O 13 proc. wzrosły od 2011 do 2012 roku wydatki bibliotek na zakup nowości, udało się zahamować trwający od 9 lat spadek liczby wypożyczeń, zwiększyła się liczba zarejestrowanych użytkowników bibliotek - wynika z raportu przygotowanego przez Bibliotekę Narodową.
"Badania prowadzone przez Bibliotekę Narodową pokazują, że nareszcie w czytelnictwie +coś drgnęło+. Oczywiście, jestem daleki od satysfakcji, ale niewątpliwie niekorzystna tendencja zaczyna się zmieniać i musimy zrobić wszystko, żeby to zjawisko wzmocnić. Wzrost liczby wypożyczeń i osób korzystających z bibliotek to przede wszystkim zasługa rzetelnej pracy bibliotekarzy - ich wysiłki przynoszą efekty, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach. Wszystkim pragnę za to bardzo podziękować" – powiedział w piątek minister kultury Bogdan Zdrojewski.
Z raportu wynika, że w 2012 r. udało się zahamować trwający od 9 lat spadek liczby wypożyczeń w bibliotekach - w porównaniu z rokiem 2011 wypożyczono lub udostępniono na miejscu o 287 tysięcy książek więcej. Udało się też zahamować trwający od lat regularny spadek zarejestrowanych czytelników bibliotek. W 2002 roku było ich 7,5 mln osób, w 2006 roku - 7 mln, w 2007 - 6,7 mln, w 2011 - 6,4 mln osób. Rok 2012 okazał się pierwszym od dekady, w którym zahamowana została tendencja spadkowa. Zarejestrowanych czytelników było 6,5 mln, czyli odnotowano wzrost o 0,2 proc.
Biblioteki w Polsce tworzą sieć ponad ośmiu tysięcy placówek. Badania wskazują, że biblioteka znajduje się na trzecim miejscu źródeł pozyskiwania książek po zakupach (38,2 proc.) oraz wypożyczeniach od rodziny i znajomych (26,4 proc.). Jako źródło pozyskiwania książek bibliotekę wskazuje 22,7 proc. ankietowanych.
Do ponad 73 mln zł wzrosły wydatki na zakup nowości dla bibliotek – to o 13, 4 proc. więcej niż w roku 2011, kiedy zamknęły się one kwotą prawie 65 mln zł. Ogółem w 2012 roku do bibliotek publicznych zakupiono 3 mln książek, czyli o 7,8 proc. więcej niż w roku 2011. 90 proc. zakupów dla bibliotek finansowanych jest ze środków samorządowych. Nadal jednak wskaźnik zakupu książek w Polsce na 100 mieszkańców jest bardzo niski i wyniósł w 2012 r. 7,8 woluminu. W krajach skandynawskich zakupy nowości wydawniczych to ponad 30 woluminów na 100 mieszkańców. Średni zakup książek przez biblioteki publiczne w Europie wynosi 25 woluminów na 100 mieszkańców.
W czasie gali w Pałacu Rzeczypospolitej minister Bogdan Zdrojewski wręczył dyplomy i nagrody po 5 tys. zł pierwszej dziesiątce laureatów Rankingu Bibliotek, organizowanego przez Instytut Książki we współpracy z „Rzeczpospolitą”. Docenione zostały osoby, dla których dobrze działająca biblioteka gminna jest najlepszym świadectwem dbałości o zapewnienie łatwego i bezpłatnego dostępu do kultury, wiedzy i nowych mediów. I miejsce zajęła Biblioteka Publiczna Gminy Wągrowiec w Łeknie, II - Gminna Biblioteka Publiczna w Świątkach, III - Miejska Biblioteka Publiczna w Czechowicach-Dziedzicach.
Specjalne wyróżnienia odebrali także bibliotekarze i osoby pracujące na rzecz bibliotek, które w sposób szczególny wyróżniły się w 2013 r. swoimi działaniami i zostały docenione w konkursach Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Akademii Orange oraz Instytutu Książki.
Biblioteki w Polsce tworzą sieć ponad ośmiu tysięcy placówek. Badania wskazują, że biblioteka znajduje się na trzecim miejscu źródeł pozyskiwania książek po zakupach (38,2 proc.) oraz wypożyczeniach od rodziny i znajomych (26,4 proc.). Jako źródło pozyskiwania książek bibliotekę wskazuje 22,7 proc. ankietowanych. Biblioteki publiczne szczególnie często wskazywane były przez tych, którzy nie kupują książek lub robią to rzadko (rolnicy, osoby bezrobotne oraz emeryci i renciści).
Wśród bibliotek, które nadesłały ankiety na Ranking Bibliotek, organizowany przez Instytut Książki we współpracy z „Rzeczpospolitą” aż 75 proc. posiada filie. Tylko około 40 proc. z nich przystosowanych jest dla osób niepełnosprawnych, przeważnie są to nowe placówki. W ponad połowie placówek znajdują się zbiory dla osób mających problemy ze wzrokiem np. audiobooki lub książki drukowane dużą czcionką. Niemal we wszystkich ankietowanych bibliotekach można skorzystać z internetu, ponad 60 proc. z nich deklaruje, że ma swoją stronę internetową.
Średni tygodniowy czas otwarcia biblioteki głównej wynosi 42 godziny, filie są otwarte 16 godzin tygodniowo. Średnia powierzchnia biblioteki to 200 m kw., a filii - 60 m kw. Na każde 1000 mieszkańców 145 jest czytelnikami biblioteki, jedna osoba wypożycza średnio 19 książek rocznie. Średni księgozbiór biblioteki to prawie 40 tys. książek. Około 30 proc. z nich to książki nabyte po 2002 roku. W zeszłym roku do jednej biblioteki trafiło średnio ponad 1000 nowych książek. W większości bibliotek dotacje w 2013 roku pozostały na tym samym poziomie, co rok wcześniej - średnia dotacja stanowi 1,06 proc. budżetu gminy. (PAP)
aszw/ ls/
