Guenther Grass. Fot. PAP/EPA
Przypominamy ludzi polityki, kultury, nauki, przedstawicieli życia społecznego na świecie, którzy zmarli w ciągu ostatniego roku. Odeszli m.in. król saudyjski Abd Allah, niemiecki polityk Egon Bahr, aktor Omar Sharif i pisarz Guenther Grass.
LISTOPAD 2014
13.11. Kacha Bendukidze, autor liberalnych reform gospodarczych w postsowieckiej Gruzji; znany jako libertarianin, silny zwolennik gospodarki rynkowej, deregulacji i prywatyzacji, zaproszony do gremium mającego doradzać przy reformach gospodarczych na Ukrainie.
19.11. Amerykański reżyser i scenarzysta Mike Nichols, laureat Oscara za film "Absolwent", a także sceniczny i telewizyjny aktor komediowy.
GRUDZIEŃ 2014
1.12. Jewhen Swerstiuk - ukraiński pisarz, dysydent i więzień polityczny w czasach ZSRR, zwolennik porozumienia między Ukraińcami a Polakami, były przewodniczący ukraińskiego Pen Clubu.
2.12. Najstarsza Polka na emigracji w W. Brytanii Elżbieta Andrzejowska, była Naczelniczka Harcerek ZHP poza granicami Kraju. Miała 107 lat.
5.12. Fabiola, królowa Belgów w latach 1960-1993, wdowa po królu Baudouinie.
13.12 Andreas Schockenhoff - polityk niemieckiej partii CDU i jej ekspert do spraw Rosji, krytyk rosyjskiej polityki wobec Ukrainy.
22.12. Brytyjski wokalista Joe Cocker, znany z licznych przebojów, m.in. "Unchain My Heart" czy "You Are So Beautiful", laureat Oscara za "Up Where We Belong" do filmu "Oficer i dżentelmen".
26.12. Leo Tindemans - chadecki premier Belgii w latach 70., były szef MSZ. W 1979 r. dostał się do PE przy bardzo wysokim poparciu wyborców; jego rekordu wciąż nie pobito.
25.12. Gleb Jakunin - dysydent w czasach ZSRR i prawosławny duchowny, jeden ze współzałożycieli Moskiewskiej Grupy Helsińskiej. Zarzucał zwierzchnikom Cerkwi prawosławnej kolaborację z KGB.
STYCZEŃ 2015
3.01. Abu Anas al-Libi, jeden z przywódców Al-Kaidy, oskarżony o przygotowanie zamachów na ambasady USA w Kenii i Tanzanii w 1998 roku.
7.01. Pracownicy satyrycznego francuskiego tygodnika "Charlie Hebdo" - rysownicy: Stephane Charbonnier, Jean Cabut, Bernard Verlhac, Georges Wolinski oraz dziennikarz Bernard Maris. Byli wśród 12 ofiar śmiertelnych ataku islamistów na paryską redakcję gazety.
11.01. Szwedzka aktorka Anita Ekberg, była Miss Szwecji i Miss Universe, jedna z największych gwiazd światowego kina, znana m.in. z roli w filmie "Dolce vita" Federico Felliniego.
22.01. Król Arabii Saudyjskiej Abd Allah ibn Abd al-Aziz as-Saud, znany ze stosunkowo postępowych rządów; za jego panowania kraj włączył się w prowadzone pod wodzą USA naloty na dżihadystów z Państwa Islamskiego.
25.01. Demis Russos - światowej sławy grecki piosenkarz i wykonawca przebojów z lat 70. i 80.
27.01. Charles Hard Townes, amerykański fizyk, laureat nagrody Nobla w dziedzinie fizyki oraz jeden z trzech wynalaców masera i lasera.
30.01. Żeliu Żelew - pierwszy demokratyczny prezydent Bułgarii, zwolennik europejskiej i euroatlantyckiej integracji swego kraju.
31.01. Richard von Weizsaecker - były prezydent RFN, a potem zjednoczonych Niemiec w latach 1984-1994, wielce zasłużony dla pojednania polsko-niemieckiego.
LUTY 2015
14.02. Michele Ferrero - najbogatszy Włoch, 29. na liście najbardziej majętnych ludzi świata, właściciel imperium słodyczy.
21.02. Włoski reżyser teatralny i aktor Luca Ronconi, jeden z największych twórców europejskiego teatru.
27.02. Borys Niemcow - jeden z liderów rosyjskiej opozycji, zastrzelony w Moskwie w pobliżu Kremla. Był jednym z najgłośniejszych krytyków prezydenta Rosji Władimira Putina, zarzucał mu zwłaszcza agresywną politykę wobec Ukrainy.
27.02. Leonard Nimoy, amerykański aktor znany przede wszystkim z roli Spocka w serialu i pierwszych filmach pełnometrażowych "Star Trek".
MARZEC 2015
12.03. Terry Pratchett - popularny brytyjski pisarz fantasy, autor ponad 70 książek i twórca cyklu "Świat Dysku". Uznawany za drugiego najpoczytniejszego współczesnego pisarza brytyjskiego po J.K. Rowling.
23.03. Lee Kuan Yew, twórca państwowości i pierwszy premier Singapuru, uważany za ojca singapurskiego sukcesu finansowego.
26.03. Tomas Transtroemer, szwedzki pisarz, poeta i tłumacz, laureat literackiej Nagrody Nobla z 2011 roku.
KWIECIEŃ 2015
2.04. Manoel de Oliveira - pochodzący z Portugalii filmowiec, najstarszy reżyser świata, znany m.in. jako twórca "Amor de Perdicao" (Miłość zatracenia). Miał 106 lat.
7.04. Lidia Croce - wdowa po pisarzu Gustawie Herlingu-Grudzińskim, córka wybitnego włoskiego filozofa i intelektualisty Benedetto Croce, odznaczona w 2014 r. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za rolę w relacjach kulturalnych między Włochami a Polską.
13.04. Niemiecki pisarz Guenther Grass, laureat literackiej Nagrody Nobla, autor licznych powieści, m.in. tak zwanej trylogii gdańskiej ("Blaszany bębenek", "Psie lata", "Kot i mysz"), honorowy obywatel Gdańska.
19.04. Elio Toaff - główny rabin Rzymu, który gościł Jana Pawła II podczas historycznej, pierwszej w dziejach papiestwa wizyty w synagodze w 1986 roku.
MAJ 2015
9.05. Kenan Evran - były prezydent Turcji i emerytowany generał; stał na czele wojskowego zamachu stanu w 1980 roku, który prawdopodobnie zapobiegł wojnie domowej, ale pod jego rządami doprowadził do represji i uchwalenia niedemokratycznej konstytucji.
14.05. B.B. King, nazywany królem bluesa amerykański wokalista, gitarzysta i kompozytor.
23.05. Amerykański matematyk John Nash, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii (1994 r.) za zastosowanie teorii gier w ekonomii; pierwowzór postaci z filmu "Piękny umysł".
CZERWIEC 2015
7.06. Christopher Lee - brytyjski aktor, który zagrał w ponad 280 filmach, m.in. w trylogii "Władca pierścieni" i w "Gwiezdnych wojnach".
17.06. Suleyman Demirel - były prezydent (1993-2000) i siedmiokrotny premier Turcji, dwukrotnie odsuwany od władzy w wojskowych zamachach stanu (1971 i 1980).
23.06. Siostra Nirmala Joshi, która na życzenie Matki Teresy z Kalkuty stanęła po jej śmierci na czele Zgromadzenia Misjonarek Miłości. Rozszerzyła działalność zakonu na 134 kraje świata, m.in. Afganistan, Izrael i Tajlandię.
26.06. Jewgienij Primakow - były premier Rosji (1998-1999) i były szef wywiadu zagranicznego, a także dziennikarz, dyplomata, deputowany, szef rosyjskiego MSZ.
LIPIEC 2015
1.07. Nicholas Winton - "brytyjski Oscar Schindler", który ocalił życie 669 żydowskich dzieci, przed wybuchem II wojny światowej przewożąc je z Pragi do Wielkiej Brytanii.
10.07. Egipski aktor Omar Sharif, zasłynął rolami m.in. w filmach "Lawrence z Arabii" i "Doktor Żywago".
11.07. Satoru Iwata - prezes koncernu produkującego gry komputerowe i konsole do gier Nintendo, ojciec globalnego sukcesu firmy.
21.07. Edgar Laurence Doctorow - zaliczany do czołowych amerykańskich pisarzy, autor m.in. powieści "Ragtime" i "Witajcie w ciężkich czasach".
SIERPIEŃ 2015
3.08. Robert Conquest - urodzony w Wielkiej Brytanii historyk i sowietolog, autor książek poświęconych sowieckiej historii, polityce i sprawom międzynarodowym, w 2005 roku odznaczony w USA Prezydenckim Medalem Wolności.
20.08. Egon Bahr - współtwórca zachodnioniemieckiej Ostpolitik, czyli polityki porozumienia z ZSRR, Polską i innymi krajami Europy Środkowo-Wschodniej.
28.08. Józef Wesołowski - oskarżony o pedofilię były arcybiskup i były nuncjusz papieski na Dominikanie; najwyższy były dostojnik Kościoła sądzony za pedofilię. Zmarł w ponad miesiąc po rozpoczęciu procesu w tej sprawie.
30.08. Wes Craven, amerykański reżyser i scenarzysta, twórca horrorów, m.in. "Koszmar z ulicy Wiązów" i "Krzyk".
WRZESIEŃ 2015
14.09. Jurij Afanasjew, ceniony rosyjski historyk i demokratyczny polityk, w 2003 roku odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi RP za wybitny wkład w rozwój stosunków polsko-rosyjskich.
27.09. John Guillermin - brytyjski reżyser, m.in. "King Konga" czy "Płonącego wieżowca", za który otrzymał trzy Oscary i dwa Złote Globy.
PAŹDZIERNIK 2015
4.10. Henning Mankell - szwedzki pisarz, znany z serii powieści kryminalnych o komisarzu Kurcie Wallanderze; uznawany za jednego z prekursorów skandynawskiego kryminału.
6.10. Arpad Goencz, prezydent Węgier w latach 1990-2000, przedstawiciel opozycji antykomunistycznej, uczestnik powstania węgierskiego 1956 roku. Ze względu na wybitne osiągnięcia pisarskie oraz translatorskie nazywany "węgierskim Havlem".(PAP)
akl/ ro/
