Pomnik Guentera Grassa odsłonięto w Gdańsku

Guenter Grass zmarł 13 kwietnia 2015 r. w niemieckiej Lubece. Rzeźba przedstawia siedzącego pisarza z rozłożoną na prawym udzie książką oraz charakterystyczną dla niego fajką, trzymaną w lewej dłoni.

„O tym, żeby Guentera Grassa wpisać w przestrzeń publiczną miasta Gdańska myśleliśmy od dawna” – powiedział podczas uroczystości odsłonięcia pomnika prezydent Gdańska Paweł Adamowicz.

Ławeczka Oskarka stoi na Placu Wybickiego w Gdańsku-Wrzeszczu, w sąsiedztwie kamienicy, w której urodził się niemiecki pisarz. Rzeźba została odsłonięta 5 października 2002 roku. Figurze chłopca z bębenkiem miał wtedy towarzyszyć - gotowy już wówczas - odlany z brązu, pomnik Grassa.

Adamowicz wyjaśnił, że pisarz pierwotnie zgodził się na postawienie pomnika.

„Później ta zgoda przemieniła się w lekką rezerwę, którą Guenter Grass pięknie wyraził słowami, że +na razie niech Oskar sam siedzi na ławeczce, a jak mnie już nie będzie między wami, wtedy ja dosiądę się do niego+. Wola Guentera Grassa jest dla nas święta i dlatego jego rzeźbiarska materialna postać powędrowała do przechowalni. Dziś w dniu jego urodzin wydobywamy go stamtąd i tak jak chciał usiadł w końcu przy Oskarze. Guenterze - witaj na powrót w Gdańsku, we Wrzeszczu, w tym wyjątkowym miejscu na świecie” – podkreślił prezydent Gdańska.

Jak dodał dzięki Grassowi „Gdańsk został przeniesiony do światowej literatury”.

W uroczystości wziął też udział syn pisarza Franz Grass. "Guenter – bo tak zwracałem się do mojego ojca – został pochowany pod Lubeką, ale tutaj na tej ławce znowu siedzi, opowiada i ciągle obserwuje. Wy wszyscy możecie być z tego dumni" - podkreślił.

Autorem pomnika jest prof. Sławoj Ostrowski, który zaprojektował również figurę Oskarka. Artysta jest też m.in. twórcą trzech tablic w Gdańsku, upamiętniających ofiary katastrofy smoleńskiej - Macieja Płażyńskiego, Arkadiusza Rybickiego i Anny Walentynowicz.

Pomnik Noblisty odsłonięto w ramach trwającej od środy w Gdańsku siódmej edycji festiwalu Grassomania, podczas którego miały miejsce m.in. pokazy filmów, prezentacja multimedialnej instalacja autorstwa fińskiego artysty Leevi Lehtinena. W piątek wieczorem w gdańskiej Tawernie Mestwin zaplanowano pokaz gotowania potraw, o których Grass wspominał w swoich powieściach.

Guenter Grass, pisarz, autor powieści, poezji i dramatów, także rzeźbiarz i rysownik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1999 r., urodził się 16 października 1927 r. w Gdańsku w rodzinie o korzeniach niemiecko-kaszubskich.

Dzieciństwo spędził w Wolnym Mieście Gdańsku. Mieszkał przy ulicy Lelewela 13.
Sławę międzynarodową przyniosła mu tzw. trylogia gdańska - powieści: "Blaszany bębenek" (1959), "Kot i mysz" (1961) i "Psie lata" (1963).

Grass od dziesięcioleci angażował się na rzecz pojednania polsko-niemieckiego; popierał politykę wobec Polski kanclerza Willy'ego Brandta. Towarzyszył Brandtowi w jego podróży do Polski w grudniu 1970 roku, podczas której kanclerz RFN uznał granicę na Odrze i Nysie, wbrew stanowisku większości mieszkańców zachodnich Niemiec. Sam Grass podkreślał wielokrotnie, że utrata Pomorza czy Dolnego Śląska to zasłużona kara za niemieckie zbrodnie. Z tego powodu sceptycznie zareagował na zjednoczenie kraju w 1990 roku.

Od czasu protestów robotników na polskim Wybrzeżu w grudniu 1970 roku Grass śledził uważnie sytuację w Gdańsku, sympatyzując z polską opozycją. W Solidarności pisarz dostrzegł realizację idei masowego spontanicznego ruchu rewolucyjnego.

W 2006 roku w autobiograficznej książce "Przy obieraniu cebuli" nieoczekiwanie ujawnił, że pod koniec wojny służył w hitlerowskiej formacji zbrojnej Wafen-SS. Zarzucano mu wtedy, że zbyt długo ukrywał ten fakt przed opinią publiczną. "Milczałem ze wstydu" - tłumaczył pisarz.

W 1993 r. radni Gdańska przyznali pisarzowi tytuł honorowego obywatela miasta. Grass jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego. (PAP)

rop/ par/