Portret Stefana Czarnieckiego autorstwa duńskiego malarza Brodero Matthisena, 1659 r. W zbiorach Zamku Królewskiego. Fot. PAP/Reprodukcja/T. Prażmowski
Centrum Edukacji i Kultury im. Stefana Czarnieckiego otwarto w piątek w Czarncy (Świętokrzyskie), rodowej miejscowości hetmana. Znalazły się w nim liczne pamiątki i dokumenty dotyczące tego żyjącego w XVII w. słynnego polskiego dowódcy.
Centrum Edukacyjno-Kulturalne zlokalizowane zostało w murach przedwojennego budynku Szkoły Podstawowej w Czarncy, gdzie dotąd mieściła się niewielka Izba Pamięci im. Czarnieckiego. W przestronnym, zajmującym całą kondygnację centrum zebrano liczne eksponaty nawiązujące do epoki, w której żył Czarniecki, a także zbiory pamiątek po uroczystościach państwowych, jakie odbywały się w Czarncy z udziałem najwyższych władz, m.in. w latach 30. XX w.
Eksponaty zbierane były przez dziesięciolecia przez szkołę oraz Towarzystwo Pamięci im. Stefana Czarnieckiego. Część z nich podarował ród Czarnieckich, wojskowi oraz osoby, które przyjeżdżały do Czarncy.
„Najcenniejsze są najstarsze zbiory m.in. szat liturgicznych i starodruki z XVII wieku, a także dokumenty podpisane przez hetmana” – mówił PAP prezes Towarzystwa Pamięci im. S. Czarnieckiego Zygmunt Fatyga o eksponatach zebranych w centrum.
„Najcenniejsze są najstarsze zbiory m.in. szat liturgicznych i starodruki z XVII wieku, a także dokumenty podpisane przez hetmana” – powiedział w piątek PAP prezes Towarzystwa Pamięci im. S. Czarnieckiego Zygmunt Fatyga. Sporo miejsca poświęcono także na reprodukcje znanych obrazów przedstawiających wydarzenia z życia hetmana. „Chodzi o to, aby w jednym miejscu zobaczyć to, co jest rozproszone w muzeach w Warszawie, Krakowie czy Poznaniu” – podkreślił Fatyga.
W zbiorach znajdą się także manekiny przedstawiające postaci z epoki oraz repliki uzbrojenia. W centrum będzie również multimedialna sala konferencyjna pozwalająca na prowadzenie lekcji czy sympozjów. „Zależało nam przede wszystkim na stworzeniu miejsca, w którym obecne i przyszłe pokolenia będą mogły poznać życiorys wybitnego Polaka, pochodzącego właśnie stąd, z Czarncy” – powiedziała PAP rzeczniczka Gminy Włoszczowa Iwona Boratyn.
Oprócz Centrum Edukacji i Kultury ważnym miejscem związanym z osobą Czarnieckiego jest ufundowany przez niego kościół parafialny pw. św. Floriana, w którym znajduje się sarkofag ze szczątkami hetmana. Jak powiedział PAP ks. Wiesław Balec, proboszcz tamtejszej parafii, w świątyni „zwiedzający mogą zobaczyć m.in. obraz polowy Matki Bożej z Dzieciątkiem malowany na desce, który zabierał ze sobą na wyprawy”. W kościele znajdują się także: ornat - szata kościelna wykonana ze zdobytej w czasie potopu szwedzkiego zdobionej kapy na konia króla szwedzkiego Karola X Gustawa, dwa krzyże srebrne, z czego jeden jest wotum poślubnym Zofii i Stefana Czarnieckich oraz XVII-wieczne naczynia liturgiczne.
Niektóre ornaty z czasów Czarnieckiego zostały wypożyczone do nowo otwartego Centrum przez parafie i są prezentowane w gablotach.
Stefan Czarniecki urodził się w 1599 r. w Czarncy, w ówczesnym województwie sandomierskim. Był jednym z najwybitniejszych polskich dowódców wojskowych. Wsławił się działaniami w okresie potopu szwedzkiego - przeciw wojskom króla Szwecji Karola X Gustawa. Znany jest także z okresu wojny polsko-rosyjskiej w latach 50. i 60. XVII w.
Zmarł w 1665 roku w Sokołówce koło Brodów (dzisiejsza Ukraina). Został pochowany w kościele parafialnym w Czarncy.
Rodowa miejscowość Czarnieckiego to obecnie średniej wielkości wieś położona w gminie Włoszczowa na zachodnim krańcu województwa świętokrzyskiego. (PAP)
mjk/ gma/
