Ratusz Głównego Miasta Gdańska. Fot. PAP/J. Ochoński
Wykonane najprawdopodobniej w pierwszej połowie XV w. ścienne malowidło odkryto w jednym z pomieszczeń tzw. Komory Palowej w Ratuszu Głównego Miasta Gdańska. Fresk przedstawia ukrzyżowanego Chrystusa: komnata, w której go znaleziono mogła być ratuszową kaplicą.
Komora Palowa to miejsce, w którym niegdyś pobierano miejskie podatki, w tym tzw. opłaty palowe, czyli rodzaj cła płaconego od wpływających i wypływających z gdańskiego portu statków oraz przewożonych przez nie towarów. Pomieszczenia Komory były częścią pierwotnego ratusza (z biegiem czasu zmieniał on swój wygląd), który stanął na Głównym Mieście w drugiej połowie XIV wieku.
W pomieszczeniach Komory długie lata działała restauracja. W ostatnim czasie przejęło je Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, by – po przeprowadzeniu prac konserwatorskich i remontowych - urządzić w nich kasy, szatnię, muzealny sklep oraz salę wystaw czasowych.
W środę na konferencji prasowej przedstawiciele Muzeum poinformowali, że w minionym tygodniu, po zdjęciu warstwy tynku, na ścianie w jednym z pomieszczeń Komory natrafiono na malowidło. Odsłonięty jak dotąd tylko fragmentarycznie fresk przedstawia postać ukrzyżowanego Chrystusa.
Jak wyjaśniła dr Katarzyna Darecka z działu konserwacji zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, pomieszczenie, w którym natrafiono na fresk służyło najprawdopodobniej jako kaplica. „W 1427 r. na mocy bulli papieża Marcina V, Rada Miasta Gdańska uzyskała pozwolenie na utworzenie kaplicy w ratuszu: miała być to kaplica w odrębnym pomieszczeniu, w którym odprawiane byłyby msze dla radnych oraz ich rodzin” – powiedziała Derecka dodając, że gospodarze muzeum dotąd przypuszczali, że funkcję kaplicy pełniła ratuszowa Wielka Sala Rady.
„Jeśli pomieszczenie w Komorze Palowej rzeczywiście służyło jako kaplica, to najprawdopodobniej pełniło tę funkcję bardzo krótko, bo w 1441 roku kaplicę dla rady zorganizowano w ówczesnym Kościele Mariackim” – powiedziała Darecka.
W najbliższych miesiącach przy ścianie z freskiem prowadzone będą dalsze prace konserwatorskie. Ślady farby w sąsiedztwie malowidła przedstawiającego ukrzyżowanego Chrystusa każą przypuszczać, że ściana może kryć jeszcze inne – prawdopodobnie późniejsze freski.
Prace w pomieszczeniu z malowidłem objęły też jego strop: po zdjęciu warstw maskujących okazało się, że w komnacie tej (podobnie, jak w części innych pomieszczeń Komory) zachowały się potężne drewniane belki. Przeprowadzone badania dendrochronologiczne (na podstawie układu słojów w drewnie pozwalają one często na określenie daty ścięcia drzewa) wykazały, że drzewa, które posłużyły do budowy stropu ścięto zimą między 1378 a 1379 rokiem.
„To najstarszy zachowany drewniany strop w Gdańsku. Oczywiście odsłonimy go w całości i – podobnie, jak fresk, będzie on eksponowany” – powiedziała Darecka, dodając, że wyniki badań dendrochronologicznych potwierdzają dotychczasowe przypuszczenia badaczy, którzy szacowali, że Ratusz Głównego Miasta zbudowano w latach 1378-1382.
Od połowy XV w. do 1921 r. Ratusz Głównego Miasta pełnił funkcję centrum władzy dla całej nadmotławskiej aglomeracji. W połowie XVI wieku dużą część budynku zniszczył pożar. Przy okazji odbudowy ratusz rozbudowano, już w stylu renesansowym. Wówczas obiekt zyskał dzisiejszy kształt. Na ratuszowej wieży postawiono nowy hełm, a na iglicy posadowiono pozłocony posąg panującego wówczas w Polsce króla Zygmunta II Augusta. Wewnątrz hełmu zainstalowano też zespół 14 grających dzwonów, zwany carillonem, który potem rozbudowywano (dziś carillon ma 37 dzwonów). W tym czasie wyposażono też i ozdobiono m.in. najbardziej reprezentacyjne pomieszczenia budowli - Wielką Salę Rady i Wielką Salę Wety.
W 1945 r. ratusz został bardzo poważnie uszkodzony. Zniszczona została m.in. wieża. Odbudowa ratusza rozpoczęła się tuż po wojnie: do początku lat 50. ubiegłego wieku udało się m.in. odtworzyć wieżę i wieńczącą ją figurę Zygmunta II Augusta. Ostatecznie prace nad rekonstrukcją ratusza trwały do 1970 r., kiedy to utworzono w nim miejskie muzeum. Rocznie Ratusz odwiedza około 80 tysięcy turystów.(PAP)
aks/ mhr/
