Minister kultury Małgorzata Omilanowska na uroczystym otwarciu Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Fot. PAP/P. Wittman
Minister kultury i dziedzictwa narodowego Małgorzata Omilanowska powiedziała, że piątkowe otwarcie Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego to jedno z najważniejszych wydarzeń tej jesieni w kulturze w kraju. Uważa, że placówka tworzy nową jakość teatralną w Polsce.
„To pierwszy teatr w Polsce pomyślany od początku jako instytucja działająca na zasadzie impresariatu (bez stałego zespołu aktorskiego), a także o takich możliwościach sceny, które mogą pasować do różnych tradycji teatralnych, jakich nie mamy w kraju i jakich niewiele jest na świecie” – powiedziała Omilanowska na konferencji prasowej, poprzedzającej uroczystość otwarcia GTS.
Przypomniała, że w ostatnich latach 1/6 środków finansowych Unii Europejskiej przeznaczonych na kulturę trafiła do Polski, co pozwoliło wybudować wiele nowych obiektów kulturalnych oraz zmodernizować istniejące placówki.
„Suma tych inwestycji w tak krótkim czasie jest ewenementem w skali europejskiej i całej historii Polski. Nigdy się nie zdarzyło, żeby na potrzeby kultury w całym kraju zbudowano tyle wspaniałych, nowych gmachów” – podkreśliła.
„To pierwszy teatr w Polsce pomyślany od początku jako instytucja działająca na zasadzie impresariatu (bez stałego zespołu aktorskiego), a także o takich możliwościach sceny, które mogą pasować do różnych tradycji teatralnych, jakich nie mamy w kraju i jakich niewiele jest na świecie” – mówiła minister kultury Małgorzata Omilanowska.
Wymieniła wśród nich nowe siedziby filharmonii w kilku miastach, a także Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie i Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku.
Reżyser Andrzej Wajda podkreślił, że jest zachwycony architekturą teatru. „Serce mi bije, że ktoś tak pięknie potrafił tu uchwycić tajemnicę Szekspira. Wcale bym się nie zdziwił, gdyby któregoś wieczora pojawił się w tym miejscu duch Hamleta” – dodał.
Ma też nadzieję, że nowy teatr pomoże budować poczucie wspólnoty w społeczeństwie. „Ja jako stary człowiek uważam, że najbardziej nam brakuje jakiejś spoistości: żebyśmy wreszcie zeszli się razem, dogadali się w fundamentalnych sprawach. I myślę, że te instytucje kultury przez fakt, że będą gromadzić widownię w pewien sposób pomogą w tym procesie, który jest długi, trudny i mozolny” - dodał Wajda.
Dyrektor Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego prof. Jerzy Limon podkreślił, że w pomyśle budowy teatru ważne było nie tylko finansowanie tej inwestycji. „To była sprawa odwagi i wizji, jaką mają ludzie odpowiedzialni za nasz region i miasto w tym, czym ma być nasz kraj, jeśli chodzi o kulturę i edukację kulturalną” – dodał Limon.
Oddawany do użytku w piątek po 3,5 roku budowy Gdański Teatr Szekspirowski jest pierwszym budynkiem teatralnym w Polsce z otwieranym dachem, co umożliwi granie spektakli przy świetle dziennym, jak w czasach renesansu.
Składający się z dwóch połaci dach gdańskiego teatru ma 420 m kw., waży ok. 90 ton i jest pokryty patynowaną miedzianą blachą. Wyposażony m.in. w czujniki wiatru i temperatury dach otwiera się w ciągu trzech minut.
Powierzchnia całkowita obiektu to ponad 12 tys. metrów kwadratowych.
Reżyser Andrzej Wajda podkreślił, że jest zachwycony architekturą teatru. „Serce mi bije, że ktoś tak pięknie potrafił tu uchwycić tajemnicę Szekspira. Wcale bym się nie zdziwił, gdyby któregoś wieczora pojawił się w tym miejscu duch Hamleta” – dodał.
Budynek GTS zaprojektował 63-letni Renato Rizzi z Włoch - autor m.in. Pałacu Sportu we włoskim Trento i Muzeum Egipskiego w Kairze. Architekt stworzył też m.in. siedzibę opery w Tokio i dzielnicę La Vilette w Paryżu. Rizzi wykłada w Instituto Universitario di Architettura w Wenecji.
W GTS znajdują się trzy rodzaje scen. Pierwsza to scena elżbietańska na potrzeby spektakli szekspirowskich, podniesiona na ponad metr od podłogi z widownią z trzech stron, stojącą wokół sceny i siedzącą na galeriach. Jeśli potrzebna będzie tradycyjna scena typu włoskiego w miejscu, gdzie była scena elżbietańska może powstać rząd foteli dla widzów. Trzecie rozwiązanie to scena w kształcie areny z publicznością po czterech stronach. Zmiany scen są możliwe dzięki systemowi kilkudziesięciu automatycznych zapadni.
Widownia teatru, w zależności od układu sceny, pomieści od 480 do 595 miejsc. Na potrzeby przedstawień teatralnych może też służyć mur o długości 265 metrów wokół teatru i wysokości sześciu metrów.
Oprócz tego, cała widownia i scena mogą być wypoziomowane i stać się parterem o powierzchni kilkuset metrów kwadratowych, gdzie można organizować różnego rodzaju imprezy takie jak np. bale, wystawy, koncerty, a nawet zawody szermiercze.
Elewacja budynku składa się z prawie 80 tys. ręcznie formowanych antracytowych cegieł.
Pomysł budowy Teatru Szekspirowskiego w Gdańsku sięga 1991 r., kiedy to z inicjatywy anglisty, prof. Jerzego Limona powstała Fundacja Theatrum Gedanense, pod patronatem księcia Walii Karola i Andrzeja Wajdy. Kamień węgielny pod budowę placówki wmurowano we wrześniu 2009 r., budowa rozpoczęła się w marcu 2011 r.
Teatr Szekspirowski powstał w pobliżu zabytkowego centrum Gdańska na placu Bogusławskiego. W tym miejscu w XVII wieku działała podobna instytucja pod nazwą Szkoła Fechtunku, w której wystawiano sztuki Williama Szekspira. Pierwsze wzmianki historyczne o występach aktorów angielskich w Szkole Fechtunku pochodzą z ok. 1611 r. Po rozebraniu Szkoły Fechtunku w 1740 r. powstał w tym samym miejscu inny teatr, zwany Komedienhaus, który funkcjonował do początku XIX wieku.
Koszt budowy i wyposażenia GTS wyniósł niecałe 94 mln zł, z czego ponad 50,1 mln zł stanowiła dotacja z Unii Europejskiej, resztę po połowie sfinansowały samorządy: gdański i marszałkowski.
W sobotę w teatrze rozpocznie się "Tydzień Brytyjski". W trakcie imprezy pokazany zostanie "Hamlet" Williama Szekspira w wykonaniu londyńskiego Teatru Globe, spektakl „Missing” teatru ruchu Gecko, monodram „I, Malvolio” Tima Croucha i spektakl Teatru Wybrzeże „Maria Stuart” w reżyserii Adama Nalepy. W dniach od 27 września do 5 października w teatrze odbędzie się natomiast 18. Festiwal Szekspirowski. (PAP)
rop/ abe/ jbr/
