Roman Polański. Fot. PAP/S. Rozpędzik
Reżyser Roman Polański otrzymał podczas piątkowej inauguracji 8. edycji Festiwalu PKO Off Camera w Krakowie nagrodę „Pod Prąd”, przyznawaną znanym artystom, którzy angażują się też w niezależne przedsięwzięcia filmowe.
Reżysera nagrodzono za to, że w szczególny sposób przyczynia się do wspierania kina i kultury niezależnej. Jak podkreślili organizatorzy festiwalu, twórca „Dziecka Rosemary” „w długą podróż pod prąd modom i schematom wyruszył właśnie z Krakowa”.
„Roman Polański nigdy nie schlebiał modom, nie dopasowywał się do otoczenia. Do kina amerykańskiego wniósł swoje europejskie wątpliwości i niespełnienia. Do kina europejskiego — amerykański szacunek dla publiczności, dyscyplinę i profesjonalizm. Jest jednym z nielicznych twórców Starego Kontynentu, którzy godzą artyzm z komercją” - uzasadniali organizatorzy Festiwalu.
Nagrodę reżyserowi wręczył Andrzej Seweryn.
Polański w krótkiej wypowiedzi podkreślił swoje związki z Krakowem. Wspominał, że z tego miasta wystartował do szkoły filmowej i w nim zaczęła się jego pasja filmowa. Jak zażartował, „w końcu doczekał się nagrody z Krakowa”.
„Roman Polański nigdy nie schlebiał modom, nie dopasowywał się do otoczenia. Do kina amerykańskiego wniósł swoje europejskie wątpliwości i niespełnienia. Do kina europejskiego — amerykański szacunek dla publiczności, dyscyplinę i profesjonalizm. Jest jednym z nielicznych twórców Starego Kontynentu, którzy godzą artyzm z komercją” - uzasadniali organizatorzy Festiwalu.
Jak poinformowała rzeczniczka festiwalu Alicja Myśliwiec, reżyser wykonał odcisk dłoni, który zostanie umieszczony w Krakowskiej Alei Filmowej, wśród innych gwiazd kina niezależnego. W sobotę w ramach PKO Off Camera publiczność zobaczy pokaz zrekonstruowanego cyfrowo "Noża w wodzie" w reżyserii Polańskiego - jednego z niewielu polskich filmów z lat 60., który odniósł sukces za granicą.
Polański urodził się 18 sierpnia 1933 r. w Paryżu, w rodzinie polskich Żydów, która w 1937 r. przeniosła się do Krakowa. W czasie wojny z powodu żydowskiego pochodzenia znaleźli się w krakowskim getcie. Rodziców Polańskiego wywieziono do obozów koncentracyjnych - matka zginęła w Auschwitz, ojciec przeżył obóz w Mauthausen. Polańskiemu udało się wydostać z getta, wychowywał się potem w podkrakowskiej wsi.
W 1954 r. Polański rozpoczął studia reżyserskie w łódzkiej "filmówce". Reżyserskim debiutem fabularnym Polańskiego był głośny "Nóż w wodzie" z 1962 r. Jego scenariusz Polański napisał wspólnie z Jerzym Skolimowskim i Jakubem Goldbergiem. Obraz ten był pierwszym polskim filmem nominowanym do Oscara. Zdobył prestiżową nagrodę krytyków filmowych FIPRESCI na festiwalu w Wenecji. Został jednak źle przyjęty przez polskie władze. Ostro skrytykował go ówczesny I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka. Polański zdecydował się wtedy wyemigrować z Polski.
W 1965 r. zrealizował w Wielkiej Brytanii "Wstręt" z 22-letnią Catherine Deneuve w roli głównej. Rok później wyreżyserował "Matnię" ("Cul-de-sac"), w której zagrali Donald Pleasence i Jacqueline Bisset. Film został uhonorowany Złotym Niedźwiedziem na festiwalu w Berlinie i otworzył Polańskiemu drogę do Hollywood.
W 1967 r. powstał horror komediowy Polańskiego "Nieustraszeni pogromcy wampirów". Wystąpiła w nim amerykańska aktorka Sharon Tate, późniejsza żona reżysera. Ślub Polańskiego i Tate odbył się w Londynie w 1968 r. Kilka miesięcy później Polański przeniósł się do USA. W 1969 r. w życiu reżysera wydarzył się dramat. 26-letnia Sharon Tate, będąca wówczas w zaawansowanej ciąży, została zamordowana przez sektę Charlesa Mansona, której członkowie wdarli się do willi Polańskich w Kalifornii. Roman Polański przebywał wówczas w Europie, gdzie promował swój kolejny film, "Dziecko Rosemary", satanistyczny thriller z udziałem Mii Farrow i z muzyką Krzysztofa Komedy.
W pierwszej połowie lat 70. Polański zrealizował w Hollywood sensacyjne "Chinatown" z Jackiem Nicholsonem i Faye Dunaway w rolach głównych. Film zdobył Oscara za scenariusz oraz dziesięć nominacji do tej nagrody - m.in. za reżyserię. Pasmo sukcesów trwało. W 1979 r. powstał melodramat Polańskiego "Tess", w którym zagrała Nastassja Kinski. Obraz zdobył trzy Oscary - za zdjęcia, kostiumy i scenografię. Polański był nominowany do Oscara w kategorii najlepszy reżyser, a sam film - w kategorii najlepszy obraz fabularny.
Cień na karierę Polańskiego rzucił skandal z 1977 r. Amerykański sąd uznał wówczas reżysera za winnego obcowania seksualnego z 13-letnią dziewczynką. Zanim ogłoszono wyrok, Polański opuścił Stany Zjednoczone i schronił się we Francji. Dla amerykańskiego wymiaru sprawiedliwości stał się "uciekinierem spod prawa".
W 1986 r. wyreżyserował przygodowych "Piratów" z Walterem Matthau w obsadzie, a w 1988 r. thriller "Frantic" z Harrisonem Fordem i Francuzką Emmanuelle Seigner w rolach głównych. Rok później Seigner, o ponad 30 lat młodsza od reżysera, została kolejną żoną Polańskiego. W 1992 r. wystąpiła w jego "Gorzkich godach". Polański ma z Seigner dwoje dzieci - córkę Morgane i syna Elvisa.
Wielki sukces przyniósł Polańskiemu film "Pianista" z 2002 r., będący opowieścią o kompozytorze i pianiście Władysławie Szpilmanie. Uhonorowano go najbardziej prestiżowymi nagrodami filmowymi - Oscarem, Złotą Palmą w Cannes, francuskim Cezarem oraz Nagrodą Brytyjskiej Akademii Sztuki Filmowej BAFTA.
W trakcie festiwalu drugą statuetkę „Pod Prąd” otrzyma również szwedzki aktor Stellan Skarsgard. Do najbardziej znanych ról Skarsgarda należą te, które wykreował w filmach Larsa von Triera (m.in. "Przełamując fale", "Melancholia", "Nimfomanka"), w serii "Piraci z Karaibów" oraz w zrealizowanej przez Phyllidę Lloyd komedii muzycznej "Mamma Mia!".
Festiwal PKO Off Camera potrwa do 10 maja. Szczegółowe informacje o programie i zasadach wstępu na seanse dostępne są na stronie www.offcamera.pl. (PAP)
rgr/ rda/
