Mury Jacka Kaczmarskiego. Zainteresowani będą mogli wrzucić do przygotowanej urny symboliczny głos dla wolności.
Kulminacją obchodów rocznicy polskich wyborów będzie wielki Festyn Wolności 89/09, który odbędzie się 10 czerwca w ogrodach Ambasady RP w Pradze z udziałem gwiazd polskiej i czeskiej sceny muzycznej. Z Polski przyjadą: grupa Lao Che, Kapela ze Wsi Warszawa i Antoni Muracki. Czechy będą reprezentować Jaromir Nohavica, grupa folkowa Czechomor i zespół cymbalistów Martina Hrbacza.
Oprócz koncertu odbędą się występy teatralne i popisy akrobatyczne. Wszystkiemu będzie towarzyszyć polska gastronomia i czeskie piwo. W godzinach wieczornych w ogrodach ambasady odbędzie się Warszawska Noc Filmowa pod gołym niebem.
Uroczystości rocznicowe zakończy 18 czerwca unikalna projekcja filmu dokumentalnego Dariusza Jabłońskiego "Gry wojenne" Praga jest po Pentagonie drugim miejscem poza Polską, gdzie ten film zostanie zaprezentowany.
BUŁGARIA
Przez cały czerwiec pod hasłem "Poza nienawiścią, poza nostalgią" trwają w Sofii obchody rocznicy wyborów Polsce. Instytut Polski wspólnie z przedstawicielstwami kulturalnymi Czech, Węgier, Niemiec oraz bułgarską Akademicką Ligą Europy Południowo-Wschodniej organizują festiwal filmów i utworów literackich, powstałych w ostatnich 20 latach i poświęconych zmianom ustrojowym, a także wystawy, przypominające rocznicę, dyskusje poświęcone okresowi przejściowemu.
Obchody zainauguruje wystawa "Ikony zwycięstwa", która zostanie otwarta 4 czerwca w Instytucie Polskim. Bułgarscy widzowie będą mogli zobaczyć fotografie i plakaty z okresu powstania Solidarności oraz początku przemian w Polsce.
W cyklu "Spojrzenie naukowców" profesorowie Paweł Śpiewak, Jan Sokol i Hubertus Knabe będą dyskutować o historii socjalizmu, o stereotypach w jego odbieraniu i przezwyciężeniu komunistycznej przeszłości. Pokazane zostaną filmy "Ucieczka z kina wolność" Jacka Marczewskiego, niemiencki "Good-bye, Lenin!", węgierski "Plac Moskwa". (PAP)
icz/ sw/ awi/ zal/ zyl/ man/ ekl/ ala/