Adam Mickiewicz. Fot. PAP/CAF
Dom-Muzeum Adama Mickiewicza w Nowogródku, gdzie poeta spędził młodość, z okazji jego 213. urodzin, które przypadają 24 grudnia, zaplanował festiwal poetycki nad rzeką Świteź oraz wystawę – powiedział PAP dyrektor Muzeum Mikałaj Hajba. „Mickiewicz urodził się w Wigilię, dlatego w domu Mickiewiczów Boże Narodzenie było podwójnym świętem” – podkreślił dyrektor.
Aby uczcić urodziny poety, Muzeum zorganizuje w dniach 28-29 grudnia w pensjonacie kolejarskim nad rzeką Świteź festiwal poetycki, który zakończy się koncertem muzyki klasycznej zespołu z pobliskiego miasta Baranowicze.„Wiersze Mickiewicza deklamować będzie około 20-30 pracowników kolei z całej Białorusi, kierownicy ruchu, maszyniści - sami amatorzy. To już 5. doroczny festiwal. Będzie jury z moim udziałem i dyplomy” - opowiada Hajba.
Nie jest jasne, gdzie urodził się Adam Mickiewicz: w Nowogródku czy w Zaosiu, gdzie jego rodzina miała dworek. „Rodzice pojechali na Święta do Zaosia, więc możliwe, że tam po raz pierwszy otworzył oczy i zobaczył świat. Ale mieszkali w Nowogródku, więc trzeba go uważać za nowogródczanina” – podkreśla dyrektor Mikałaj Hajba.
„Przygotowaliśmy też wystawę z naszych zbiorów, która została otwarta 15 grudnia – mówi dyrektor. – Pokazujemy przedwojenne fotografie i pocztówki z widokami Nowogródka, na których widać zabytki z czasów Mickiewicza zniszczone podczas II wojny światowej, np. klasztor jezuicki, pałac Radziwiłłów czy cerkwie”.
Jak podkreślił, w tym roku przypada 80. rocznica otwarcia w Nowogródku Kopca Mickiewicza. Usypano go z ziemi wykopanej przez archeologów podczas prac na pobliskim wzgórzu, gdzie stał zamek Mendoga z XIII w., z którego pozostały dziś ruiny dwóch wież. „Na wystawie prezentujemy fotografie kopca z dnia otwarcia” – dodaje. Prezentowane są także książki z utworami Mickiewicza wydrukowane w okresie międzywojennym.
Dyrektor podkreśla, że Muzeum Mickiewicza w Nowogródku jest bardzo popularne na Białorusi. „W zeszłym roku mieliśmy 23 tys. zwiedzających, a w ciągu pierwszych 11 miesięcy tego roku – 20 tys. Jak na muzeum to dużo. Ponad 70 proc. to uczniowie z Białorusi. Niecałe 15 proc. zwiedzających to cudzoziemcy. W zeszłym roku było ich ponad 5 tys., przeważnie oczywiście z Polski. Ale jest też dużo goście z Litwy i Rosji. Mieliśmy nawet wycieczki z Chin” – powiedział Hajba.
Muzeum stoi w miejscu, gdzie znajdował się dom zbudowany dla rodziny przez ojca Mickiewicza, Mikołaja. Oryginalny budynek spłonął podczas pożaru jeszcze w XIX w. Później dom został odbudowany przez nowego właściciela, a na początku XX w. wyremontowano go, zmieniając m.in. wygląd dachu i ganku. W takiej postaci otwarto tu muzeum w 1938 r., ale podczas II wojny światowej budynek całkowicie zniszczyła w 1941 r. niemiecka bomba. Po wojnie muzeum wybudowano ponownie i otwarto w 100. rocznicę śmierci poety w 1955 r.
Dyrektor przyznaje, że w muzeum jest niewiele eksponatów należących do Mickiewicza. „Wyjechał z Nowogródka jako młody człowiek. Latem 1822 r. był tu po raz ostatni, już po śmierci ojca i matki. Nie był wtedy jeszcze na tyle znany, żeby gromadzono jakieś eksponaty z nim związane. Natomiast zebrane później eksponaty zginęły podczas pożaru. Dlatego teraz mamy meble, porcelanę i naczynia stołowe raczej pokazujące epokę niż to, co znajdowało się w domu Mickiewiczów” – tłumaczy Hajba.
Podkreśla jednak: „Mamy okulary z Moskwy, podarowane Mickiewiczowi przez rosyjskich przyjaciół. Gdy wyjeżdżał z Rosji, zostawił je w Moskwie. Jest nadzieja, że je zakładał, chociaż nikt nie widział portretu Mickiewicza w okularach. Mamy też francuski zegar z końca XVIII wieku, który znajdował się w pokoju Mickiewicza w Wilnie w 1822 r.”.
Na otwarciu obecnej ekspozycji muzeum w 2001 r. był praprawnuk Adama, Roman Gorecki-Mickiewicz. „Mickiewicz miał sześcioro dzieci, ale nie wszystkie założyły własne rodziny. Prosta linia potomków przetrwała tylko od najstarszej córki Marii Goreckiej. Praprawnuk Mickiewicza mieszka w Wilnie, ma firmę zajmującą się promocją supermarketów” - opowiada dyrektor.
Jak podkreśla, uczniowie w szkołach białoruskich mają w programie utwory Mickiewicza. Przerabia się je w 7., 8. i 9. klasie. Są to fragmenty „Pana Tadeusza”, sonety i „Ballady i romanse” w tłumaczeniu na białoruski. Sam Hajba mówi, że chociaż ukończył szkołę w języku białoruskim, bardziej podobają mu się przekłady poety na rosyjski. „Mickiewicza tłumaczyli na rosyjski wybitni ludzie literatury, na przykład Puszkin” – tłumaczy.
Ponieważ muzeum odwiedza wielu turystów z Polski, dyrektor sam zrobił w 2004 r. jego stronę internetową. „Odwiedza ją co roku kilka tysięcy osób. Z powodów finansowych jest na bezpłatnym serwerze z końcówką +ru+: http://www.mickiewicz-museum.narod.ru/. Są tam nagrania wideo z naszych imprez czy informacje o naszych wystawach – co roku organizujemy ich około 10” - mówi.
Nie jest jasne, gdzie urodził się Adam Mickiewicz: w Nowogródku czy w Zaosiu, gdzie jego rodzina miała dworek. „Rodzice pojechali na Święta do Zaosia, więc możliwe, że tam po raz pierwszy otworzył oczy i zobaczył świat. Ale mieszkali w Nowogródku, więc trzeba go uważać za nowogródczanina” – podkreśla Hajba.
Z Nowogródka Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ala/
