Wpis w księdze metrykalnej z Galicji. Źródło: AGAD
Rośnie zainteresowanie zbiorami polskich archiwów, które są udostępniane w internecie - informuje Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. W latach 2009-2012 liczba odwiedzin serwisu www.szukajwarchiwach.pl wyniosła 40 mln, tylko w 2013 r. było to już 20 mln.
W piątek mija 95. rocznica podpisania przez Józefa Piłsudskiego dekretu o organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami.
"Dokument ten określił misję współczesnej służby archiwalnej, którą jest trwałe zachowanie świadectw przeszłości i zapewnienie do nich powszechnego dostępu. Był przesiąknięty duchem demokratyzmu, szanujący prywatną własność dokumentu" - powiedział PAP naczelny dyrektor archiwów państwowych prof. Władysław Stępniak. Dodał też, że dekret z 1919 r. przygotowali wybitni specjaliści historii i prawa w zgodzie z najlepszymi wzorcami europejskiego prawa archiwalnego.
Internauta ma możliwość sięgnięcia z własnego domu do aktów urodzin, ślubów i zgonów sprzed 100 i więcej lat znajdujących się w setkach parafii i dotyczących tysięcy miejscowości w całej Polsce. Dodatkowo na stronie Archiwum Głównego Akt Dawnych można zapoznać się z aktami metrykalnymi tzw. zabużańskimi, powstałymi w latach 1590-1911 na terenach położonych na wschód od dzisiejszej granicy Polski.
Archiwa państwowe gromadzą, porządkują i konserwują dokumenty oraz udostępniają je wszystkim zainteresowanym. Największa grupa odbiorców, która korzysta z pracy archiwistów, to urzędy oraz obywatele, którzy chcą uregulować sprawy własności, odszkodowawcze lub emerytalne. Z dokumentacji korzystają także zawodowi historycy oraz osoby zajmujące się badaniem np. historii swojej rodziny. W ocenie prof. Stępniaka, zadania państwowej służby archiwalnej nie zmieniają się od lat, ale dzięki rozwojowi technologii teleinformatycznych, zmieniają się możliwości realizacji ich zadań, szczególnie w zakresie udostępniania zbiorów w internecie.
"Zwiększa się zasób cyfrowych kopii archiwaliów. O ile w 2009 r. wynosiły one 2,1 mln jednostek, to już w 2012 r. osiągnęły 27 mln. Rekordowy okazał się rok 2013, w którym archiwa państwowe wykonały ponad 15 mln cyfrowych kopii stron materiałów archiwalnych" - podkreślił szef polskich archiwów.
Zdigitalizowane zbiory są zamieszczane w internecie. W styczniu 2014 r. liczba skanów dokumentów dostępnych w serwisie szukajwarchiwach.pl przekroczyła 9 milionów. Dostępne są tam akta metrykalne i stanu cywilnego z XIX i XX w. z archiwów państwowych w Warszawie, Poznaniu, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Toruniu i wielu innych miast. To oznacza, że każdy internauta ma możliwość sięgnięcia z własnego domu do aktów urodzin, ślubów i zgonów sprzed 100 i więcej lat znajdujących się w setkach parafii i dotyczących tysięcy miejscowości w całej Polsce. Dodatkowo na stronie Archiwum Głównego Akt Dawnych można zapoznać się z aktami metrykalnymi tzw. zabużańskimi, powstałymi w latach 1590-1911 na terenach położonych na wschód od dzisiejszej granicy Polski.
Na stronie www.szukajwarchiwach.pl dostępne są także m.in. akta miast z okresu staropolskiego z zasobu Archiwum Państwowego w Poznaniu, dokumenty Biura Odbudowy Stolicy z zasobu Archiwum Państwowego m.st. Warszawy, akta powstań śląskich z zasobu Archiwum Państwowego w Katowicach, dokumenty Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie z zasobu Archiwum Akt Nowych oraz plany przedwojennych łódzkich kamienic z zasobu Archiwum Państwowego w Łodzi.
"W miarę wzbogacania portalu o nowe materiały lawinowo wzrasta zainteresowanie udostępnianymi archiwaliami. W latach 2009-2012 liczba odsłon serwisu wyniosła ponad 40 mln, podczas gdy tylko w 2013 r. ponad 20 mln" - podał prof. Stępniak.
Archiwiści przypominają przy tym, że od 2011 r. każdy przy użyciu aparatu fotograficznego może samodzielnie wykonywać kopie dokumentów w archiwach, co jest ewenementem na skalę europejską. Dodatkowo pracownie naukowe w archiwach są sukcesywnie wyposażanie w profesjonalny sprzęt do samodzielnego kopiowania akt, co pozwala na zapisywanie kopii na własnych nośnikach lub przesyłanie ich na adres poczty elektronicznej.
Dziś sieć archiwów państwowych tworzy 30 archiwów o zasięgu regionalnym i trzy archiwa centralne z siedzibami w Warszawie. Są to: Archiwum Główne Akt Dawnych - przechowujące akta władz centralnych wytworzone do 1918 r., Archiwum Akt Nowych - gromadzące akta wytworzone po 1918 r. przez władze centralne, instytucje i stowarzyszenia o charakterze ogólnopolskim oraz spuścizny po wybitnych działaczach politycznych i społecznych oraz Narodowe Archiwum Cyfrowe - przechowujące dokumentację foto- i fonograficzną oraz filmową powstałą od początków XX w. Archiwum to zajmuje się również digitalizacją materiałów archiwalnych oraz przechowuje w Centralnym Repozytorium Cyfrowym kopie elektroniczne digitalizowanych materiałów archiwalnych ze wszystkich archiwów państwowych.
Wielkość zasobu polskich archiwów państwowych wynosi ponad 300 kilometrów bieżących akt. To dokumentacja urzędów państwowych, w tym wymiaru sprawiedliwości, przedsiębiorstw, organizacji oświatowych, wyznaniowych i społecznych, ale również archiwa rodzin i majątków ziemskich oraz spuścizny osób prywatnych. (PAP)
nno/
